Xiii-bap. Karbon kislotalarí HÁm olardín tuwíNDÍlarí

Tájiriybe-9. Sirke kislotasi etil efirinin aliniwiƒ
Reaktivler: natriy acetat, etil spirti, koncentrlengen sulfat kislota.
Probirkaǵa 1 g qurǵaq natriy acetat, 1 ml etl spirt 6-8 tamshi koncentrlengen sulfat kislota salinip aralastiriladi hám qizdiriladi. Bunda sirke kislotasi etil efirinin jaǵimli iyisi payda boladi:



Tájiriybe-10. Joqari molekulali karbon kislotalarinin
aliniwi hám qásiyetleri
Reaktivler: sabinnin qirindisi, distillengen suw, 2 n HCl eritpesi, natriy karbonati, natriy gidroksidi, kalyiy xloridi hám magniy xloridi duzlarinin eritpeleri.
Stakanǵa xojaliq sabininin qirindisinan 1 g salinadi, oǵan 6-8 ml distillengen suw salip, áste qizdirip eritiledi. Payda bolǵan gomogen eritpeden basqa probirkaǵa 3 - 4 ml alinadi hám oǵan 2n HCl eritpesinen shókpe payda bolaman degenshe qosiladi:

Probirkadaǵi payda bolǵan shókpe shayqatiladi hám ilaylanǵan eritpe ekige bólinedi. Birinshisine natriy karbonatinin eritpesinen, ekinshisine silti eritpesinen aziraq qosiladi. Bunda eki jaǵdayda da shókpenin erigenligin kóriwge boladi:


Sabinnin dáslepki stakandaǵi eritpesinen eki probirkaǵa salin. Olardin birewine kalciy xloridi, ekinshisine magniy xloridi eritpelerinen qosin hám reakciya barisin baqlan. Reakciya tenlemelerin jazin.


Tájiriybe-11. Acetilxloridtin reakciyalari
Reaktivler: acetil xlorid, izoamil spirt, kúydirgish natriydin 10% li eritpesi, lakmus qaǵazi.
1. Probirkaǵa 1 ml suw hám 0,5 ml acetilxlorid salinip shayqatiladi. Bunda acetilxlorid suwda erimeytuǵinliǵi sebepli probirka túbine túsedi. Eger aralaspa áste qizdirilsa, acetilxloridtn gidrolizleniwi nátiyjesinde eritpe payda boladi:

2. Probirkaǵa 0,5 ml izoamil spirtinen hám 0,5 ml acetilxloridten salinip shayqatiladi hám aralaspa muzli suwda suwitiladi. Son aralaspa ten kólemdegi suw menen suyiltiriladi hám kúydirgish silti eritpesinen tamizip, siltilik ortaliq payda etiledi. Bul lakmus qaǵazi járdeminde aniqlanadi. Nátiyjede suw qatlaminin ústinde jaǵimli iyisli sirke-izoamil efir qatlami payda boladi:

Ne ushin xlorangidridlerdegi xlor basqa gruppalarǵa ansat almasadi?