: yoluğan. müsri. xəstəliyin bir yerdən başqa bir yerə yeriməsi,
keçməsi.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
189
http://WWW.TURUZ.NET
çalqanmaq
: (
çaql
<>
çalq
)
çaqlanmaq
ka.
pörtmək. yanmaq.
çalqanmaq
:
çalxanmaq
. təzginmək
ka.
tərkinmək. tartınmaq.
dartınmaq.
çalqaĢ
: taprat
ka.
çabaş. çıbış. qaynar. çalbaş. külbaş. yurbaş
ka
. qarışıq.
çalqaĢmaq: tapraşmaq. təprəşmək. sıçraşmaq.
çalqay
:
çalğay
ka
. quş yələyi. qanadın böyük tükləri. ucları·.
çalma
ka
:
çəlmə
.
1.
kərmə. yapba. sili ıslatıb, kəsib qurutarlar.
2.
qapış
ka
.
yağmalama.
çalmaq
ka
:
1.
yerə çalmaq. vurmaq. yenmək.
1.
oğrılamaq
ka
. hırsızlıq edmək.
çalmaĢ
: qapış
ka
. qabış
ka
. yağmac.
çalpaq
ka
:
çaplaq. çaqlap. (
<
çal. çap. çaq. ). çalaq
.
çapaq
.
çanaq
. çəlpək.
çəlpək. çaplaq. göz çapağı, çirki, poxu. yapışqan. çalpaş
ka.
qarışıq buruşuq. kir. pislik. -
çalpaq iş. qarışıq iş. (
>
cölbək
fars
).
çalpaqlanmaq
ka
: göz bucağı çirklənmək.
çalpaĢ
ka
:
1.
çarpış. mücadilə.
2.
yapışqan. çalpaq. çəlpək.
çalpaĢmaq
ka
:
1
. çarpışmaq. mücadilə edmək.
2
. sərtləşmək. bir şey
kötüləşip pisləşmək.
çalpınq
ka
:
( <
met
>)
palçıq
. sıvıq çamur.
çalpuĢlanmaq
ka
: yapışqan olmaq. çəlpəklənmək.
- əlim çəpəĢləndi.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
190
http://WWW.TURUZ.COM
çalturmaq
ka
: çəlitmək. aratmaq. aramasını buyurmaq.
eşittirmək üçün çağrılmaq, carlamaq.
- itik çaldırdılar.
çam
: arça
6
.
çamquq
ka
:
cımqıq
.
cımıq
. gizli iş görən. çəkçi
6
. qoğucu. qovcu. casut.
çamqur
ka
:
çağmır
. şəlqəm.
çamraq
ka
: çar çarmıq. çır çırmıq. qor qoduq. çoluq cocuq. çamraq.
çamur
: palçıq. titiq
ka
.
çan
: qonğraqu
ka
. çınqıraq. qonraq. tonquraq. zəng. naqus.
çanaç
ka
: qorxaq, gəvşək. təmbəl.
çanaq
ka
: sanqaq
ka.
çanqaq. çaşqal
ka
. kəşgül. çömlək. seqinq. sehin.
səhəng. qap qacaq. çanaq. kəkəz kimsə. qorqaq. gəvşək.
çanaqlamaq
ka
: birini arıq (zayıf) saymaq, bulmaq. arıqlığa, gəvşəkliğə,
kəkəzliğə nisbət edmək.
çanaqlıq
ka
: kəkəzlik. qəvşəklik. pərişanlıq.
çançu
ka
: axlov. əriştə xəmiru açan oxlava, axlov.
çandıĢmaq
ka
: çındışmaq. birbirinə sərtləşmək. birbirindən qaçınmaq.
çəkinmək. savşanmaq.
çanğ
: qanğraq
ka
.
çanqa
ka
: bir çeşit tuzaq.
- təlim çanladın: çox danışma.
çanqaq
: sanqaq
ka.
çanaq. seqinq. sehin. səhəng.
çanqılamaq
ka
: vəngildəmək. vırra vır demək. çəniləmək.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
191
http://WWW.TURUZ.NET
çanta
: yanlıq
ka
.
çantur
:
1.
çanturan
.
çalan. qaytaran. çevirən. bir işin gedişin dəğişən.
-
su çanturu. - işləri çanturanlan az olmur. - yol çanturi: yolu dəğişən
simgə, işarə, bənd.
2.
münhərif.
- çantur işlər. çantur adam.
3.
kələk.
- çantura düşdük.
çanturmaq
ka
: çındurturmaq. caydırmaq. münsərif edmək.
çap çap
: şap şap. març murç. sulu nərsə yeyəndə ağızdan çıxan səs.
-
huluları març murç yedik.
çap
: suç. günah.
çapaç
: çıpıç. çıpça. çapçı. zalim.
çapaçlıq :
çıpıçlaq
ka
. çıpçalıq. çapçılıq.
suçluluq. yazqılıq. günahkarlıq.
çapağı
: göz çapağı, çirki, poxu. çəlpək. çalpaq
ka
. çaplaq.
çapaq
:
1.
kiçik balığ.
2.
çapıq. kiçik. alçaq.
- çapıq kişi: alçaq ər.
3.
çibək
ka
. çıbaq
ka
. sıbaq. sapıq. çapıq. ıti. qırağu. ovçu.
çapaq
: yam
ka.
çör çöp. pislik. gözə.
çapaqay
6
: solamuq
ka
. solaq. yoxsul. kasıb.
çapar
: yügrək. yügür. peyk.
çapat
: cərmə. salıq. tutu.
çapçı
: çıpıç. çapaç. çıpça. zalim.
çapçılıq
:
çıpıçlaq
ka
. çapaçlıq. çıpçalıq.
suçluluq. yazqılıq. günahkarlıq.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
192
http://WWW.TURUZ.COM
çapıq
:
1.
çaqıq
ka
. çavıq. qamçı. qamıç. sırım.
1.
çibək
ka
. çıbaq
ka
.
çapaq. sıbaq. sapıq. ıti. qırağu. ovçu.
çapılmaq:
1.
sıvamaq.
2.
boynu vurulmaq. üzmək.
çapınmaq :
1.
qamçılamaq. qamıçlamaq.
2.
üzmək.
çapıĢdırmaq: çapturmaq
ka
. vurdurmaq. çapmaq. boyun vurdurmaq,
üzmək.
çapıtqan
ka
: saldıran. cuman. -
çapıtqan ər: çapan. qıran kişi. cəllâd. boyun
vurnn. - çapıtqan it: yırtıcı it.
çapıtmaq:
1.
saldırmaq. vurdurmaq. üzmək.
2.
çapmaq. sürtmək.
- arı çamur
çapıtmaq: sıvamaq. vurmaq.
çapqut
:
çapğut
. çaput. döşək. palaz. şiltə.
çaplaq
:
çalpaq
ka
. çaqlap. (
<
çal. çap. çaq. ). çalaq
.
çapaq
.
çanaq
.
qarışıq buruşuq. kir. pislik. -
çalpaq iş. qarışıq iş.
çaplaq
: çəlpək. çalpaq
ka
. göz çapağı, çirki, poxu.
çapmaq :
( ç <> t )
təpmək
.
1.
çapışmaq. vurmaq. cummaq. yügürmək.
həmlə edmək.
- it qurda çapdı. - qurd qoyuna çapdı.
2.
boyun
vurmaq, üzmək.
3.
çimmək. suya çırpınmaq, təpinmək.
yuğunmaq. üzmək.
- yeddidə bir, suya çapın: çimin.
1.
boyamaq.
-
bayram qabağı evi çapdıq. -
çaprıq
: bir tərəfə çarpılmış. çolaq. çulquy
ka
.
çapsamaq
ka
: üzmək istəmək.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
193
http://WWW.TURUZ.NET
çapturmaq
ka
:
1.
saldırmaq. üzərinə cummaq.
- it kişiyə çapıtdı.
2.
suda
üzdürmək. çimdirmək. çap deyim səsləndirmək.
- o əlin suda
çapdırdı.
3.
nərsəni suvamaq. boyamaq. bulamaq. çamırla
sıvatmaq.
- o evin çapdırdı.
4.
vurdurmaq. çapmaq. çapışdırmaq.
boyun vurdurmaq. üzmək.
- bəy onu boynun çapturdu.
çapuq
: şabuq
ka
. şəbüq tez. yeyin.
çaput
: çapğut. döşək. palaz. şiltə.
çar çarmıq
ka
: çır çırmıq. qor qoduq. çoluq cocuq. uşaq muşaq.
çarçaq
6
: yorqun.
çarçamaq
6
:
çərçəmək
6
. yorqunmaq. yorulmaq. tövşəmək. təvşəmək
ka
. için
için ötmək. ləhləmək.
çarçatmaq
6
:
çərçətmək
6
. yorqutmaq. yormaq.
çarçur
: abur cubur. xarp xarp.
- çarçur yemək: əlinə keçəni yemək. bir
şey buraxmamaq.
çardağ
:
1.
badıç
ka
. badaç. badaş. bağdaş. darbəst. çit
ka
.
2.
qamıştan,
tikəndən yapılmış duvar.
çarx
: çərx. çevri. çəvri. çağrı. çevrilən, fırlanan nə. -
çağrı çevrildi.
çarıq
:
çərik
.
yarıq. kərik.
(
1 <
saruq
.
sarmaq
.
2 <
çağur. sağur: dəri.
3 <
çaqruq
:
çaqmaq: taxmaq
). edlik. yetlik.
çarlaĢmaq
: ağlaşmaq. bağrışmaq. kükrəmək.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
194
http://WWW.TURUZ.COM
çarlatmaq : cırlatmaq. ağlatmaq.
çarpı
: (
<
çarpmaq
). uru (
<
vurmaq
). sarı (
<
sarmaq
). salı (
<
salmaq
).
örtü.
çarpıq
: əğri büğrü: qamqı
ka
. qamıq. -
çarpıq üzlü. : qamqı yüzlük
ka
.
çarpılmaq : əğrilmək. qamqırmaq
ka
.
çarpıntı
: coşqu. cəzbə. vəcd. qanıt. əsrim. əsrəm. həyəcan.
çarpıĢma : savaş. qovala qaşdı. qaçut
ka
. qavqa. sıqış
ka
. itişmə.
çarpıĢmaq :
toqıĢmaq
ka
. toquĢmaq
.
toxuĢmaq
. savaşmaq. çalpaşmaq
ka.
vuruşmaq. toquşmaq
ka
. toqışmaq. döğüşmək. dövmək. vurmaq.
toxumaq. toxunmaq. toqımaq
ka
. dövülərək sərtləştirmək.
götürmək, batırmaq. mücadələ edmək.
çars çars : səs göstərən sözləm.
- çars çars urmaq: çat çat dövmək.
çart
:
( ç <> y )
yart. parça.
- bizim onda bir çart alğumuz var: tələbimiz
var. - çart çurt: hər şeyln ufağı, töküntusü, sınığı.
çaruq
ka
:
1.
çarıq. ayaxqabı.
- yazaq atı, çaruq, güci, azuq: yayanın
(piyadanın) atı çarıqdı, gücü azıqdır, yeməkdir.
2.
çağur. sağur.
taxaq.
çaruqlamaq
: çarıqlamaq.
çaruqlanmaq: çarıqlanmaq.
çarun
: (
run
<
met
>
nar
)
çinar
aqacı. çünük. şünük.
çaĢ
:
yaĢ. yəĢ. yeĢ.
göy
daş
.
firuzə.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
195
http://WWW.TURUZ.NET
çaĢıq
: yazıq. azıq. yoz. axmaq
.
çaĢır
: çadır. çaçır. çatır.
çaĢqal
ka
:
(ç <> k )
kəĢgül
. (
<
kav
) çanaq. çömlək.
çaĢmaq
: şaşıb disginmək. tavratmaq
ka
. yazmaq. yozmaq. iştibah
edmək.
- atıcı yazdı.
çat
: çatlaq. bıçqıl
ka
. bıçılqın. bıçılqan. yarıq. quyu. (
>
çah
fars
).
- çat çat: şaq şaq.
çataq
6
:
(
1 <
çək. çiq. tuq: düğün.
2 <
çat: yarıq. qırıq).
çətin. pıroblem.
çatar
: çatşaq. qabcaq
ka
. qovşaq. neçə yolun, qolun birbirinə
qavuştuğu yer.
çatdıran: dəgirən. əriştirən. bitirən.
çatdırmaq: amurtmaq
ka.
yamırtmaq. yatıştırmaq. dindirmək. toxdadmaq.
çatdırmaq: barturmaq
ka.
vardırmaq. tuşqırmaq
ka.
daşqırmaq. yetdirmək.
ulatmaq
ka.
uzatmaq. üsürmək. uçurmaq. qalxıtmaq. -
göylərə
üsən ahım. - onu evə bartur. - kağızı bartur. - bunu atova bartur.
çatı
: əkmə. əğrim. örtü. örtmən
ka
. dam. tarus
ka
. tarus
ka
. şip
6
. səqf.
çatılan
: tüğülqən
ka
.
çatıldamaq
: şaqqıldamaq.
çatıĢmaq
6
: yüklənmək. arqaşmaq. əkləmək. girmək. -
el yükün iyid çatıĢar,
arqaşar. - köməkləşib arabadan yükləri çatıĢıb, arqaşıb daşıdıq.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
196
http://WWW.TURUZ.COM
çatqan
ka
:
çətgən
. ovsar. gam. dizgin.
çatqas
: satqas. məqsəd.
çatlaq
: çat. bıçqıl
ka
. bıçılqın. bıçılqan. yarıq. qovucuq. kovucuq.
kovcuq. yırtıq. səkə. sək.
çatlamaq: şaqlamaq. bükülmək. yarılmaq. dilinmək
.
çatmaq :
1.
qatmaq. yükləmək. qoymaq. yığmaq.
- uşağı evə çat. yükü
çat.
2.
becərtmək. yetiştirmək
. - davar çatmaq. - qoğun çatmaq. -
ordulanıb yüksək dağı, oğlaq çatan: yüksək dağlarda yer alıb, keçi
bəsləyən.
3.
yetişmək. dəğmək. ərişmək. yetmək.
4.
çətmək.
( y
<> ç )
yetmək. əmrülmək
ka
. müvəffəq olmaq. -
ağır ayaq əmrüldü.
5.
dəğmək. yetmək.
6.
ərəzmək
ka
. yetişmək
.
7.
tükəmək
.
yetmək.
görmək. kafo olmaq.
- aş qamuğqa tükədi: yemək hamıya çatdı. -
bu az çağ, tamam işlərimizi tükəməz.
8.
yetmək. haqlamaq.
çatĢaq
: qabcaq
ka
. qovşaq. çatar. neçə yolun, qolun birbirinə
qavuştuğu yer.
çatuq
: nərsənin çatdığını, yetdiyini, olduğunu göstərən im, him,
nişan. cadu çubuğu.
çava
: dəlikanlılara verilən adlardan·.
çavar
: çağar. çaqar. tuturaq. tutacaq. tutandırıq
6
. alışıq. -
çavar
çuvar
ka
: od alışdırmağa yarar nərsə.
çavıq
ka
: qamçının uc tellər.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
197
http://WWW.TURUZ.NET
çavıqmaq
ka
: adlanmaq. adsınmaq.
çavıl
: çavlı. od yaxılan yemiş qabuqu.
çavıĢ
:
tavuĢ
ka.
tavıĢ
.
tapuĢ
.
1.
duyuş. duyqu.
2.
sezgi. hiss. ehsas.
3.
qımıldanma.
4.
səs.
çav
ka
:
şöhrət. an. səs.
- yazsın çavın boyunğa: yaysın səsin ellərə.
çavlanmaq
ka
: sanlanmaq. şöhrətlənmək. ünlənmək. ün yiyəsi olmaq.
çavlı
:
çavıl
. od yaxılan yemiş qabuqu.
çavun
: doğşan balası.
çavuĢ
: çavuş. qoşun qollarını düzənləyən.
çay
: yul
ka
. yol. qaynaq. pınar. su pınarı, qaynağı, qözü.
çayan
:
(z <> y <> q )
çazan. çağan. əğrəb.
çayır
: ot: çüşək
ka
.
çazan
:
(z <> y <> q )
çayan. çağan. əğrəb.
çetləmək: çərənləmək. munmaq
ka
. saçmalamaq. artıqlamaq. qatıqlamaq.
səfehləmək.
çetmək
ka
:
( ç <> y )
yetmək
.
çevirən
: çalan. çantur. qaytaran. bir işin gedişin dəğişən.
çevirmək: qatarmaq
ka.
qadarmaq. qaytarmaq
.
qeytərmək. geri döndürmək.
başqatmaq. aynatmaq
.
qaytarmaq. çöndərmək. sındırmaq.
əğirmək. aşırmaq. tavratmaq
ka
. fırlatmaq. devirmək
.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
198
http://WWW.TURUZ.COM
çevrə
:
təğrə
.
dəğrə
. qurı
ka.
təkrə. devrə. çevrə. dayrə. yerə. yörə.
yürə
ka
. yağırlıq. yağru
ka
. ətraf. muhit. nərsənin dəğən yeri. yörə.
döğrə. mühit.
- bu yörə dolanma daha. - pozuq yörə.
çevrəmək: yörgəmək. yörəmək. dolamaq. döğrəmək. qurşamaq.
çevri
: çəvri. çarx. çərx. çağrı. çevrilən, fırlanan nə. -
çağrı çevrildi.
çevrilmək :
çəvrülmək
ka
.
evrilmək
.
əvrülmək
.
1.
dolanmaq. yönəlinən
yerdən çevrilmək.
2
. dönmək. çönmək. uğramaq. gedmək.
3.
tərs olmaq. kötü olmaq. kötüləşmək: tatrulmaq
ka
. dadrulmaq.
4.
təzkinmək
ka
. dönmək. təvaf edmək.
çevriĢmək: təvrişmək. devrişmək. çönüşmək. alınmaq. vuruşmaq.
çevürgən : təvürgən
ka
. çəvirən.
çə
:
Dostları ilə paylaş: |