Zbekiston respublikasi

 
9.1-rasm. [ГОСT 16530-83, ГОСT 16531-83] bo`yicha tishli uzatmalar 
parametrlarini belgilari 
“1” indeksli parametrlar shesternyaga, “2” indeksli parametrlar g`altakka 
tegishli. z – tishli g`ildirak tishlari soni; T-tishli g`altakdagi aylantiruvchi 
moment, N∙m
; 
n – tishli g`altak aylanishlar chastotasi, ayl/min; w – g`altakning 
burchak tezligi, rad/sek. 

---

266 
Tishli uzatmaning uzatishlar nisbati 
i
(u) deb yetaklovchi tishli g`altak 
burchak tezligining yetaklanuvchi g`altakning burchak tezligiga nisbatiga aytiladi
 
[
ГОСТ 16530].
yoki
i=z
2
/z
1
Tishlarning aylanma (o`qli, normal) moduli 
m
t
(
m
x
, 
m
n
) – chiziqli qiymat 
bo`lib, tishlarning aylanma (o`qli, normal) qadamidan π marta kichik. 
9.2-rasmda tishli uzatmalarning geometrik parametrlari ko`rsatilgan. 
To`g`ri tishli tsilindirik g`altaklar uchun ajratuvchi diametr quyidagicha aniqlanadi: 
Tish cho`qqisi va botiqligi diametrlari: 
d
a
= d + 2m, 
d
f
 = d - 2,5m . 
 
9.2-rasm. Tishli uzatmalarning geometrik parametrlari 

---

267 
 
d
b
 = d
cos α – asosiy aylana diametri. 
α
= 20° - ilashish burchagi. 
h
a
 = m
– tish kallagi balanligi. 
h
f
 =
1,25 m – tish oyog`i balandligi. 
h = h
a
 + h
f
 =
2,25 m – tish balandligi.
Tishli g`altak eni
bu yerda ψ
α
- en koeffitsiyenti, g`altak tishlarining joylashuvi va ularning yuzalari 
qattiqligiga qarab tanlanadi.
Shestarnya eni
b
1
 = 1,12b
2
.
G`altaklar o`qlari orasidagi masofa 
a
quyidagicha aniqlanadi: