Toshkent axborat texnologiyalari univesiteti elektronika va sxemalar fanidan Mustaqil ish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBORAT
TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI
RIVOJLANTIRISHVAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBORAT TEXNOLOGIYALARI
UNIVESITETI

 
 

Elektronika va sxemalar fanidan 
Mustaqil ish
 

Bajardi: Qobilov Ilhom

Tekshirdi: Sabirova Ulibibi

Toshkent 2023

Mavzu: Tiristor tuzilishi va ishlash prinsipi, asosiy xarakteristikalari. 



Reja:

1.Tiristorlar haqida umumiy ma’lumotlar

2.Tiristorlarning tuzilishi va turlari
3. Tiristorlar asosiy xarakteristikalari
4.Tiristorli qurilmalarning ishlatilish o’rinlari va ishlash prinsipi
5. Xulosa

Tiristor(yun. thyra — eshik, kirish varezistor) — elektrik ventil xossasiga ega boʻlgan kremniy mo nokristall asosidagi yarimoʻtkazgich asbob.

Yarimoʻtkazgich elementi kremniy (bir oz bor, alyuminiy va fosfor qoʻshilgan)
monokristall disk (plastinka)dan tayyorlanadi. T.ning triodli va diodli
turlari bor. Vazifasiga koʻra, bir tomonlama va ikki tomonlama oʻtkazuvchan,
yuqori chastotali, impulsli, ikki operatsiyali va maxsus xillarga boʻlinadi.
Fotorezistorlar, galliy arsenid asosidagi T.lar ham bor.
Tiristor - bu kamida bo'lgan ko'p qatlamli yarimo'tkazgichli qurilma uchta pn ulanishi. Tiristorlar quyidagi mezonlarga ko'ra tasniflanadi:
1. o'tkazgichlar soni bo'yicha - diod va triod uchun. Diodli tiristorlar ikkita terminalga ega - anod va katod va ular dinistorlar deb ataladi, triod - uchta chiqish - anod, katod va boshqaruv elektrodi va trinistor deb ataladi.
2. oqimni ma'lum bir yo'nalishda o'tkazish qobiliyatiga ko'ra - assimetrik bo'yicha va simmetrik (triaklar). Asimmetrik o'tish oqimi faqat bittada
taxta - anoddan katodgacha, har ikki yo'nalishda ham simmetrik o'tish oqimi.
3. quvvat bo'yicha - past, o'rta va yuqori quvvatli tiristorlar uchun. Kam quvvatli tiristorlar anod oqimi I≤ 0,3 A, o'rta - oqim I = 0,3 ... 10 A, yuqori oqimga ega. I>10 A. SCRlar eng ko'p dengiz elektr haydovchilarida qo'llaniladi. VAXida m anfiy differensial qarshilik mavjud bo‘lgan, uch va undan ortiq p-n o ‘tishlarga ega ko‘p qatlam li yarim o‘tkazgich asbob tiristor deb ataladi. Tiristorning VAXida tok ortishi bilan kuchlanish kam ayadigan AB soha mavjud (1-rasm)