Xülasə Tədqiqatın məqsədi

Cədvəl 1
«Azərbaycan Dəmir Yolları» QSC-nin əsas göstəriciləri - 2013-cü il

№	Göstəricilər	Ölçü vahidi	Cəmi
1.	Yük dövriyyəsi	mln. ton/km	7958
2.	Yük daşımalar	min ton	23126
2.1.	beynəlxalaq daşımalar	min ton	17256
2.1.1.	ixrac	min ton	3729
2.1.2.	idxal	min ton	6895
2.1.3.	tranzit	min ton	6632
3.	Yük göndərilmişdir	min ton	13659
3.1	tikinti materialları	min ton	4008
3.2	qara metal	min ton	186
3.3	qara metal qırıntısı	min ton	72
3.4	filiz	min ton	145
3.5.	kimya məhsulları, soda	min ton	67
3.6.	neft və neft məhsulları	min ton	8336
3.6.1	tranzit neft	min ton	4109
4.	Sərnişin dövriyyəsi	mln. sər/km	609
5.	Sərnişindaşımalar	min nəfər	2509
6.	Yol üzrə işçilərin orta siyahı sayı	nəfər	23351
7.	Yol üzrə işçilərin orta əmək haqqı	manat	256

Mənbə: “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC rəqəmlərdə Bakı: 2014, s. 40.
Azərbaycan dəmir yolu sistemində hazırda 340 lokomotiv (o cümlədən 202 teplovoz və 138 elektrovoz), 17875 yük vaqonu, 669 sərnişin vaqonu, 13 depo istismardadır. Lokomotivlərin 80%-dən çoxu 30-40 ildən artıqdır ki istismar olunur. 11752 yük vaqonunun istismar müddəti bitmişdir. Bütün bunları nəzərə alaraq, respublika Prezidenti İlham Əliyev 20 iyul 2009-cu il tarixli «Azərbaycan Dəmir Yolları» Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin yaradılması haqqında və 6 iyul 2010-cu ildə “Azərbaycan Respublikasında dəmir yolu nəqliyyat sisteminin 2010-2014-cü illərdə inkişafına dair Dövlət Proqramı”nın təsdiq edilməsi haqqında sərəncamlar imzalamışdır. Bundan irəli gələrək Azərbaycan Dövlət Dəmir Yolu yenidən təşkil olunaraq «Azərbaycan Dəmir Yolları» Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti («ADY» QSC) qismində respublikanın Nəqliyyat Nazirliyinin tabeliyinə verilmişdir [8, 9].

Hazırda respublikanın dəmir yolu nəqliyyatı sistemində irəliləyişlər təmin olunur. Statistikaya əsasən 2013-cü ildə dəmir yolu nəqliyyatı vasitəsilə sərnişin dövriyyəsi 609,0 milyon sərnişin-km, sərnişin daşınması 2,5 milyon nəfər, yük dövriyyəsi 7958,0 milyon ton-km, yük daşımalar 23,1 milyon ton, o cümlədən beynəlxalq daşınmalar 17,2 milyon ton (3,7 milyon ton ixrac, 6,9 milyon ton idxal, 6,6 milyon ton tranzit) təşkil etmişdir. Yük daşınmanın orta məsafəsi 344 km olmuşdur [9].

2013-cü ildə dəmir yollarının inkişafına 166,3 milyon manat investisiya yönəldilmişdir. Dəmir yolu nəqliyyatı sisteminin inkişafı ilə bağlı son 10 il ərzində isə onun nəqliyyat parkı yeniləşmiş, 20 elektrovoz, 9 teplovoz, 5 sərnişin vaqonu alınmış, 274,7 km dəmir yolu xətti əsaslı təmir edilmişdir [9, 18].

Azərbaycanın dəmir yolu nəqliyyatı sistemində bu gün əsas quruculuq sahəsi olaraq Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu xəttinin işə düşməsi istiqamətində aparılan fəaliyyətlər çıxış edir. Bundan irəli gələrək həmin marşrutun ana xəttini təşkil edən Bakı-Böyük Kəsik sahəsində əsaslı yenidənqurma işləri aparılır.