Yardılamaq, kömək ləmək

 
Topulmak
: oqdarιlmaq, saldırmaq, at salmaq, hicum 
etmək, yığmaq, toplanmaq\ batırım 
 
Toput
  : leh, tort, qalınqalıt.
 
Topuz
9
 : çomaq.
 
Tor  
: düzən, tutaq > duzaq, çökəmə, ağ kələk, 
tələ, al, yasa\ qəfəs, kəpəz, pəncərə
9
, tikmə
3
, av, 
ağ, çatma, şəbəkə.
 
Torak
 : 
kömürçülükdə qurulur
 
Toralqu
9
: tor, əngəl. ~ olmaq: mane' olmaq.
 
Toramaq
9
: əngəlləmək, sipərləmək.
 
Toraman
: tobul, izli - yapılı cöcuk.
 
Toran    
: <> tozan.                    
 
Torba
 : 
durba.
 
Torba
4
  : < topraq. qapcak
9
, sumka
8
, suma
7
, muksa
3
, 
dağarcık, bastıq
5
 
Torğay
9
 : toyqar, çayır quşu.
 
Torlamaq:
 yamamak, yırtığı çatmaq.
 
Torluk 
: turluk: qapı, pərdə.
 
Torp 
: ölçü, torpsuz: hesabsız.
 

 
sözün özü 
 
 
168
Torpı 
: dülgər qovarası.
 
Torplamaq
: ölçmək, oxşatmak, yaraşdırmaq.
 
Torta 
: < durmak: durda
, tortu,
 çökək, çözəlti.
 
Tortoqlox
12
: düd, utax
12, 
qalıt, his, quraq, qurama.
 
Tortop 
: həp girdə.
 
Tortu 
: torta, çökək, çözəlti.
 
Torulqa
9
: qumru.
 
Torum 
: döl
 
Torun
  : toran, bulanıq, tutqun, tozan 
Torun 
: oğul oğlu, nəvə 
Torus
9
 : tavan.
 
Tosa durma
k
4:
 toşa durmak
4, 
güdmək, gözləmak.
 
Tosak
9
 : əngəl. tosalqı.
 
Tosalqan
9
: bağlı, qapalı
 
Tosatmaq
: əngəlləmək.
 
Tosattın
 :  birdənbirə, ansızın 
 
Tosbağa
: <  
daş + bağ: qab 
-2) 
tops + bağa. daşbağa
:
 
kaplambağa, tasbağa, tısbağa.
 
Tosıyım
4
: güdmək, gözətləmək, toşa durmak
4,
 tosa 
durmak
4.
 
Toslam 
:  tasarlı, xayallı, qondarma.
 
Tosma
9
  
: bükət
4
, səd, sak, bəd, susaklağı, saktağıç
5
, 
götürmə
5
, toğan
6.9
, tosmın
9,
 tutmın, bürküt.
 
Tosmaq 
: küsmək, tosanaq.
 
Tosmaq
4
: tutmak
 
Tosmın
9
 
: tutmın, bürküt, bət, bağ, bağıt, bükət
4
, səd, 
sak, bəd, susaklağı, saktağıç
5
, götürmə
5
, toğan
6.9
 
Tosucu
4
 
: gözləyən
 
Toşa durma
k
4:
 t
osa durma
k
4,
 güdmək, gözləmak.
 
Toşkan
9 
: dovşan, kuyan
3
  
 
Tov 
: kürsünün dört bir yanına deyilir.
 
Tovlamaq
: bağırmaq, çağırmaq\ ovlamaq, tutmaq. 
qan tovladı: qan tuddu.\ tovlatmaq: bağırtmaq\ 
tovlaş: bağırma.
 
Tovlı  
: qıvrav, tavlı, dartılı, burulı 
 
Tovsaklamak
: tullanmak, bökmək.
 
Tovusmaq
: bökmək, atılmaq.
 
Toy - tamaşa
: toy əyləncə.
 
Toy gecəsi
: girdək gecəsi.
 
Toy oynamak
: toy qurmaq. 
 
Toylaşmaq
: qonaqlaşmaq.
 
Toz     :
 kədər, duzəx: toz=tor = tut.tozak = torak, 
tutsak
 
Toz - qazık
: ovuq, çanğıl, çalınğ, çanğ
9,
 çən, çağ, 
çanğ
9,
 toz.
 
Toz  
: çanğ
9
, çən, çağ, çalınğ, çanğıl, çanğ
9,
 ovuq, 
toz - qazık. qum
9\
 kədər, toxan, duzax: toz 
=
 tor 
=
 tut 
= 
tozak 
=
 torak, tutsak.
 
Toz topraq
: kərşən, kirşan.
 
Toz 
: duman, tozanaq
 
Toz 
: toxan
 
Tozalama:
 atomixasya.
 
Tozamaq:
 çenqitmək, çanqmaq, toz çıkarmaq.
 
Tozayıcı:
 atomizator  .
 
Tozbaytın
: köhnəlməz.
 
Tozdurmaq
: pozdurmaq, xarav etmək, yıpratmaq, 
əsgitmək.
 
Tozı 
: dözüm.
 
Tozmaq 
: bir çok yerə uğrayaraq qəzmək, gəzib 
tozmaq.
 
Tozmaq 
: darğamaq.
 
Tozmaq
: todmaq, tosmaq, doymaq, tokmaq.
 
Tozulmaq
: məhvolmaq
 
Tozumaq
: dağılmaq, savrulmaq, tozuşmaq.
 
Tozumaq
: tozlanmaq.
 
Tozuş 
: pozuş.
 
Töb 
: yuxarı.
 
Töbələmək
15
: vurmaq, dövmək
 
Töbən  
: taban, dəbən, dib.
 
Tökmək:
 danışmaq, gəvşəmək, qovşamaq
8
, 
boşatmaq\ saçmaq, sıçramaq, sərpmək, yaymaq\ 
qoymaq, axmaq, yağmaq, saçmaq\ ağdırmaq, 
axdırmaq, süzmək: çay ağdır 
Töküci 
: qalıpçı.
 
Tökülmək
: döğülmək, dağılmaq.
 
Töküm
 : bərnamə, göz önünə alınan utum, sərmaya 
qoymaq
 
Töküm
  : çözüm, hicum.
 
Töküntü sula
r:  bol bol axan 
 
Töküntü
: darantı.
 
Töküştürmək
: axtarmak, araşdırmaq, gözləmək.
 
Töl
9
 
: döl, heyvanın yeni doğurduğu balaları.
 
Tölək 
: töləg, ğəramət, malyat.. 
Töləklik
14
: ağır başlılıq. 
Töləm
9
  : müzd, aylık, günlük.
 
Töləmək 
 : 
törəmək, doğmaq: quzu tölədi. 
 
Töləmək
: ödəmək.
 
Tölənğ
9
 : gərək, ləvazmat, təzminat.
 
Tölətmək
9
: verditmək.
 
Töləy :
  törəv, ödəy, törəş , töləş, töləm.
 
Töləy
6.9
 (bir+)
: epey, küp (köp: oldukca çok) 
baytak
3.7
, bir top
5
. 
 
Töm 
: pey, aşağı
 
Töm
9
 
: yuvarlaq\ töm ağac: yuvarlaq adac.
 
Tömen
15
: aşağı, tömənki, alt, ən alt.
 
Tönq
14    
: dəng. dəngə. 
Tönğgə
9
: həlqə, çəmbər.
 
Tönğgələk
9
: yuvarlaq.
 
Tönübet
12 :
 dönməz.
 
Töp 
: asas, irgə, tub, təməl.  
Töpə 
: dorık, zirvə. 
Töpös
3
 
: kotiğan
4
, bücür
1
, külə,  basar, bəsdə boy, 
güdə boy
2
, mıkır
4
, kodö
5
, koyduk
5
, qoduk
,
 qoyuk, 
qιsrak, kəltəbakay
6
, karsak
7
, kəltə
8
, pistək
9
, 
pindək
9
.
 
Tör ağa
4
: başlık, rəis.
 
Tör 
: qanun, ürf, cür\ məylisin başı
 
Tör
        : şərəfli yer, məylisin başı, evin köəsi, qonaq 
yeri.
 
Tör
 : 
tor, 
toz
 
Törcük 
: pürcük.
 
Törə 
: abırlı, ulu adam əsilzada, soylu, burukrat\ 
hasıl, artma, törəmə\ usul, gələnək, rəsm, huquq\ 
törəli: huquqi, comət, sılağli, hörmətli
 
Törə
 
: axlaq, qural, qanun\ gücə törə yok: hidud
 
Törə
 
: kimi\ o ~. bu ~.
 
Törəğə
 : başlık, başçı, yolbaşçı, yitəkçi, başqarma.
 

 
sözün özü 
 
 
169
Törəmək
: çıkmaq, yaratılmaq, vuku olmaq.
 
Törən
 : 
bala.
 
Törən 
: qurqu, məylis, qarşılaşma, yığıncak, 
cumalaşma.
 
Törəş 
: törəmə, çıkma, yaratılma, ortaya çıkma.
 
Törətci
 : tanqrı, müxtəri'
 
Törətici
: törəyən, yaradıcı, enerji , enikər, ürətici, 
yetiştirici , yasavçı
4
,
 
 işləpçıkarıcı
8
,
 
öndürüci.
 
Törətmək
: yaratmaq,
 bolutmaq
14. 
Törəyən 
: törəyən, yaradıcı, enerji , enikər, ürətici, 
yetiştirici , yasavçı
4
,
 
 işləpçıkarıcı
8
,
 
öndürüci.
 
Törəyən 
: yaradıcı, törətici, enerji,enikər 
 
Törköm
 : top, birik, cəm.
 
Törö 
: bəy, qoca, axun. 
rəsm rusum. 
Törüçülük
: əşrafbazlık, aristokraçılık.
 
Tös  
: bəniz, üz, yüz, sıray, çıray, önq, irənönq, 
menğiz, cüz, bet, bit.
 
Tövən
 : 
sayqı.
 
Tövənmək
: inmək, alçalmaq.
 
Tövərək
: ara, aynala
4
, tönqrək
4
, dəmkeş, içi boş, 
girdə, dövrəbər, ortalık
 
Tövlə  
: aymança, üstü açık otaq, duvar, çit, 
barmaqlıq, ayman, gərmi, havlı, aylav.
 
Tövsiyə
 : salıq.
 
Töz
8
 
: quddə, maz, bez.
 
Trapez 
: çeğirik
9.
 
Tuddurmaq
: çəmrəmək
1
, cəmləmək, bitiştirmək, 
yığmaq, çırmalamaq.
 
Tudə
 
: < tüpdə, töplə, topalak, yumalaq\ təpə > 
töpə > tödə.
 
Tufan 
: çovğa, çavğa: gücli yelli ğay ; çapğa ; 
yağın, harasat, dolqunuş.
 
Tufan 
: harasat
 
Tuğ 
:
- 1) 
< tuqmaq (: bağlamaq). 
- 2) 
< tük: qıl\  
qarqı başına tükdən hörülmüş: yalav, pərçəm, 
bayrak, baydaq, dəvənin quyruğunun tükü.
 
Tuğan
  : < düyün, bənd 
 
Tuğay 
: qəşş, qara, quş qaqğın
 
Tuğay 
: qəşş, qara quş, qaqğın.
 
Tuxum 
: ırq, uruq.
 
Tuxumluk at
:
 
damızlık at, ayğιr,
 
ərkək at.
 
Tuxumluk
: balalık
2, 
uşaklık
2
, balayatkı
3
, balayatık
3
, 
yatın
4
, beçədən
6
, analık
7
,  yatğı
8
, balıyatkı 
 
Tuka
9
 
: ağsak
 
Tuksay  : 
kisə.
 
Tuqat 
: tas, qayğı, pərişan: buruşkan. 
 
Tulğa
5
.
9
 : durğa, tağan
3
.
6.8
, mosı
4
, saçayaq, üçayaq
 
Tulu
 
: < doğu?
 
Tulum 
: körük, kökəngə
12
, kövəngə
12
.  
 
Tulunmak
: tutulmak\ gün tulundu. 
Tuma 
: duma, dumalac, yığıncaq. 
Tum 
: istandar halət\ irəng, at rəngi. 
 
Tumaq  :
 bağlamak, donmak, qucaklamak, tutmak > 
tummak, tumurcık.
 
Tumalaq
: top
 
Tumalmak:
 tumurmak: dumalmak: domalmak: 
donmak (bağlanmak, tutlmak), şişmək.
 
Tuman 
: balaq, şalvar, culbar, şalvar\ iç balaq: at 
tuman.
 
Tuman
  : tokmaq, tumaq, tutmaq, örtmək.
 
Tumar
   : 
met
 dürmə > dümrə > tümər > tumar. 
Tummaq
: donmaq, yummaq, cummaq, 
çummaq.qapanmaq, qaranlamaq, toxalmaq, 
butunmaq, bütünmaq, dolunmaq
 
Tumsık
4
 
: çüv, dimdik, mınqar.
 
Tumşuk
: tumuş, tumsık
4,  
dümsük: dimdik, çüv, 
mınqar, ağız burun, tumuş: heyvanlarιn ağzı; gözü ; 
burnu 
 
Tumurcuk
: qunça
 
Tumuş :
 tumsık
4,  
dümsük: dimdik, çüv, mınqar, ağız 
burun, tumuş: heyvanlarιn ağzı ; gözü ; burnu 
Tumuş  
: heyvanlarιn ağzı, gözü, burnu
 
Tuncukmaq :
 darlıqmaq
 
Tunqa 
: qızıl\ gümüş pul.
 
Tunqur 
: doğuz.
 
Tura 
: düz.
 
Turac otu
: molla başı.
 
Turan 
: törən, törəyən.
 
Turşuca
: quru lumu, əmani5(lumu)  
 
 
Turşumaq
: əkşimək, qıcqırmaq, kıçkırmaq
4.5
.
 
Turupka
: durba, çubuq
4
.
 
Tus
15
 : 
rəng
 
Tusqalın
12
: atmaq
 
Tusqalın
12
: atmaq.
 
Tuşalmaq
: sanaşmaq, düşüşmək, qabat gəlmək, 
tapmaq
 
Tuş
ka 
: duş
14
. dəng, müsavi, barabar, yön, tərəf
8,
 
əş, əvəz, qarşılıq, tay tuş
 
Tutaq  
: > duzaq
,
 çökəmə, tor, ağ.
 
Tutam 
: atam, avuç, daram
9
(bir taram saç),
 
Tutan  
: qapan araç, duman, qaptan.
 
Tutar  
: çağ
 ,
 çək
8
, çan, çəki, çəkim, ölçü, sınır, 
dözüm, tutum, çıxar, əndaza, miqdar, həd.
 
Tutarğa 
:  dəsgirə. çəkək.
 
Tutarsız
: ilgisiz, birəbt, rəbtsiz\ rəbtsiz sözlər: tutarsız.
 
Tutgüç
11
: dəlil, sibut, patay.
 
Tutı
 : 
pərdə, gərdək 
 
Tutkal 
: yapışkan.
 
Tutkış 
: girə. bənd, çəkək.
 
Tutku 
: hirs.
 
Tutkunluk
4
: toskunluk, tuskunluk.
 
Tutqaylı
: kötü ruh, qara ruh, qara quşlı, albastı, 
alvastı
9,
 cinli, qəşşili, qaqğınlı. 
 
Tutqu  
: qızqı, hirs.
 
Tutqun 
: çılqın, dəli, çıldırmış, məcnun, qasırqalı ; 
qay
8 
; soyuq gün. 
 
Tutlundurmaq
14 : 
susdurmaq. 
Tutmaq  
: dəlik - deşiyi çitmək : 
kitməkləmək, 
kilitlmək, qavramaq < qıvramaq qablamaq, bir 
araya gətirmək, birləştirmək, hörmək\ başlamaq, 
girişmək\ qavramaq, qablamaq.
 
Tutnaklı
14
: səbirli. 
Tutsal  
: < tut + sal. yar - yamaç, yarqan - yamaç, dik 
- çukur, çala - çukur, eniş - yokuş, atar - tutar 
 
Tutuk  
: taxıntı, boğun, bağlı, burc, düyün, ilişkin, 
ilişik, qaraşlıq, qaraş, məsələ, mərbut  
 
Tutuk 
: xãin, taxın( taxılmış, girmiş: nifuzi). 
Tutuk 
: ilişkin, qaraşlıq, qaraş, bağlı, məsələ, 

 
sözün özü 
 
 
170
taxıntı, burc, düyün, boğun mərbut, ilişik
 
Tutuksuz
: məsələsiz, taxıntısız, düyünsüz, boğunsuz, 
ilişiksiz
 
Tutum  
: çağ
,
 çək
8
, çan, çəki, çəkim, ölçü, sınır, 
dözüm, tutar, çıxar, əndaza, həd\ dəstə\ təsmim, 
qas, pal, niyyət
 
Tutumlı
: qolay, alay, alaylı, əlverişli, alımlı, yakımlı.
 
Tutumsuz
: ağımçı
9
, ağma
9
, davamsız, qararsız, 
kaypak, kəsinsiz, qaçak.
 
Tutun 
: tutarı, tutarlı, calib, qiymətli.
 
Tutunmaq
14
: dözmək, səbr etmək. 
Tutunuv
: tutuşmaq, başlanıq, girişiv.
 
Tutuşmaq
14
: qəbullanmaq. bitişmək. 
Tutuşdurmaq
: tuş gətirmək, çənəşdirmək, 
dəngəmək, dənəmək, sınamaq, ölçmək, 
qarşılaştırma, muqayisə etmək
 
Tutuz 
: tutöz, pərhiz.
 
Tutya
  : < düd. tut. tutar. 
 
Tuzaq
 : 
avlama. 
Tuzğu
14
:  (yolçu) armağanı. 
Tuzluq
14
: xuruş, əkmək qatığı. tuzluq
14, 
əkmək 
qatığı.
 
 
Tuzsalğış
4
: duzqabı.
 
Tübəq 
: kötü, gödək, bayağı, kopal, kopəl, uyğaysız 
.
 
Tübən
3
 
: tömən
4
, tömön
5
, tövənk
9
, aşağ, bayağı, 
topas, onğayası
8
, kopal, yabay, pəst.
 
Tübənki 
: aşağı, aşak, astı, askı, astikti, ast, tovənki, 
töbənki.
 
Tübir
4
 
: kök, tamır
3
. tomur
9
, unğqu, neqiz
5
, özək
6
.
 
Tügərək
7
: aylan
3.7
, dayrə, dolay, ov
8
, tüngərək
3
, 
sənbər
4
, çənbər
9
.
 
Tük
 
: < tüka: rəng, don\ nə tük də adamdı: nə 
qılıq dadı, nə rəh dədi.
 
Tükan 
: < 
tükmək (bağlamaq, toplamaq, 
qaldırmaq, qutarmaq, gəlişmək), toplaq. yığın.
 
Tükəl
  : (< tukmək< tüq.tuq)sapsım, bütünü, barıs, 
sonsuz, varyok, hamısı, boydan baş, dolu, tam. 
tüqəllə: dolur, qutar\ tükəllik: tamamlık
 
Tükəlləmək
: barlamak, hesaplamak, gözdən 
keçirmək. tamamlamaq.
 
Tükətmək
: 
bağlamaq, yığmaq.                                                  
Tükətmək
: tıkatmaq, tikmək, qapatmaq, bitirmək.
 
Tükətüv:
 bikitüv, tıkınıv.
 
Tükəy
14
 : qoşa, s, cüt, tay 
Tüklənmək
: tavlanmak, tikilmək, havlanmak, 
qabarmak
 
Tükürük
: tökürük: tüfürük: tüykülük.
 
Tüqərək
7
: dayirə, aylan
3.7
, sənbər
4
, cəmbər
9
 
Tüqğiş
4
 
: birinci, doğumcu.
 
Tüqmək
 :  bağlamaq, sarmaq. 
Tüqünli
ka
: damqalı\ ~ at: damqalı at.
 
Tülək 
: heyvanın tük töhməsi.
 
Tülək 
: tülüngi , yoxsul, dilənçi.
 
Tülü tüslü
: boyalı, rəhli.
 
Tülüngi: dlənçi Tülək: yoxsul.
 
Tüm  
: tüt
,
 tut boğun, bükük, sıx, tünlü\
 
dim, cuv, 
ap, lap, bütün: örən\ ölçü, andaza, tutar\ hamı, 
bütün, barı, büt,
 
Tümcə
 : cümlə
 
Tümən 
: on min, ən böyük yığılcam\ 
Tümən
6
: 
avdan
4
, bucak
1
 
Tümmək
: təpəcik, tümşük, tünqqək, dönq, dönqəs, 
dönqqök, dönqçük, tünqək, ör, qabarcık.
 
Tümsək:
 təpə, adır
8\
 adırlık: engəbəli yer.
 
Tümşək 
: kabarık, tümşük, təpəcik, tümmək, tünqqək, 
dönq, dönqəs, dönqqök, dönqçük, tünqək, ör , 
qabarcık
 
Tümşük 
: tümşək
, 
təpəcik, tümmək, tünqqək, dönq, 
dönqəs, dönqqök, dönqçük, tünqək, ör , qabarcık 
 
Tümük 
: toluk, dolu.
 
Tümüylə
: başbütün, bütüniylə, tamamiylə, bütün - 
bütün, büsbütün, başgötər
8,
 bütünüylə, hamısı.
 
Tün        :
 gecə, tünək (qəbir) 
Tün ortasında
: gecə yarı.
 
Tün 
: boya, irəng (al + tün: qırmızı)
 
Tünd iy  
: aşı iy.
 
Tünəgün
15
: gecə gündüz
 
Tünəp çıxaru
4
: gecəni keçirmək.
 
Tünərik
: tünək: qarılğa, qaranlık.
 
Tüng 
: qalxız, qovzax.
 
Tüngərək
3
: tügərək
7
, aylan
3.7
, dayrə, dolay, ov
8
, 
sənbər
4
, çənbər
9. 
Tünglənmək
: təhmil olmak,  başa düşmək.
 
Tüngü 
: inək.
 
Tünkürlük
14
: qohumluq. 
Tüngüngə
: kündə, ağacın kökü\ tünqıqı: qarnı yoğun.
 
Tünqək 
: tünqqək, dönq, dönqəs, dönqqök, dönqçük, 
ör, qabarcık, təpəcik, tümşük, tümmək .
 
Tünqıqı
: qarnı yoğun.
 
Tünqqək
: dönq, dönqəs, dönqqök, dönqçük, tünqək, 
ör   qabarcık, təpəcik, tümşük, tümmək.
 
Tünləmək
: gecələmək, tünəmək: quşların ağac 
üsdündə gecələmələri
 
Tünlətmək
: şuluk salmaq
 
Tünlü 
: boğun, bükük, sıx, yığıq, bölük, tuluk, tüm.