‘zbe risto n respublirasi 1 ay va ‘rta m axsus ta ’lim vazirligi

Traxcya intubatsiyasi tcxnikasi
Bemor gorizontal holatda, kuraklar ostiga bolishcha q o ‘yib, 
bosh maksimal orqaga bukiladi. Laringoskop tum shug‘i tilni 
yuqoriga va oldiga surib asta kirgiziladi. Bunda 1-bclgi tilcha, 
keyin kekirdak usti to g ‘ayi k o ‘rinadi. Uni yuqoriga biroz 
k o ‘tarilsa, nafas tirqishi ochiladi. Laringoskop kuzatuvi ostida 
intubatsion nayning uchi nafas tirqishidan 1-2 sm traxeya tom onga 
o ‘tkazilib, yopishqoq plastir bilan m ahkam lanadi. Uzoq vaqt 
davom etadigan sun’iy nafas beriladigan holatlarda nazofaringeal 
intubatsiya bajariladi. Buning uchun intubatsion nay burun 
kataklaridan biri orqali xalkum gacha kirgizilib, laringoskop 
kuzatuv ostida Mor qisqichi bilan nafas tirqishiga y o ‘naltiriladi. 
intubatsion nayning uchi nafas tirqishidan 1-2 sm traxeya tom onga 
o ‘tkazilib, yopishqoq plastir bilan m ahkam lanadi. Intubatsion nay 
orkali berilayotgan havo-kislorod aralashm asi albatta nam lanishi 
va ilitishi hamda bosh bronxlardan b alg ‘am vaqti-vaqti bilan 
so‘rib turilishi kerak.
Periferik nafas yo ‘llari obstruksiyasiga aksariyat balg ‘am ning 
reologik xususiyati buzilishi bronx devorlari yallig‘lanishi, 
bronxiospazm va nafas yoMlari ekspirator berkilishiga 
sabab 
b o ‘ladi. M a’lumki, xonada 20°S issiqlikda havoda 9 mg, 
al’veolyar gazda esa 37°S-da 44 mg suv bor. Ulardagi farq 35 mg/1

---

ni tashkil etadi. Tana harorati ko ‘tarilsa, bu farq yana ham
k o ‘payadi. Shuning uchun, hamda ballondagi kislorod quruq 
ekanligini inobatga olinsa har qanday kislorodli aralashma ilitilishi 
va namlanishi shart.
5-rasm. 
Traxcya intubatsiyasi texnikasi

---

A crozol’terapiya
Bu usul asosida pncvmatik yoki u l’tra tovush changlatgichlari 
yordam ida nafas orqali har xil ta ’sirga cga b o ‘lgan dorilar 
yuboriladi. Mukokinez va balg‘am reologiyasini yaxshilash uchun 
nam lovchilar (steril iliq suv, 0,4-1,0% NaCl, 2-3% glilscrin), 
b a lg ‘am reologiyasini yaxshilash uchun mukolitiklar: 10-20%) 
atsetilsistein, 
0,2% 
dczoksiribonukleaza, 
0,2-0,5% 
tripsin, 
xcmotripsin, xemopsin hamda mcntol va kam for m oylaridan 
foydalaniladi.
Nafas yo‘llari dcvorlariga ta ’sir etish uchun glyukokorti- 
koidlar, antibiotiklar va bronxodilyatatorlar (alupent, astm opcnt 
ingalyatsiya uchun 0,75 mg, terbutalin, salbutamol ingalyatsiya 
uchun 0,25 mg, izoproteranol ingalyatsiya uchun 0,05-0,1 mg) 
atropin, adrenalin, efcdrin, cufillin vena ichiga yoki ingalyatsiya 
y o ‘li bilan yuboriladi. Nixoyat, al’vcolalarga ta ’sir etuvchi va 
surfaktantning asosini tashkil etuvchi dip al’metinli letsitin va 
surfaktant ingalyatsiyasi yoki instillyatsiyasi kattalar va chaqa- 
loqlar respirator distress sindromida yaxshi yordam beradi. 
B alg ‘amning sirt tarangligini, yopishqoqligini kamaytiruvchi 
moddalarni (glitserin, propilen glikol’, tiloksapol’, etil alkogoli) 
surfaktantlar qatoriga kiritish mumkin. 0 ‘pkalar shishida 30%li 
etil alkogoli orqali 0 2 ingalyatsiyasi yoki 20-30% eritmasi vena 
ichiga yuboriladi. Bakteriologik tckshiruvlarga asoslangan anti- 
bakterial terapiya va infu/.ion gidratatsiya davo muolajalari 
komponentlari bo ‘lishi kerak.
Sun’iy ravishda balg‘amni chiqarish uchun 
postural drenaj,
vibratsion massaj, s u n ’iy yo'taltirish
yoki uni qitiqlash, 
o'pka
lavaji
kabi usullardan foydalanib periferik nafas y o ‘llari erkin 
o ‘tkazuvchanligi ta ’minlanadi.
K o‘p miqdorda yopishqoq yiringli balg ‘am to ‘planib qolsa 
(pnevmoniya, atelektaz, bronxoektatik kasallik va xakozo.) 
bem om i vaqti-vaqti bilan drenaj holatiga o ‘tkazish yordam bera- 
di. Albatta bu holat perkussion massaj, y o ‘tal reflcksini chaqirish

---

va ingalyatsion terapiya kabi m uolajalar bilan birgalikda olib 
borilsa, samaradorligi ortadi.