1-mavzu. Garmonik tebranishlar. Tebranishlarni qo’shish. So’nuvchi va majburiy tebranishlar. Elektromagnit tebranishlar va to’lqinlar

7-masala. Tebranish konturi induktivligi L=5 мGn ga teng g‘altakdan va sig‘imi С=0.2mkF 
bo‘lgan kondensatordan iborat. Uchta to‘liq tebranishda tebranish energiyasi 10 marta kamayishi 
uchun logarifmik dekrement qanday bo‘lishi kerak? 
Yechish: Elektromagnit tebranishlar yuz berayotgan konturning to‘liq energiyasi amplituda
kvadratiga to‘g‘ri proporsional, misol uchun kondensator qoplamlaridagi kuchlanish 
kvadratiga to`g`ri proportsional. Aktiv qarshilik hisobiga tebranishlar so‘nuvchi bo‘ladi va 
kuchlanish amplitudasi. (Tok kuchi va boshqa kattaliklar ham). Vaqt o‘tishi bilan asta sekin 
kamayib boradi. U=U оm e -βt sin( ω′ t+ α ), (1) 
U
m
=U
оm
е
-βt
. (2) 

---

bu yerda U оm - kuchlanish amplitudasining t=0 dagi qiymati. Tebranish amplitudasi 
Ta`rifga binoan logarifmik dikrement 
tenglamaga kelamiz. Masala shartiga ko‘ra τ =nТ vaqtda energiya 10 marta kamayishi yoki 
amplituda 10 marta kamayishi kerak. 
Demak 
8-masala. Elektr zanjir ketma-ket ulangan Q=2 Om qarshilikdan, С=0.1 mkF sig‘imdan, 
L=1 mGn bo‘lgan induktivlikdan tashkil topgan. Zanjirga o‘zgaruvchan EYuK ulangan va u sinus 
qonuni bo‘yicha o‘zgaradi. EYuK ning maksimal qiymati ε о ==30 V bo‘lganda va rezonans 
chastota ω rez da har bir elementdagi tokning va kuchlanishning maksimal qiymatlari aniqlansin. 
Yechish: O‘zgaruvchan EYUK ta`sirida tebranish konturida majburiy elektromagnit 
tebranishlar hosil bo‘ladi. Bu holdagi tebranishlarda Io ni ε о bilan bog‘lanishi 
Quyidagicha: 
Bu yerda ω - majburlovchi EYuK chastotasi. Tokning maksimal qiymati (1) 
tenglama maxrajidagi qovus 0 ga teng bo‘lganda hosil bo‘ladi. Demak, rezonans chastotasi
Rezonans tok kuchi 

---

MUSTAQIL YECHISH UCHUN MASALALAR