o'simliklar tashqi muhitdan bir qancha anorganik moddalarni o'zlashtirib, ularni
hujayradagi moddalar almashinuvi jarayonida energiya bilan boyitadi va
organik modda
ko'rinishida yer sharidagi barcha tirik mavjudotlar uchun moddiy va energetik asosni
yaratadi.
Ikkinchidan, yashil o'simliklar nisbatan yuqori rivojlangan foto assimilatsion
yuzaga hamda yer ostki va ustki organlarining yuqori darajada shoxlanish qobiliyatiga
ega. Bu hoi o'z navbatida o'simliklarning ildiz orqali tuproqdan
suv va unda erigan
moddalarning o'zlashtirilishiga, barglar orqali esa atmosfera havosidan oziqlanish
doirasining kengayishiga olib kelgan.
Uchinchidan, qishloq xo'jaligida o'simliklarning yangidan-yangi navlarini
yaratishda, ekinlarning turli noqulay muhit omillariga nisbatan
chidamliligini oshirish
va ularning hosildorligini ko'paytirishda, hosil sifatini yaxshilash va ularni saqlashda
mazkur fanning ahamiyati yildan- yilga ortib bormoqda.
O'simliklar fiziologiyasida asosan oltita yo'nalish mavjuddir, ya'ni:
-
biokimyoviy yo'nalish-fotosintez va nafas olish jarayonida hosil bo'ladigan-
turli xildagi moddalarning funksional ahamiyatini o'rganadi. Shu bilan birga
o'simliklarni tuproqdan oziqlanish qonuniyatlarini
va turli xildagi anorganik
moddalardan organik moddalarni sintezlanish qonuniyatlarini ochib beradi.
-
biofizik
yo'nalish-bu
hujayra
energetikasi
masalalarini,
o'simlik
elektrofiziologiyasini suv rejimining fizik-kimyoviy qonuniyatlarini, o'sish, qo'zg'alish
hamda nafas olish va fotosintez masalalarini o'rganadi.
-
ontogenetik
yo'nalish-bu
o'simliklarning
yoshiga
qarab
rivojlanish
qonuniyatlarini,
morfogenez
hamda
o'simliklar
rivojlanishining
boshqarish
qonuniyatlarini o'rganadi.
-
tadrijiy yoki solishtirma yo'nalish-bu filogenezning xususiyatlarini belgilab
beradi. U ontogenezga genotip funksiyasi sifatida qaraydi.
Bu belgilar filogenezda
kuzatiigan bo'ladi.
-
ekologik yo'nalish-bu o'simlik organizmini ichki jarayonlarini tashqi muhitga
bog'liqligini o'rganadi. Masalan,: mineral o'g'itlarni qo'llash, yorug'lik va suv rejimini
.yaxshilash, ekin maydonlarida o'simliklarni taqsimlash va boshqalar. Natijada,
o'simliklarda moy, qand, oqsil moddalarini oshirish bilan
tashqi muhitning noqulay
ta'sirlarga chidamliligini oshiradi.
-
sintetik
yoki
kibernetik
yo'nalish-o'simliklar
o'sishining
umumiy
qonuniyatlarini hamda bir-biriga bog'liq bo'lgan hujayra energetikasini va
kibernetikasini o'rganadi. Masalan, oziq organlarning hosil bo'lishi.
O'simliklar fiziologiyasidagi ushbu yo'nalashlarining barchasi o'zaro bir-biriga
bog'liq bo'lib, bir xil miqyosli ahamiyatga ega.
Hozirgi vaqtda o'simliklar fiziologiyasi fani
oldida turgan vazifalarni
umumlashtirib quyidagicha izohlash mumkin.
1.
O'simliklar hayot faoliyati qonuniyatlarini o'rganish.
2.
Qishloq xo'jaligi o'simliklaridan eng yuqori hosil olishning nazariy asoslarini
ishlab chiqish.
3.
Sun'iy sharoitda fotosintez jarayonini amalga oshirish imkonini beruvchi
moslamalarni yaratish.
Dostları ilə paylaş: