3-Ma’ruza: Defektatsiya uchun jixozlar va uskunalar. Режа

3.2-jadval.
Kapillyar nuqsonlarni aniqlash uchun materiallar to‘plamlari.

Komplekt turi	Deffektoskopik materiallar			Minimal o‘lchamlar
	Netrant bo‘lmagan	Tozalagich	Proyavitel	Kengligi, mkm	Uzunligi, mm
Lyuminisentli LYuM-A	LJ-6А LJ-6А	OJ-1 yoki kerosin Xuddi shu	PR-1, PR-4	1 — 2 2 — 3	1,0 1,0
Rangli KM	k	Kerosin-yog‘li aralashma	М	2 — 3	1,0
КВ	k	Xuddi shu	В (kislota uchun)	2 — 3	1,0

Buzilmaydigan nazorat qilishning kapillyar usullari (suyuqliklarga kirib borish usullari). Bu usullar indikator suyuqliklarning sirt nuqsonlari bo‘shliqlariga kapillyar kirib borishiga va indikator naqshini ro‘yxatga olishga asoslangan.

Birlamchi ma’lumotni olish usuliga ko‘ra, kapillyar usullar quyidagilarga bo‘linadi:
- indikator suyuqlik yoki gazning rang kontrastini va boshqariladigan ob’ekt sirtining fonini ro‘yxatga olishga asoslangan rangli (xromatik) usul;
- ultrabinafsha nurlar bilan nurlantirilganda nuqsonli bo‘shliqlarga kiradigan lyuminestsent indikatorli suyuqlikning parametrlarini qayd etishga asoslangan lyuminestsent usul;
- ko‘rinadigan yorug‘likda yoki ultrabinafsha nurlar bilan nurlanganda nuqsonli bo‘shliqlarga kiradigan lyuminestsent indikator suyuqlik parametrlarini qayd etishga asoslangan lyuminestsent rangli usul;
- yorqinlik va rang kontrastlarini ro‘yxatga olish, boshqariladigan ob’ekt yuzasida nuqson zonasida indikator zarrachalarining to‘planishiga asoslangan zarrachalarni filtrlash usuli;
- indikatorning yorqinlik kontrastini yozishga asoslangan yorqinlik (axromatik) usul
suyuqlik yoki gaz va boshqariladigan ob’ekt sirtining foni.
Ta’mirlashda qismlarning yuzalarida yoriqlar, teshiklar, yoriqlar, yiriqlar, yamalmay qolish va boshqalar kabi sirt nuqsonlarini aniqlash uchun ishlatiladigan dastlabki uchta usul ham eng katta taqsimotni oldi. Yoriqlar ochilish kengligi 0,001 mm yoki undan ko‘p va chuqurligi 0,01 mm yoki undan ko‘p bo‘lgan holda aniqlanadi.
Kapillyar usullarning mohiyati quyidagicha. Qismning oldindan tozalangan boshqariladigan yuzasiga yuqori namlash qobiliyati va yuqori kapillyar bosimga ega suyuqlik qo‘llaniladi, bu suyuqlikning eng kichik yoriq va g‘ovak yuzalarga kirib borishiga olib keladi (2.13-rasm). Defektni aniqlash suyuqlik oqimining tezligi sirt tarangligi, aloqa burchagi va suyuqlikning yopishqoqligi bilan belgilanadi. Defektni aniqlsh bo‘shliqlarini to‘ldirish bo‘shliqlarda pasaytirilgan bosimda (vakuum usuli), penetratsion suyuqlik yuqori bosim yoki ultratovush tebranishlariga (siqishni va ultratovush usullari) ta’sir qilganda, sinov ob’ektining statik yuklanishi ostida {qattiqlik chegaralarida) sodir bo‘lishi mumkin. ) yoriqni ochish uchun (deformatsiya usuli).
Indikator sifatida kiruvchi suyuqlikka bo‘yoq (rang usuli bilan) yoki lyuminestsent qo‘shimcha - fosfor (lyuminestsent usul bilan) qo‘shiladi. Suyuqlik kapillyar nuqsonlarga kirib borgandan so‘ng (buning uchun qism bir oz vaqt penetratsion muhitda saqlanadi), sirtda qolgan ortiqcha suyuqlik chiqariladi. Unga kiritilgan bo‘yoq yoki fosfor bilan kirib boradigan suyuqlikning bir qismi nuqsonda qoladi. Keyinchalik, qismning yuzasiga rivojlanayotgan qatlam (ishlab chiquvchi) qo‘llaniladi, masalan, katta changni yutish qobiliyatiga ega kukun. Sirtga qo‘llaniladigan modda nuqsonda qolgan suyuqlikni o‘ziga singdiradi va shu bilan birga nuqson joylashgan joyda bo‘yoqning yorqin rangiga aylanadi (rang usuli bilan) yoki suyuqlik bilan namlanadi. lyuminestsent qo‘shimcha, u ultrabinafsha nurlar bilan nurlantirilganda lyuminestsatsiya qila boshlaydi.
Kapillyar nuqsonlarni aniqlash usullarining sezgirligi quyidagi omillarga bog‘liq: bo‘yoqlar yoki lyuminafor tanlash, asosiy komponentning namlash qobiliyati, changni yutish xususiyati va qismning sirtini tayyorlash sifati. Rang, lyuminestsent va lyuminestsent rangni boshqarish usullari ba’zi xususiyatlarda farqlanadi. Rangni nazorat qilish bilan uning sirtining bir qismi yoki bir qismi penetratsion suyuqlik bilan ishlov berishdan oldin bo‘yoq va lak qoplamalari, yog ‘, strujka va boshqa ifloslantiruvchi moddalardan tozalanadi. Mexanik tozalash usullaridan foydalanmaslik kerak, chunki bu holda sirt qatlamining kontakt deformatsiyalari natijasida nuqsonlarning ochilishi sezilarli darajada kamayishi mumkin. Bo‘yoq (indikator bo‘yoq’i) qo‘shilgan penetratsion suyuqlik cho‘tka bilan yoki qismni suyuqlikka botirish orqali qismning yuzasiga qo‘llaniladi. 5-10 daqiqa davomida ta’sir qilgandan so‘ng, ishlatiladigan nuqsonlarni aniqlash materiallariga qarab, suyuqlik suv yoki erituvchi bilan sirtdan chiqariladi.
Qismning sirtini tozalagandan so‘ng, oq rangli rivojlanayotgan aralashmaning qatlami püskürtme yoki yumshoq cho‘tka bilan qo‘llaniladi. 15-20 daqiqadan so‘ng oq fonda nuqsonlar joylashgan joylarda xarakterli yorqin chiziqlar yoki dog‘lar paydo bo‘ladi. Yoriqlar nozik chiziqlar shaklida topiladi, ularning yorqinlik darajasi yoriqlar chuqurligiga bog‘liq. Teshiklar turli o‘lchamdagi nuqtalar ko‘rinishida va intergranulyar korroziya - nozik to‘r shaklida paydo bo‘ladi. Kattalashtiruvchi oyna yoki binokulyar mikroskop orqali juda kichik nuqsonlarni kuzatish mumkin. Nazorat oxirida rivojlanayotgan aralash sirtdan chiqariladi, qismni erituvchiga namlangan latta bilan artib, keyin quritiladi.