Aslanova nozima hakimovna maktabga tayyorlov guruhi bolalarida matematik tasavvurlarni rivojlantirishning metodik asoslari

Ikkinchidan, muhitning shunday munosabatlarni ajratish kerakki, bu
munosabatlarni qo‘llashi bolaga aniq buyumlardan matematik ob’ektlarga o‘tish
(masalan, buyumlarni ma’lum belgilari bo‘yicha guruhga kiritishva shu asosda
to‘plam munosabatlarini, qism-butun munosabatlarni hosil qilish) imkonini beradi.
O‘yinchoqlar, turli geometrik shakllardan foydalanib mashg‘ulot o‘tish bolalarning
bilim va ko‘nikmalarini yanada mustahkamlaydi. Ularda o‘yin kompetensiyasi
rivojlanadi.

Uchinchidan, maktabgacha tayyorlov guruhi bolalari o‘z nutqida matematik
amallarni qo‘llashda anchagina qiynaladilar. Bolada kommunikativ
kompetensiyalarni rivojlantirish maqsadida har bir mashg‘ulotlarda bolalarda
matematik nutqni rivojlantirishga erishish muhim. Bunda matematik atamalarni
boshqa turdagi mashg‘ulotlarda qo‘llash ham yaxshi natija beradi.
Integratsiyalashgan mashg‘ulotlar bolalarga yozish, hisob-kitob, rasm chizish hamda
og‘zaki nutqni rivojlantiribgina qolmasdan, ularning 1-sinfga aqliy jihatdan tayyor
holda kelishini ta’minlaydi.


To‘rtinchidan, bolada bilish kompetensiyasi – atrofdagi olamni ongli ravishda
idrok qilish va olingan bilim, ko‘nikma, malaka va qadriyatlardan o‘quv va amaliy
vazifalarni hal qilish uchun foydalanish ko‘nikmalarini rivojlantirish zarur. Bu
ko‘nikmalar asosida bolalar maktabda daftar kataklariga raqamlarni yozishga
qiynalmaydilar. Tarbiyachi tomonidan to‘g‘ri tashkil etilgan matematika
mashg‘ulotlari va mashg‘ulotlardan tashqari amaliy ishlar maktabda raqamlarni
yozishda xatoliklarga yo‘l qo‘ymasliklari uchun zamin yaratadi. Bunda tarbiyachilar
raqam elementlarini yozishni o‘rgatishlari lozim. Buning ham turli usullari mavjud.
Raqam elementlarini yozishda raqamlarni buyumlarga o‘xshatish yaxshi natija
beradi. Masalan, 1 raqami barmoqqa, ikki soni oqqushga o‘xshaydi va h.k.
Davlat talablariga binoan, 6-7 yoshli bolalar hayotda
-
son va sanoqning ahamiyatini tushunishi;

-
geometrik shakllar va figuralarni bilishi;

-
20 gacha bo‘lgan ayrim matematik harakatlarni bajarishi;

-
10 gacha qo‘shish va ayirishli sodda matematik vazifalarni yechishi (son va

belgilarni qo‘llagan xolda +, -, =);
-
son qatori haqida tushunchaga ega bo‘lishi,

-
guruhlarni teng yoki teng emasligini tahlil qilishi (qanchaga ko‘p?, qanchaga kam?);

-
hajmi, balandligi va qalinligiga qarab predmetlarni ketma ketlikda joylashtira olishi;

-
shartli belgi asosida suyuq, sochiluvchan va qattiq materialni o‘lchay olishi kerak.