Yükləmə-boşaltma əməliyyatlarının gəmi daşımalarına təsirinin tədqiqi (Disertasiya işinin adı) İхtisaslaşma: tm 100005-«Nəqliyyatda daşımaların və idarəetmənin təşkili»

Xüsusi təyinatlı konteynerlər.

          Müəyyən və xüsusi bir məqsəd üçün hazırlanmış konteynerlerdir (Məsələn, heyvan konteyneri). Konteynerlər ümumiyyətlə 20 fut və 40 fut olmaq üzrə iki ayrı həcm olaraq istifadə edilməkdədir. Bu konteynerlərin ölçülərinə görə xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:

 20 futluq standart konteyner

Demək olar ki, bütün ümumi yüklərin daşınmasında geniş istifadə olunur. Ümumi yüklər üçün dizayn edilmişdir. Quru yüklər üçün istifadə edilə bilər. İçərisinə quraşdırıla biləcək flexitank aparatı ilə maye yüklər də daşınıla bilər. Konteynerin içinə yerləşə bilən və qapısından girə bilən bütün yüklər üçün uyğundur.

 40 futluq standart konteyner

Demək olar ki, bütün quru yük daşımalarında geniş olaraq istifadə edilən konteyner tipidir. Standart konteynerin qapısı dar kənar üzərindən açılmaqdadır. Xüsusilə yükləmələrdə qapı ölçüləri nəzərə alınmalıdır. Çatdırılma zamanı düşmə, sürtünmə və çarpma olmaması üçün ştabellənmə nizamına əhəmiyyət verilməsi lazımdır. Tam dolmamış konteynerlər yükün sürüşməsi və bir-birinə çarpmasının qarşısının alınması üçün hava yastıqlarından istifadə edilir.

 20 futluq üstü açıq (open top) konteyner

Kranlarla və digər müvafiq yükləmə vasitələriylə yuxarıdan edilən yükləmələr daha əlverişlidir. Konteynerin üstü açıqdır və bir kətan ilə bağlanılar. Yüklərin qorunması üçün konteynerin üstü kətanlarla örtülüdür və yan panellərə asılı tutulan taxtalarla dəstəklənir.

 40 futluq üstü açıq (open top) konteyner

Kranlarla və qalın kəndirlərlə yuxarıdan edilən yükləmələrdə istifadə olunur. Yüklərin qorunması üçün konteynerin üstü kətanlarla (trapoulin) örtülü olur və yan panellərə asılı tutulan taxtalarla dəstəklənir. Mərmər, maşın, maşın alətləri, nəqliyyat vasitələrinin daşımalarında, qapıdan yükün girə bilmədiyi və əksəriyyət hallarda yükün konteynerin yüksəkliyindən çox olduğu vəziyyətlərdə seçim edilən bir avadanlıqdır.

 20 futluq düz (flat) konteyner

Xüsusilə ağır və geniş yüklərin daşımalarında istifadə olunur. Konteynerin döşəmə quruluşunun möhkəmliyi, yükləmə və ştabelləmənin sağlam edilməsini təmin etməkdədir. Standart və open-top konteynerlər yerləşməyən yüklərin (üstdən və yandan) daşımalarında istifadə olunur. Əksəriyyət hallarda generator və nəqliyyat vasitələrinin daşımaları üçün uyğundur.

 40 futluq düz (flat) konteyner

Xüsusilə çox ağır və geniş yüklərin daşımalarında istifadə olunur. Daha çox yükləmələrin edilə bilməsi tələbə görə dəyişə bilər. Döşəmə quruluşunun möhkəmliyi ştabelləşmənin asan edilməsinə və yüklərin daha yaxşı şərtlərdə mühafizə edilməsinə imkan verir.

 20 futluq izolə edilmiş (ınsulated) konteyner

Sabit istilik tələb edən yüklərin daşımalarında istifadə olunur. İstilik göstəricilərinə gəmi işçiləri və ya əvvəlcədən nizamlanmış cihazlar vasitəsi ilə nəzarət edilir.

          Konteynerin içində uyğun istilikdə dağılan hava, yan divarlarda olan 2 hava boşluğu sayəsində çölə çıxaraq hava dövranı təmin edilmiş olur. 20 futluq konteynerlərin içindəki optimal temperatur 12°C-25°C arasında dəyişir.

 40 futluq izolə edilmiş (ınsulated) konteyner

Xüsusilə sabit temperaturda daşınması lazım olan yüklərin daşımalarında istifadə olunur. Konteynerin yan panelləri "sandwich" adı verilən izolyasiya sistemiylə təcrid edilmişdir. Bu sistemlə panellərin arasına yerləşdirilən köpüklər içəridəki istilik parametrlərini mühafizə etməkdədir. Konteyner üzərində, hava dövranının təmin edilə bilməsi üçün iki dənə hava boşluğu iştirak etməkdədir. Bu boşluqlardan altda olanı çöldən içəriyə, yuxarıda olanı isə içəridən çölə hava dövranını həyata keçirir. Konteynerin içindəki istilik nizamlanabilən olub 13°C ilə -22°C arasında dəyişir.

Soyutmalı (Reefer) konteynerlər elektrikli isitmə və soyutma sisteminə malikdir. Elektrik ehtiyacını gəminin güc modulundan, liman təchizatından, nəqliyyat vasitəsinin güc qaynağından ya da "clip-on" dizel generatordan təmin edir. Yenilənmiş texnologiyalar istifadə edərək bu konteynerlər donma dərəcəsinin altında ya da üstündə sabit istilik təmin edə bilir.

0°F= FROZEN (DONMUŞ) 0°C= CHILLED (SERİN)

Soyutma sistemində istifadə edilən iki fərqli dərəcə vardır. Bunlar celcius (centıgrade) və "Fahrenheit" dir. Bu iki dərəcənin qarışdırılması bir çox şikayətə səbəb ola bilər.

          -0°C = 32F = Sərin qidalar

          -0°F = -18C = Donmuş qidalar

          Soyutmalı konteyner daşımalarında qarşılaşıla biləcək digər problemlər bunlar ola bilər:

• Konosament və manifesto dərəcələrində uyğunsuzluq

• C və F dərəcələrinin qarışdırılması

• Xətalı mal cinsi tərifi (donmuş və ya sərin)

• Tranzit müddətinin malın rəf ömründən uzun olması

• Ön daşıma / son daşıma əsnasında Reefer konteyner xidmətinin olmaması

 20 futluq səpilən yük (bulk) konteyneri

Xüsusilə quru səpilən yük daşımalarında istifadə olunur. Hər bir konteyner üzərində üç qapağı vardır və yükləmə-boşaltma əməliyyatları bu qapaqlar üzərindən aparılır. Qapaqlar arası məsafə 1,83 smdir. Yükləmə və boşaltmaları etibarlı bir şəkildə həyata keçirmək üçün xortumlara ehtiyac vardır.

 20 futluq tank konteyneri

Tank konteynerlerinin istifadəsi bir sıra standartlardan asılıdır. Tankın silindrik şəkli polad mühafizə ilə gəmiyə və ya daşıma vasitəsinə yüklənəbiləcək hala gətirilmişdir.

Ümumiyyətlə tək tipli maye və qaz məhsulların daşınması həyata keçirilir (zəhərli kimyəvi maddələr, meyvə suyu, zeytun yağı, kimyəvi maddələr). Fərqli məhsulların daşınması üçün tankların iç qisimi iki hissəyə ayrılmışdır. Daşıma əsnasında bir təhlükə ilə qarşılaşmamaq üçün tanklar tam dolu olmamalı, yük miqdarı tankın tutumunun 80%-ini aşmamalıdır.

          Təhlükəli maddələrin daşınmasında konteyner üzərində qaz meydana gətirəcək heç bir hava boşluğu ya da açıqlıq olmamalıdır. Tankların təmizliyi, bu mövzuda kafi təchizata sahib terminallarda edilməlidir.

 40 futluq ağır çəkili konteyner

Yan qapısından yükləmə aparılması mümkün olmayan yüklər üçün üstü açılarak kran ilə yuxarıdan yükləmə aparıla bilər. Tasma yapan yüklerde kapak içine konularak da istifadə edilə bilər.

Yan kapısından yükleme yapılması mümkün olmayan yükler için üzeri açılarak vinç ile yukarıdan yükleme yapılabilir.

 20 futluq platforma

Nəqliyyat vasitəsinə birbaşa yüklənə bilməyəcək, yanlardan, üstdən və ön / arxadan daşması olan yüklər üçün istifadə olunur.

 20 futluq ventilyasiya (ventilated) konteyneri

Havalandırılması lazım olan yüklərin daşınması üçün istifadə edilir. Döşəmə və tavan hissəsində olan ventilyasiya qurğuları vasitəsi ilə fındıq kimi səfər əsnasında xarab ola biləcək qidaların daşınmasında istifadə olunur.