Yunusxodjaev zoir shokirovich kasbiy psixologiya

 
kasbning yashovchanlik ko‗rsatkichlariga quyidagilarni kiritadi:
 
1.
Kasbning tashkilot maqsadlari bilan chambarchas bog‗liqligi. 
2.
Boshqa muassasa va ishlab chiqarish sohalari bilan uyg‗unlashish 
imkoniyati. 
3.
Boshqa kasblarda o‗z kompetentliligi va qobiliyatlaridan 
foydalanish imkoniyati.
4.
SHaxsiy va moliyaviy taminlanganlik.
5.
Kasb bo‗yicha shaxslar uyushmasining mavjudligi. 
6.
Mahoratga etaklovchi bilimga egalik.
7.
Yoshidan qatiy nazar kasbiy muvaffaqiyatlarda mustaqil bo‗lish . 
Shuningdek, yuqoridagi ikkita yashovchanlik ko‗rsatkichlari bilan bir 
qatorda quyidagi ko‗rsatkichlarni ham keltirib o‗tish joiz: tanlangan ishlab 
chiqarish sohasining ―yashovchanligi‖, ―tashkilotning yashovchanligi‖, ―ishchi 
o‗rnining yashovchanligi‖.
XX asrning boshlarida Amerika va Evropa mamlakatlarida mehnat 
mahsuldorligini oshirish, ishlab chiqarish samaradorligini ta‘minlash jarayonida 
yuzaga kelgan bo‗lib, buning natijasida psixologiyaning insonparvarlik 
g‗oyalarini singdirish yuz berdi va natijada shaxs to‗g‗risida zamonaviy 
nazariyalari vujudga keldi. Bunday bog‗liqlik shaxs nazariyasi bilan kasbiy 
rivojlanish psixologiyasi o‗rtasida aloqa o‗rnatishga olib keldi. Oqibatda kasbiy 
rivojlanish muammolarini o‗rganishga turlicha yondoshadigan beshta asosiy 
yo‗nalishi shakllandi. Bular: 1) differensial diagnostik, 2) psixoanalitik, 3) qaror 
qabul qilish nazariyasi, 4) taraqqiyot nazariyasi va 5) tipologik yo‗nalishlar. 
Differensial - diagnostik yo„nalish
bo‗yicha izlanishlarda shaxsning 
kasbiy faoliyat samaradorligini ta‘minlash omillariga, kasbga ta‘sir ko‗rsatuvchi 

---

individual psixologik xususiyatlarga va kasbga qo‗yilgan talablarga asosiy 
e‘tibor qaratiladi. SHuningdek, unda kasb tanlashning asosini ratsional va ongli 
faoliyat tashkil etish to‗g‗risidagi qarashlar o‗z aksini topgan (F.Parkinson). Bu 
yo‗nalishda kasbiy rivojlanishga psixotexnik yondashuvni tadbiq etilganligi 
diqqatga sazovordir (G.Myunstenbergning, fikricha, individual sifatlar oddiy 
ijrochilik operatsiyalarning yig‗indisi hisoblanadi). Leypsig maktabi psixologlari 
kasbiy ta‘lim uchun eng muhimi individual sifatlarni tarbiyalashdir, degan 
g‗oyani ilgari surishdi.