‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

1.8. 0 ‘zbekiston sogMiqni saqlash muassasalarining
tuzilishi va vazifalari
SogM iqni sa q la sh so h a si fao liy ati va u n d a oM kazilayotgan 
islo h o tlar tegishli Q o n u n la rd a , F a rm o n la rd a , h u k u m a t q a ro rlarid a
va b u y m q la rd a belgilab berilgan. Bu ishlarning b archasiga SogMiqni 
saqlash vazirligi rah b a rlik q iladi. SogMiqni saqlash tiz im in i b o s h ­
qarish 1-tarxda keltirilgan.
A lo q a
y o ‘llari
H a v o
y o 'lla r i
Ic h k i
ish lar
M illiy
xavfsizlik
x iz m a ti
V a z ir la r
M a h k a m a si
T u m a n h o k im lig i
H a rb iy tib b iy
b o s h q a rm a
M u d o fa a
S o g 'liq n i
S a q la sh
vazirligi
0 ‘z b e k is to n
R e spublikasi
P re z id e n ti
Q o r a q a lp o g 'is to n
R e sp u b lik a si V a­
z irla r K e n g a sh i, 
v ilo y a t, s h a h a r 
h o k im lik la ri
T u m a n m a rk a z iy
sh ifo x o n a si
T u m a n (s h a h a r) so g 'liq n i 
sa q la sh boMirni
T ib b iy -sa n ita riy a b o sh q a rm a si
V a z irlik la r yoki u larg a te n g la sh tirilg a n
tu z ilm a la r
Q o ra q a lp o g ‘isto n R e sp u b lik a si S o g ‘- 
liq n i s a q la s h v a z ir lig i, v il o y a t l a r , 
T o s h k e n t s h a h a r s o g 'liq n i s a q la s h
b o s h q a rm a la ri, b o 'lim la r i
1-tarx.
O 'z b e k is to n d a s o g 'liq n i sa q la sh tiz im ig a ra h b a rlik q ilish .
12

---

S o g ‘liqni saqlash ishlariga Q o ra q a lp o g ‘isto n R espublikasida 
S og‘liq n i saqlash vazirligi, T o sh k e n t sh a h rid a — so g ‘liqni saqlash 
b o sh b o sh q arm asi, v iloyatlarda sog‘liqni saqlash b o sh q a rm a si yoki 
b o iim la r i rahbarlik qiladi.
Q uyidagi b a rc h a tib b iy o t m uassasalari h u d u d larid ag i tegishli 
hokim iy atg a va yuqori so g ‘liqni saqlash organiga b o ‘ysunadi.
S og‘liqni saqlash vazirligining faoliyati quyidagilardir:
— fu q aro lar sog‘lig‘ini saqlash, sog‘liqni saqlash h a m d a tibbiyot 
fa n la rin in g rivojlanishi b o ‘y ich a m o d d iy va m a ’naviy resu rslard an
fo y d ala n ish n in g u stu v o r y o ‘nalish larin i belgilash;
— so g ‘liqni saq lash davlat b o sh q aru v o rg an la ri, tib b iy o t va 
ilm iy m u a ssa sa la r, tib b iy o t va fa rm a tse v tik a o ‘quv y u rtla rig a
rah b a rlik qilish;
— tibbiyot va farm atsevtika xodim larini tayyorlash h a m d a qayta 
tay y o rlash d a stu rin i ishlab chiqish;
— s o g ‘liq n i s a q la sh m u a s s a s a la ri u c h u n tib b iy x iz m a tla r 
k o ‘rsatish davlat s ta n d a rtla rin i q iy m a tin i belgilash;
— s o g ‘liq n i s a q la s h tiz im id a g i m u a s s a s a la r, s h u n in g d e k , 
tib b iy o t va farm atsev tik a fao liy ati b ila n xususiy ta rtib d a sh u - 
g ‘ullanuvchi shaxslarning aholiga o ‘z vaqtida m alakali va sifatli tibbiy 
y o rd a m k o ‘rsatishini n a z o ra t qilish;
— tibbiy va farm atsevtika faoliyati bilan sh u g ‘ullan u v ch ilarg a 
litsenziya berish;
— d o ri-d a rm o n la r va dezinfeksiya v o sita la rin i, im m u n o lo g ik
p re p a ra tla r, tib b iy o td a ish latilad ig an m a h su lo tla r, kuchli t a ’sir 
qiluvchi va zaharli m o d d alar, giyohvandlik va psixotrop vositalarini 
sertifikatlashni am alga oshiradi, ularni ishlab chiqarish va q o ‘llanish 
ta rtib in i n a z o ra t qiladi;
— san itariy a n o rm a la ri, q o id ala ri va gigiyena n o rm ativ larin i 
ish la b c h iq a d i, h a m d a ta sd iq la y d i. S a n ita riy a -e p id im io lo g iy a
n a z o ra tin i o ‘rn ata d i;
— p ro fila k tik y o rd a m y o ‘nalish lari va h ajm la ri, profilaktik 
m a q sa d la rid a e m la sh la r o ‘tk az ish n in g m u d d a t va usullarini a n iq - 
laydi, a h o li orasiga sog‘lom tu rm u sh tarz in i ta rg ‘ib qiladi;
— tegishli o rg an la r bilan h am k o rlik d a y u q u m li va k a ra n tin
k asallik larin in g o ld in i oluvchi tad b irla rn i am alga oshiradi.
13

---

S og‘liqni saqlash vazirligining o ‘z v a k o la t d o ira sid a ch iq a rg an
d av o lash , p ro fila k tik a , sa n ita riy a, ep id e m iy a g a q a rsh i, radiatsiya, 
e k o lo g iy a b o ‘y ic h a n o rm a tiv h u jja tla rig a a m a l q ilish b a rc h a
ta sh k ilo tla r u c h u n m ajburiydir.
M ah alliy davlat h o k im iy ati o rg a n la rin in g fu q a ro la r so g ‘lig‘ini 
saqlash yuzasid an v ak o latlari q uyidagilardir:
— fu q a ro la r so g ‘lig ‘ini sa q la sh so h a sid a g i q o n u n h u jjatlari 
bajarilish in i t a ’m in lash ;
— so g ‘liqni saqlash tiz im in in g b o sh q a ru v o rg an la rin i sh ak l- 
la n tirish , u n in g m uassasalari ta rm o g ‘in i riv o jlantirish;
— birlam chi tibbiy-sanitariya va tibbiy ijtim oiy yordam ni tashkil 
etish , u la rd a n h a m m a n in g b a h ra m a n d b o ‘la o lish in i t a ’m in lash , 
tibbiy yordam sifatining klinik-statistik standartlariga rioya etilishini 
n a z o ra t qilish, tasarru fd ag i h u d u d d a fu q a ro la rn i d o ri-d a rm o n la r 
va tib b iy o t m ah su lo tla ri b ila n t a ’m in lash ;
— sog‘liqni saq lash h u jja tla rin i m oliyaviy t a ’m in la sh n in g o ‘z 
m a n b a la rin i sh ak llan tirish ;
— fu q a ro la rn in g s a n ita riy a -e p id e m o lo g iy a jih a tid a n x o tir- 
jam lig in i ta ’m inlash, profilaktika, sanitariya-gigiyena, epidem iyaga 
q arsh i va ta b ia tn i m u h o fa z a qilish ta d b irla rin i am alga oshirish;
— a tr o f - m u h itn i m u h o fa z a e tis h va e k o lo g ik x av fsizlik n i 
t a ’m inlash;
— fav q u lo d d a vaziy atlard a o d a m la rn in g h a y o tin i saqlab qolish 
va u larn in g so g ‘lig‘ini m u h o fa z a e tish c h o ra -ta d b irla rin i k o ‘rish, 
fu q a ro la rn i fav q u lo td a vaziyat zo n asid ag i ahvol va k o ‘rilayotgan 
c h o ra -ta d b irla rd a n x a b a rd o r qilish;
— sog‘liqni saqlash tizim i organlari, m uassasalari va korxonalari 
fao liy atin i m u v o fiq lash tirish h a m d a n a z o ra t qilish, sogMiqni sa q ­
lash m u a ssa sa la rid a k o ‘rsa tila y o tg a n tib b iy ijtim o iy h im o y ag a 
m uhtoj shaxslarning k u c h -q u w a tin i tiklaydigan m uassasalar tashkil 
e tish va u la r faoliyatini t a ’m inlash;
— o ila n i, onalik va bolalikni m u h o faza qilish c h o ra -ta d b irla rin i 
am alga oshirish;
— fuqaro larg a sanitariy a-g ig iy en a va ekologiya ta ’lim i b erish n i 
tash k il qilish;
— q o n u n hujjatlariga m uvofiq v ak o la tla rn i am alga oshirish.
14

---

Q o ra q a lp o g ‘isto n R e sp u b lik a si S o g ‘liq n i sa q la sh v azirlig i, 
T o sh k e n t s h a h a r va v ilo y a tla r sogMiqni saqlash b o sh q a rm a la ri, 
boM im lari tegishli h u d u d d a g i b a rc h a tibbiyot m uassasalari ishiga 
b e v o sita ra h b a rlik q ila d i, sogM iqni saq lash ta d b irla ri b o ‘yicha 
u m u m iy reja tu za d i va u n i a m alg a o shiradi. S h u n in g d ek , aholiga 
d av o lash , pro filak tik a va e p id em iy ag a qarshi san itariy a xizm ati 
k o ‘rsa tish n i h a m d a tib b iy o t x o d im la rin in g m alak asin i o shirish 
b o ‘y icha ishlarni uyushtiradi.
S h a h a rla r va tu m a n la rd a g i sogMiqni saqlash boM imlari tegishli 
hok im lik k a va yuqori tib b iy o t b o shqaruv organlariga b o ‘ysunadi.
Tibbiyot sanitariya boshqarm alari ham bevosita sogMiqni saqlash 
boMimi rah b arlig id a faoliyat k o ‘rsatad i va z a ru r mablagM ar bilan 
ta ’m inlanadi.
Q ishloq tu m a n la rid a sogMiqni saqlash ishlariga tu m a n m arkaziy 
sh ifoxonasining bosh shifokori rah b arlik qiladi. H u d u d d ag i barch a 
tibbiyot m uassasalari tu m a n m arkaziy sh ifoxonasining shifokoriga 
b o ‘ysunadi.
SogM iqni s a q la s h v a z irlig id a n ta s h q a ri q a to r v a z irlik la r yoki 
v a z irlik k a te n g la s h tirilg a n ta s h k ilo tla r (M u d o fa a va Ich k i ish la r 
v a z irlig i, M illiy xav fsizlik x iz m a ti, H a v o yoMlari a v ia k o m p a - 
n iy asi, a lo q a yoMlari va h o k a z o )d a h a m tib b iy o t-s a n ita riy a b o s h ­
q a rm a la ri boMadi.
Bu b o sh q a rm a n in g vazifasi a n a sh u tash k ilo td a ishlaydigan 
x iz m a tc h ila r ish s h a ro itid a n kelib c h iq q a n h o ld a tib b iy -sa n ita riy a
x iz m a tin i k o ‘rsa tish d a n ib orat. Bu b o sh q a rm a la rd a ishlaydigan 
b a rc h a tib b iy o t x o d im la rn in g m alakasini v aq t-v aq ti bilan oshirib 
tu rish SogMiqni saqlash vazirligi z im m asid a boMadi.
T ib b iy o t m u assa sala rin i d o ri-d a rm o n la r bilan « D o ri-d a rm o n »
a k sio n e rlik ja m iy a ti va n o d a v la t d o rix o n a la r, tib b iy asb o b lar, 
a p p a ra tla r (te x n ik a) b ila n esa tib b iy o t tex n ik asi ja m iy a ti, jih o z la r 
b ila n tib b iy o t t a ’m in o ti ja m iy a ti t a ’m in lay d i. M a m la k a td a d o ri- 
d a rm o n ishlab c h iq a rish n i b o sh q a rish va rivojlantirish m aq sa d id a
d a v la t f a r m a ts e v tik a a k s io n e r li k k o n s e r n i tu z ilg a n . H o z ir
d o rix o n a la rn in g asosiy qism i xususiylashtirilgan. Bu o ‘z navbatida 
a h o lin in g t u r l i - t u m a n d o r ila rg a boM gan ta la b in i y e ta r lic h a
t a ’m in la s h im k o n in i be rad i.
15

---