2-Cİ NƏŞR Əlavə VƏ DÜZƏLİŞLƏR ƏHLİ SÜNNƏ VƏl cəmaat

«Günah və düşmənlik üzərində bir-birinizlə yardımlaşmayın» buyurduğu ilə qadağan etdiyi günah və düşmənlik üzərə yardımlaşmağa daxil olar. Satın alanların günahları öz üzərlərinə olduğu kimi satıcıya və dükanı kirayə verənə, müştərilərin günahından heç əskiltmədən yüklənər. Allah ən yaxşı biləndir. «Fətva İslamiyyə» Muhəmməd əl-Musnid 4/397.

93 İslam Fiqhində Çalğı Alətləri.

94 İcma – Toplanmaq, dağılmış şeyləri toplamaq, hazırlamaq və s. mənadadır. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in ümmətindən olan Müctəhidlərin Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in vəfatından sonrakı hər hansı bir dövürdə bir məsələnin hökmündə fikir birliyi etmələridir. İcma İslam fiqhinin qaynaqlarından üçüncüsüdür. Qəti şəri bir dəlildir. Ona qarşı gəlmək əsla caiz deyildir. Şovkani «İrşadul Fuhul» s.71, «Məcmuul Fətava» 1/341.

95 «Əhkəmul Quran» Loğman 6.

96 «Minhəcus Sunnə» 3/439, «Məcmuul Fətava» 11/576.

97 «Məcmuul Fətava» 565.

98 Fətva İbnus Salah 300-301, İbn Qeyyim «İğasətul Lehfan» 1/228.

99 Məsalətul Səma 106-108.

100 (Loğman 6) təfsir edərkən bu sözləri söyləmişdir 11/72-75.

101 Səhih Silsilə 1803.

102 Belə bir kimsələrin azmalarına səbəb nədir: Şeyx əl-Albani – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: 1 - Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – ə yalan ihtiva edən rəvayətlərə və zəif hədislərə güvənmək. Şeyx əl-Albani «İslam Fiqhində Çalğı Alətləri» adlı kitabında musiqini və çalğı alətlərini halal görən və bu barədə varid olan hədisləri zəif qəbul edən Zahiri İbn Həzm «Musiqinin Mubah Yoxsa Haram Olması», İmam Qazali «İhyau Ulumid Din», Yusuf Qardavi «Halal Və Haram» və s. rəddiyyə etmişdir. 2 – Məqsədlərinə uyğun gəlməyən səhih hədisləri rədd edərək ağıllarına uyğun olmadıqlarını irəli sürmələri. Qəbr əzabı, Sırat, Mizan, Allahın axirətdə görülməsini və s. şeyləri inkar edənlər kimi. 3 – Açıq üsulu buraxaraq Mütəşabih olanlara tabe olmağa yönəlmək. 4 – Şeyxlərini təzimdə çox irəli gedərək sonda onları haqq etmədikləri səviyyəyə qaldırmaları. Onların həddi aşanları deyirlər ki, Allahın filankəsdən daha böyük vəlisi yoxdur. Orta halda olanları isə şeyxlərinin Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – ə bərabər olduğunu, lakin ona vəhy gəlmədiyini deyirlər. Şeyx əl-Albani – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: «Mən bu sözü İbn Qeyyim – rahmətullahi aleyhi - nin «Məsələtus Səma» 1/161 adlı əsərində oxuyunca müsəlman bir kimsənin belə bir sözü söylədiyini qəbul etmədim: «Musiqi dinləmək altı və ya yeddi baxımdan Quranı dinləməkdən Mürid üçün daha faydalıdır». Mən bunu İmam Qazali – rahmətullahi aleyhi - nin «İhyau Ulumid Din» adlı əsərində 2/298 «Mürid» kəlməsi olmadan bu ifadəni görənə qədər qəbul etmədim: «Uca Allahın kəlamı qəti olaraq musiqidən daha fəzilətli olduğuna görə, nə üçün onlar Quran oxuyan bir kimsənin ətrafında toplanmırlar?». İmam Qazali: «Bunu bil ki, musiqi Qurana görə vücudu yeddi dəfə daha çox hərəkətə gətirir…». Əbu Həmid əl-Qazali deyir ki: «Musiqi dinləməyin haram olduğuna dair açıq bir nas olmadığı kimi qiyas da yoxdur». Digər bir yerdə: «Gözəl səsi dinləməyi nəhy etməyin nə mənası vardır... Əgər fərdlərin ayrı-ayrı gözəl səsləri haram deyilsə, bu səslərin bir yerdə toplanaraq səslənməsi də haram deyildir. Çünki mübah olan fərdlər bir yerə toplandıqda yenə də mübah olur. Təbii ki, musiqinin məzmununa baxmaq lazımdır. Əgər nəznində haram bir şey varsa haram olur»^. Sufilər deyirlər ki: «Kim xocasına nə üçün deyə soruşarsa xeyir tapmaz». Sufilərin dəvətçiləri: “Kişi özünü təmamən şeyxinə təslim edəcək və sual verməyəcəkdir. Ona görə də musiqi dinləməyin Allaha yaxınlıq olduğunu iddia etdilər”. Əbu Talib əl-Məkki deyir ki: «Bəzi Şeyxlərimiz Cuneydin belə dediyini rəvayət edirlər: Bu sufi tayfasının üzərinə rəhmət üç halda enər: Yemək anında – çünki acımadıqca yeməzlər. Zikr anında – çünki o zaman Sıddıq və Peyğəmbərlərin məqamına ulaşırlar. Bir də qulaq asmaq anında – çünki sevgi ilə dinləyərlər və haqqı müşahidə edərər»^. 5 – Dəlilləri lazım olan yerlərdən uzaqlaşdıraraq təhrif etmək. Məs: Dəlil hər hansı bir məsələ barədə varid olmuş ikən onu bir başqa mövzuya yönəldərək hər iki məsələnin eyni olduğunu deməklə dəlilləri təhrif etmək. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Nəfsim əlində olana and olsun ki, əgər Musa – əleyhissəllam – sağ olsaydı o da mənə tabe olmaqdan başqa bir şey etməzdi» Əgər Kəlimullah olan Musa – əleyhissəllam – kimi bir kimsə, Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – ə tabe olmaqdan başqa bir şey etməyəcəksə bizlərin Allah və Rəsulundan başqasına tabe olmağımız doğru olurmu? Səhih Silsilə 3207, İrva 1589, «İslam Fiqhində Çalğı Alətləri».

103 Kəffur Ruai ən Muharrəmatil Lehvi vəs Səma s. 124.

104 əl-Albani «Səhihul Sünnən Əbu Davud».

105 Həllal «Əmr bil Məruf və Nəhyi anil Munkər» 172.

106 İbn Əbi Dünya «Zəmmul Məlahi».

107 «İğəsətul Ləhfan» 1/248.

108 Məsələtus Səma 167-168.

109 Nəvəvi «Şərhu Muslim» 6/182. H. 892,983, əl-Albani «Muxtəsər Səhih Buxari» «Kitabu İdeyn» 508, Qayətul Məram 399.

110 Şərhu Sunnə 4/322, Fəthul Bəri 2/443.

111 «Şuabul İman» 4/283.

112 Təbərani «Sağir» s. 69, Həkim 2/184, Beyhəqi 7/289.

113 Buxari 2/352, 9/166, Beyhəqi 7/288-289, Əhməd 6/359-360.

114 Buxari 9/184-185, Beyhəqi 7/288, Həkim 2/184.

115 Nəsəi 2/91, Tirmizi 2/170, 1088, İbn Məcə 1896, əl-Albani «İrva» 1993.

116 Təbərani 69/1, Məqdisi 150/1.

117 Nəsəi 2/93, Taylasi 1221.

118 Fəthul Bəri 10/332.

119 “Şuayb əl-İman” 4/283.

120 “Məcmuul Fətava” 11/565.

121 “Fəthul Bəri” 2/513, 9/226. Bəzi alimlər qadınların dəfdən istifadə etməsini (Bayram və Toy mərasimlərindən) başqa şən günlərdə də istifadə etməyi icazə veriblər. Dəlil: Muhəmməd b. Sirin – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: “Ömər – radıyallahu anhu – dəf səsi eşitdikdə soruşardı: Bu nədir?”. Əgər ona deyilsəydi ki: Bu toydur və ya kimisə sünnət ediblər”. O, heç bir söz deməzdi. “Məsələtus Səma” 133. Zəif əsər.

122 «Nuzhətul Əsma» 39.

123 Buxari, Müslim, Səhih Silsilə 6059.

124 İbnul Covzi «Təlbisul İblis» 237-238.

125 İmam Şatibi «əl-İtisam» 1/368.

126 Əhməd 2/8,38, İbn Sad 4/163, Beyhəqi «Sunən» 10/222, İbn Hibban 2013, Təbərani «Mucəmus Sağir», Sünnən Əbu Davud «Kitabul Ədəb» 4924,4926, əl-Albani «Səhih Əbu Davud» 3/930, H. 4924.

127 “Məcmuul Fətava” 10/78.

128 “Təlbisul İblis” 247.

129 Nəvəvi «Şərhu Muslim» 6/182. H. 892,983, əl-Albani Muxtəsər Səhih Buxari «Kitabu İdeyn» 508, Qayətul Məram 399.

130 Şərhu Sunnə 4/322.

131 Daha geniş məlumat üçün bax: əl-Albani «İslam Fiqhində çalğı alətləri».

132 Alusi «Ayatul Beyyinat fi Adəmi Səmai Əmvat» 46-47, İbn Həcər «Fəthul Bəri» 2/442.

133 “Fəthul Bəri” 2/442-443.

134 Buxari «Ədəbul Mufrad» 1247, Beyhəqi 10/223.

135 İbnul Covzi 1/253,254.

136 İbn Teymiyyə «Səmau vər Rəks» 2/285, İbn Qeyyim «İğasətul İehfan» 1/257.

137 “Mədaricus Salikin” 1/493.

138 İbnul Covzi «Təlbisul İblis» 239, Aişə – radiyallahu anhə – deyir ki, yanımızda Ənsardan yetim bir qız var idi. Onu Ənsardan birirsi ilə evləndirdik. Mən o, qızı ər evinə götürənlərdən biri idim. Peyğəmbər: «Ey Aişə! Şübhəsiz Ənsar şer sevən kimsələrdir. Nə söylədiniz?». Aişə: «Bərəkətli olması üçün dua etdik» dedik. Peyğəmbər: «Nə üçün belə demədiniz?: Sizə gəldik, sizə gəldik, Salam deyirik sizə, salam deyiniz bizə, qırmızı qızıl olmasaydı, gəlməzdi bu xanıb məkanınıza və əgər əsmər dənə olmasaydı, kökəlməzdi qızlarınız». İrva 1995.

139 Əbu Muhəmməd b. Həzm əl-Əndəlusi, Zahiri məzhəbinin imamı (Quran Və Sünnəni hərfbəhərf başa düşənlər). H. 465-cu ildə dünyasını dəyişmişdir. Bir çox alimlər onu xeyirlə yad etmişlər. Onlardan: əl-Humeydi, Zəhəbi, İbn Kəsir – Allah onlardan razı olsun -. “Siyar” /93, “əl-İləm” 5/59. Əhli Sünnə İmamlarındandır. Musiqini halal görənlərin dəlili yalnız İbn Həzm – rahmətullahi aleyhi - dır. İbn Həzm – rahmətullahi aleyhi - xəta etmişdir: Quran və Sünnədə musiqinin qadağan olunması barəsində heç bir dəlil yoxdur – dediyi zaman. Səid b. Museyyib – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: “Elə bir alim, saleh və ləyaqətli insan yoxdur ki, onun nöqsanı (xətası) olmasın. Lakin bu kimsədə şərəf (ləyaqət) nöqsanlardan daha çox olarsa bu zaman onun ləyaqəti nöqsanlarını kənarlaşdırar və ya əksi olarsa bu zaman nöqsanlar ləyaqətini kənarlaşdırar”. İbn Abul Bərr “Cəmiul Bəyənul Elm” 2/48. Lakin istər İbn Həzm, istərsə də digər alimlər olsun xəta etdikləri zaman onların bu xətaları bəyan edilməlidir. Bunu da sıravi müsəlmanlar deyil alimlər edirlər. İbn Teymiyyə – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: “Peyğəmbərlər – Allahın Onlara Salamı Və Salavatı Olsun – alim və əmirlərdən fərqli olaraq böyük xətalar etməkdən qorunmuşlar. Lakin alim və əmirlər bundan qorunmamışlar. Buna görə də icazəlidir, hətta vacibdir haqqı bəyan etmək, əgər bununla alim və əmirlərin xətaları bəyan edilsədə belə”. “Məcmuul Fətava” 19/123.

140 “Məcmuul Fətava” 13/361.

141 “Mustədrək”.

142 “Fəthul Qadir” 4/148.

143 “İləmul Muvakkiin” 4/120.

144 “Məcmuul Fətava” 26/202.

145 “Cəmiul Bəyənul Elm” 1420.

146 İbn əl-Cad “Musnəd” 1359.

147 əl-Hətib “əl-Kəfi” 122.

148 “Sufiya əl-Bənəul Qardavi”.

149 “Minhəc Sunnə” 3/439.

150 “Təlbisul İblis” 245.

151 “İqasətul Ləhvan” 1/228.

152 “Məcmuul Fətava” 11/576.

153 “Kaffu ar-Rua” 124.

154 “Nuzhətu Əsmə” 69.

155 “Məsələtus Səma” 472.

156 “əl-İtisam” 1/368.

157 “Məcmuul Fətava” 11/569.

158 “Lisanul Arab” 13/256, “Qamus əl-Muhit” 411.

159 Məsələtus Səma 124.

160 Müslim «Şərhu Nəvəvi» 6/153-156, Əhməd 3/319,371, Nəsəi 3/188-189, Beyhəqi «Sünnənul Kubra» 3/214.

161 Darimi.

162 Buxari 2697, Müslim 1718.

163 İbn Əbi Şeybə «Musənnəf».

164 Əbu Davud «Sünnən».

165 Bəğavi «Şərhu Sunnə».

166 Şatibi «əl-İtisam».

167 Qadi İyad «əş-Şifa» 2/88.

168 “Xaşiyə Kitabu Tovhid” 55.

169 Lələkai «Şərhu Usulu Etiqad Əhli Sünnəti vəl Cəmaat» 1/57, “Təlbisu İblis” 9.

170 Buxari 6704.

171 “Məcmuul Fətava” 11/614.

172 “əl-İtisam” 2/534.

173 “Məcmuul Fətava” 11/555.

174 Əhməd 2/50, Beyhəqi 1199, Səhih Əbu Davud 4031. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Başqasının sünnəti (adət ən-ənələri) ilə əməl edən bizdən deyildir». Səhihul Cəmi 5439. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Kişi dostunun dinindədir. Buna görə də kiminlə dostluq etdiyinizə baxın». əl-Albani «Səhihul Cəmi» 3539.

175 “Raudatut Talibin” 8/206, “Sublus Salam” 4/238, “Buluqul Amani” 22/40.

176 “əl-İtisam” 1/368.

177 AbdurRazzaq 19743, əl-Albani “Səhih”.

178 “Xaşiyə İbn Abidin” 4/322.

179 “əl-Mədxəl” 3/106.

180 “Bəyənu Mufid Hukmu ət-Tamsil əl-Nəşid” 27-36.

181 İbn Kəsir – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: «Müşriklər Quranı dinləmir və onu eşitmək də istəmirdilər».

182 “Silsilətul Huda Vən Nur” № 22,25,71,313.

183 “Məcmuul Fətava” 3/437.

184 Buxari 2/426, Silsilatul Ahadisi Sahiha 2851, 2057.

185 “Ədilə Adciba əl-Cami əl-Kabir” № 90, A üzü.

186 “əs-Sahvatul İslamiyyə” 185.

187 “İstiqamə” 1/373.

188 “əs-Sahvatul İsləmiyyə” 123.

189 “Bəyan əl-Mufid” 12.

190 “Fətava” sual № 18.

191 “Fətava əl-Aqidə” 651.

192 “Nasixa əl-Muşfik əl-Mauvan Limən İbtulya Bil Anaşidul Əlhan”.

193 “İqamətul Dəlil əl-Məni Minəl anaşid əl-Mulyaxanat Tamsil” 8-11.

194 “Məcəllətul Dəuvə” № 1632.

195 “əl-Xatab əl-Minbəriyyə” 3/184-185.

196 “Fətava əl-Fovzan” № 3621,9880.

197 “Fatava əl-Fovzan” № 13146. Kim Şeyxin Fətvalarını səsli olaraq dinləmək istəyirsə onun saytına daxil olaraq Fətvalar bölümündə ərəb dilində “Anaşid” sözünü yazsın 15 yaxın Nəşidlər barədə fətvaları dinləyə bilər.

198 “Tasxixud Dua” 97.

199 “əl-Mouridul Azb” 196.

200 “Məcəllə əl-Buhus əl-İsləmiyyə” № 66, səh: 86-87.

201 “Şərh Kitab əl-İbanə”.

202 “Ulama Fi Hukmu Tamsilul Anaşid”.

203 “Adillə əş-Şəriyyə Fi Hukmi Anaşid əl-İsləmiyyə” 33.

204 “Fətava Uləma Fi Mə Ysammə Bil Anaşid əl-İsləmiyyə”.

205 Silsilatul Ahadisi Sahiha 2851, 2057.

206 Silsilatul Ahadisi Sahiha 447.

207 Müslim 1807, Buxari «Xeybər Döyüşü Babı», Müslim 2406.

208 «Silsilatul Ahadisi Sahiha» 2584.

209 Buxari «Ədəbul Mufrad» 870.

210 Müslim 2257.

211 Müslim 2259.

212 Müslim 2256. Ləbid b. Rabia olub cahiliyyə dövrünün şairlərindəndir. İslamı qəbul etmiş və uzun ömür sürmüşdür. Ənəs b. Məlik - radıyallahu anhu – nun rəvayət etdiyinə görə 140 il yaşamışdır. Osman - radıyallahu anhu – nun xəlifəliyi dövründə Kufədə ölmüşdür. Quranı dinləyib öyrəndikdən sonra İslami həyatında heç şer söyləməmişdir.

213 Buxari «Ədəbul Mufrad» 861.

214 Buxari «Ədəbul Mufrad» 866.

215 Buxari «Ədəbul Mufrad» 867.

216 Buxari «Ədəbul Mufrad» 869.

217 Buxari «Ədəbul Mufrad» 874.

218 Müslim 2257.

219 Buxari 5050, Müslim 800.

220 Əbu Hətim 11323, Bəzzar 1152, İbn Teymiyyə, Həkim, Zəhəbi, İbn Həcər “Səhih”.

221 Buxari 5893, Müslim 259.

222 Heysəmi «Məcməuz Zəvaid» 5/166.

223 Əhməd «Musnəd» 2/356.

224 Buxari 5892, Müslim 259.

225 Səhih Əbu Davud.

226 «Səhihul Cəmi» 5439.

227 İbn Əbi Şeybə «Musənnəf».

228 İbn Cərir ət-Təbəri.

229 Buxari.

230 ən-Nəhayə 3/257.

231 Müslim «Təharət» 56, Tirmizi 2757.

232 Buxari, Müslim, İbn Kəsir 4/336.

233 Müslim 2344, Əhməd 5/104, Nəsəi 8/183.

234 «Quvvətul Qulub» 4/9, İbn Həcər Əsqəlani «İsabə» 2/511, 2/455, İbn Sad «Təbəqat» 3/25,58.

235 «İhtiyaratul İlmiyyə».

236 «Rəddul Muhtar».

237 əl-Umm.

238 Təmhid.

239 Buxari 2358, Müslim 106, Əbu Davud.

240 Buxari 3665, Müslim 2084.

241 Buxari 5887.

242 Əbu Davud 4094,8/208.

243 Əbu Davud 4084, Tirmizi 2722.

244 Əbu Davud 4086. əl-Albani zəif hədis.

245 Müslim 2086.

246 Əbu Davud 4119.

247 Buxari, Müslim.

248 Səhih Əbu Davud.

249 «Səhih Şəmailu Tirmizi».

250 Təbərisi «Mustədrək» 1/406, rəvayət 1003.

251 Təbərisi «Mustədrək» 3/238, rəvayət 3475, 3/260, rəvayət 3530.

252 Məclisi «Biharul Ənvər» 83/260, rəvayət 10, fəsil 6.

253 Məkarimul Əxlaq 1/242.

254 İraşad səh. 271.

255 Məkarimul Əxlaq 1/244.

256 Kəfi 6/455.

257 Kəfi 6/487.

258 Kəfi 6/487.

259 Kəfi 6/490.

260 Kəfi 6/490-491, Bax: «Hiylətul Muttəqin – Möminlərin Zinəti» Şeyx Abbas Qumi.