3- mavzu. Diodlar haqida umumiy ma’lumot

Prinsipial elektr sxemalarda diodlarning chizilish tartibi

P N anod-katod

Diodning asl ko‘rinishi Varikap

Stabilitron Stabilitron

Tunelli diod Yorug‘lik diod
A K
B
Fotodiod Tiristor

Yorug‘lik diodning elektr zanjirga ulanish sxemasi

A nod Katod
Anod
Katod
Zanjirdagi kuchlanish 5 volt
Yorug‘lik diodi 20 mA, 2 voltga mo‘ljallangan Rezistorning qarshiligini aniqlang.
?


Demak, 150 Ωli rezistorda 3 volt kuchlanish isrof bo‘lib, yorug‘lik diodi 2 volt kuchlanish bilan oziqlanadi.
4-jadval

Diod va stabilitronlarning belgilanishi

	Diodlarning rangli halqali belgilanishi PRO ELECTRON Yevropa
Ranglar	1-halqa	2-halqa	3-halqa	4-halqa
Oltin
Kumush
Qora	AA	X		0
Jigarrang			1	1
Qizil	BA	S	2	2
Olovrang			3	3
Sariq		T	4	4
Yashil		V	5	5
Ko‘k		W	6	6
Siyohrang			7	7
Kulrang		Y	8	8
Oq		Z	9	9

Misol uchun
BAT85

PHILLIPS firmasi stabilitronlarining rangli belgilashi

PHILLIPS firmasi stabilitronlari katodini rangli belgilaydi. 1-belgi stabilitronning qanday xilda ekanini bildirsa, 2-belgi stabilizatsiya kuchlanishini bildiradi.
Katod-anod

1 2

Birinchi chiziq Stabilitronning xili Binafsharang BY80 Pushti BY81 Qora BY84

Ikkinchi chiziq Kuchlanish voltda Qora 4 Yashil 6 Qizil 8 Binafsharang 10 Pushti 12 Och binafsharang 14 Kulrang 16 Jigarrang 18 Ko‘k 20

5-jadval

Diodlarni montajga tayyorlash va kavsharlashning texnologik xaritasi

(maqsad: diodlarni bosma plataga kavsharlash bilim va ko‘nikmalarini shakllantirish)

№	Bajariladigan ishlar mazmuni	Asbob-uskuna va jihozlar	Eskizlar, chizmalar, rasmlar	Bajarilish tartibi
1.	Bajariladigan ishlar mazmuni bilan tanishish.	Asbob-uskuna, jihozlarning ishlashi bilan tanishish.		Texnologik xarita bilan to‘liq tanishing.
2.	Bajariladigan ishlarning xavfsizligi.	Elektr xavfsizligi qoidalari. Mehnat xavfsizligi qoidalari. Yong‘in xavfsizligi qoidalari.		Ish o‘rnini tashkil qilish. Asbobuskuna va jihozlarni ishchi holatga keltiring.
3.	Prinsipial elektr sxemada belgilangan diodlarni tanlab olish, montajga tayyorlash.			Prinsipial elektr sxemadagi diodlarni tanlab oling. Diodlarning oyoqchalarini yaxshilab tozalab kanifol va qalayga to‘yintiring.
4.	Diodlarni montajga tayyorlash.			Yumaloq jag‘li omburda diodlarning oyoqchalarini bosma plataning teshikchalariga mo‘ljallab buking.
5.	Diodlarni kavsharlashga tayyorlash.			Diodlarni bosma plataga o‘rnating.
6.	Diodlarni bosma plataga kavsharlash texnologiyasi.			Stabilitronlarni kavsharlang. SMD diodlarini kavsharlang. To‘g‘irlagichli diodlarni kavsharlang. Diqqat: qalay boshqa yo‘lchalarga tegib
				qolmasin

Nazorat savollari:

1. 
   O‘lchov asboblarini ishga tushirish ketma-ketligini aytib bering.
   
2. 
   Yarimo‘tkazgichli diodlarni o‘lchov asboblarida qanday tekshiriladi?
   
3. 
   Yarimo‘tkazgichli tranzistorlar o‘lchov asboblarida qanday tekshiriladi?
   
4. 
   Elementlar qanday qilib elektromontajga tayyorlanadi?
   
5. 
   Kavsharlash texnologiyasi ketma-ketligini gapirib bering.
   
6. 
   Jihozda nosoz element qanday topiladi?
   

Mavzuga oid test savollari

1. Yarimo‘tkazgichli fotoelementlar qanday hodisasiga asoslangan?

1. 
   Issiqlik
   
2. 
   Fotoeffekt
   

4. 
   Yorug‘lik nuri bo‘lmaganda
   
5. 
   E lektronlarning harakati sust bo‘lganda
   

A.
E. A B D E
3. Elektr zanjirga o‘zgaruvchan tok uzatilsa yuklamadan qanday tok oqib o‘tadi?

1. 
   O‘zgaruvchan tok KD1
   
2. 
   O‘zgarmas tok D. Impulsli tok
   

E. Bir yarim davrli tok Ry
4 . Bipolar tranzistorning bazasiga uzatilgan signal kollektoridan olinsa, u qanday ulanish sxemasi deyiladi ?

1. 
   Umumiy emitterli
   
2. 
   Umumiy kollektorli
   

4. 
   Umumiy bazali
   
5. 
   Umumiy baza, emitterli
   

5. Bipolar tranzistorning umumiy emitterli sxemasida bazaga uzatilgan signal kollektordan chiqishida fazalar bo‘yicha signal qanday ko‘rinishga ega bo‘ladi ?

1. 
   To‘g‘ri
   
2. 
   1 80° siljigan
   

4. 
   270° siljigan ?
   
5. 
   360° siljigan
   

6. Stabilitronlar elektr zanjirlarga qanday ulanadi?

1. 
   To‘g‘ri
   
2. 
   Teskari
   

4. 
   K etma-ket
   
5. 
   Aralash