Sək.61: Zaur Qədimbəyov və İldırım Kəngərlinskiy
Həbəşistanda
P.S. Əddis
-
Əbəbədə ezamiyyətdə olanda İldırım Zaur
Qədimbəyovun qonağı olub, göruşmuşlər və onlar bir gün
107
şəhər ətrafına çıxmışlar, mənzərəyə heyran olub uzağa
getmişdilər. Bu vaxt onlara bir nəfər yaxınlaşır və anamın
bibisi oğlu Zaur soruşur ki,
bu yol hara gedir? Cavabı eşitcək,
tez həmin ərazidən uzaqlaşırlar
–
sən demə, bir az irəlidə
yırtıcı heyvanlar və ya vəhşı tayfalarla üzləşəcəkdilər. Ildırımın
və mənim iki evladımız dünyaya gəlmişdir: Sev
-
da və Azər.
Azər Kənqərlinski 1968
-
ci ildə Bakıda anadan
olmuşdur. Azərbaycan Dövlət neft və kimya institutunda
oxuyurdu, fiziki cəhətdən güclü, hündürboy və xeyirxah
oğlan idi, id
-
manla məşgul olurdu. Paxıllıq zəmnində,
arxadan vuru-
lan zərbə nəticəsində aldığı beyin
travmasını gizlətdiyinə görə ona vaxtında kömək
göstərilməmişdir və 1994 ildə o xəstəxanada dünyasını
dəyişdi. Azərin travma aldığından bəlli olan nadürüst
həyət sakinləri İldırımın cəkinərək gercəkliyi gizlətmişlər.
Sək.74: Kənan, Sevda və Mir Abas Məmmədovlar
İldırım Kəngərlinskinin qızı Sevda Məmmədova
(Kəngərlinskaya), 1966
-
ci ildə Bakı şəhərində anadan
olub. Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU)
filologiya fakültəsini “rus dili və ədəbiyyatı” ixtisasi üzrə
bitirib. Həyat yoldaşı
-
Məmmədov Mir Abas Mir Qədir
oğlu, 1955 ildə Bakı şəhəri, Maştağa qəsəbəsində
riyaziyyatcı müəllimlər ailəsində anadan olub. Jurnalistdir.
1983-
ci ildən 1991
-
ci ilə kimi ADU
-nun komsomol
komitəsinin katib müavini işləmişdir. Ailəmin cətinliklərlə
üzləşdiyi vaxtlarda o, həmişə bizə dayaq olub.
Mir Abasın
və Sevdanın oğulları Kənan tələbədir.
Bülbül xanımın bacısı Zərri xanım Kəngərlinskaya
Əsgər qızı (1912
-
1976) İrəvanda anadan olmuşdur. Bakı
Tibb İnstitutunu bitirib, həkim
-
terapevt işləyibdir, Rəcəbov
Mövsümlə (İrəvanlı) ailə qurublar. Qızları:Rəmziyyə xanım
108
1927ci ildə İrəvanda anadan olmuşdur. Bioloq idi. Həyat yoldaşı
İslam Rəcəbov Yerevanda anadan olub, müəllim idi.
Uşaqları:Çingiz bəy, Pərviz bəy və Laura xanım.Ali təhsilli,
evlidilər. Şərqiyyə xanım 1929ci ildə Yerevanda anadan olub.
Tibb işçisi idı. Şirinov Şirin müəllimlə ailə həyatı qurmuşdur.
Sək.65: Xədicə x. Kəngərlinskiya
Xədicə xanım Əsgər qızı Kəngərlinskaya (1914
-1988)
ildə İrəvanda anadan olmuşdur. 1925
-
ci ildə Gəncə
Pedaqo-
ji texnikumunu bitirib. Bir müddət ibtidai siniflərə
dərs deyir, sonra Bakı Universitetinin Tibb fakültəsinə
qəbul olur. Bakı Universitetinin təhsil şöbəsinin müdiri
Abdullayev Əmənulla ilə ailə qurur. 3
-cü kursda oxuyanda
30-
cu illərin təhlükəsi yaxınlaşırdı.
Astra Kəngərlinskaya anasının danışdıqlarını belə xatırlayır:
“Bir gün evlərində axtarış aparılır. Əmənullanın yazı masasından
Ruhulla Axundovun resenziyası ilə məktub tapılır və bu kifayət
edirdi ki, Əmənullanı həbs etsinlər”. Xədicə xanımı s
ürgün
gözləyirdi. Əmənulla Bayıl həbsxanasına salınmışdır. O,
Xədicədən xahiş edirdi ki, boşanma haqqında ərizə yazsın.
Lakin Xədicə xanım bunu etmək istəmirdi. Xədicə xanımın
qardaşı Ənvər bəy DTK
-
ya gedib xahiş edirdi ki, Xədicənin
yerinə onu sürgün etsinlər. Lakin DTK etiraz etdi. Xədicə xanım
yük qatarında sürgünə göndərilir. Bu vaqonda başları
“0”qırxılmış gürcü qadınları ilə bərabər 75 yaşlı ağbirçək qubalı
qadın
-
Qəzənfər Musabəyovun anası Ziba xanım da gedirdi.
Yolun əzablarına tab gətirməyən yaşlı
qadın dünyasını dəyişir.
Ölənləri növbəti stansiyada dəmir yolu kənarında basdırırdılar.
Xədicə xanım yola özü ilə yorğan
-
döşək götürmüşdü, döşəyin
arasına pul qoymuşdu ki, yolda xərcləsin. Puldan götürüb İvan
adlı rus konvoy əsgərinə verərmiş, o, da daya
nacaqda bulka-
çörək alarmış. Bir neçə gün yol getdikdən sonra döşək yoxa
çıxır, kimsə oğurlayır.
109
O, Qazaxıstanın Akmola şəhərinə gəlib çatır. Yağ za
-
vodunun tibb məntəqəsində həkim işləyir.” Qızı Astra
sürgündə anadan olur. 1956
-
cı ildə bəraət qazanan Xədicə
xanım 1959
-
cu ildə qızı ilə Bakıya köçür. Burada yarımçıq
təhsilini bitirir. 2003
-
cü ildə nəşr olunmuş “Soyqırım analar
-
dan başlayır”, MTN
-
nin əməkdaşı Şəfiqə Məmmədovanın
tərtib etdiyi kitabda Azərbaycanın represiyaya məruz qalmış
qadınlarının siyahısında Xədicə xanım Kəngərlinskaya
82231 nomrəli sayında gedir. Qızı Astra 20 №
-
li məktəbdə
kimya müəllimi işləyir.Astra xanımın həyat yoldaşı Məmməd
Axundov bioloq idi, Kampuçiyada elmi iş aparılan zaman
teroristlər tərəfindən öldürülmüşdür.Uşaqları: Rövşən bəy və
Gulşən xanım. Gülşən İnqiltərədə yaşayır.
Foqiyyə xanım Əsgərova (1916
-
1967) İrəvanda
anadan olub və qardaşı Ənvər Kəngərlinski ilə soy
adlarını dəyişib atalarının adını soy adı kimi qəbul ediblər.
Çünki, bu soy ad onlara bir çox çətinliklər törədirdi. “Kulak”
ünsürü kimi soy adına görə ali təhsil məktəbinə qəbul
etmirdilər. Foqiyyə xanım bioloq idi və ixtisası üzrə
işləyirdi. Ailə həyatı qurur, lakin övladı olmur.
Əsgərov (Kəngərlinski) Ənvər Əsgər oğlu 1918
-
ci ildə
Yerevanda anadan olmuşdur. Bakı Universitetinin tibb
fakultəsini cərrahlıq şöbəsini bitirmişdir. Tibb xidməti
kapitanı Ənvər Əsgərov cəbhədə hərbi cərrah fəaliyyəti
göstərmişdir. Son məktubları Leninqraddan gəlmişdi.
Anası Dövrə xanım oğlunun yolunu gözləyə
-
gözləyə
onunla görüşməyib 1954
-
cü ildə dünyasını dəyişir.
Ənvərdən son məktub 1942
-
ci ildə gəlmişdi.
Kəngərlinski soyunun nümayəndələri indi Bakıda, Rusi
-
ya, ABŞ, İngiltərədə və başqa ölkələrdə yaşayır və işləyirlər.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 19
mart 2004-
cü il tarixdə imzaladığı Qanunla Naxçıvan Muxtar
Respublikasının inzibati ərazi bölgüsündə qismən
dəyişikliklər edilərək, Kəngərli rayonu yaradıldı.
110
Bu
qələmə
gətirdiyim
bəzi
məlumatlar,
Azərbaycanımızın gözəl hissələrindən biri indi Ermənistan
adlandırılan ölkədə baş vermişdir. Mən əminəm ki, bir gün
gələcək və gözləri yollarda qalmış, öz sahiblərini gözləyən
torpaqlarımız, bulaqlarımız, dağlarımız yenə də öz
sahiblərinə qovuşacaqlar:
Yaddaşdan silinməz gözəl İrəvan,
Qayıdar yenə də bizə İrəvan.
Ədəbiyyat
1.
Naxçıvan ensiklopediyası, səh. 213
2.
İ.Məmmədov,
S,Əsədov.
“Ermənistan
azərbaycanlıları və onların acı taleyi”, Bakı, 1992
3.
M.Süleymanov. “İrəvan xanlığının Rusiyaya
birləşdirilməsi tarixindən”, Bakı, 1997
4.
Ениколопов И.К. “Грибоедов и Восток”, 1974
5. S
.Şü
kürov. “G
ə
nc
ə
li Cavad xan
ı
n hekay
ə
ti”, 1982
6.
Б.Балаян. “Кровь на алмазе Шах”, 1983
7. Qlinka.“Erm
ə
nil
ə
rin Az
ə
rbaycana köçürülm
ə
si”,
Bak
ı, 1995
8.
“Тифлисский листок”. Газета №3, 1895
9.
Лалаян А.Л. “Исторические записки”, 2
т., Москва, 1938
10.
Q.R.Həsənov.“Silinməz adlar, sağalmaz yaralar”,
Bakı, 1997
11.
Ş.Məmmədova.“Soyqırım analardan başlayır”,
Bakı, 2003
12.
ASE, cild II, səh. 572
13.
Ч.Каджар. “Каджары”, Bakı, 2001
14.
Buklet. “Qədim İrəvan xanlığının tarixi abidələri və
adəbi irsi”, “Vətəndaşların sosial rifahı naminə”
111
Qeyri Hökumət Təşkilatı, Bakı,
15.
Şəmistan Nəzirli. “Qacarlar”, Bakı, 1995
16.
Övliyyə Çələbi. “Səfərnamə”, cild III, səh. 150
17.
B.Budaqov, Q.Qeybullayev. “Ermənistanda
Azərbaycan mənşəli toponimlərin izahlı lüğəti”
18.
F.Əliyev, U. Həsənov. “İrəvan xanlığı”
19.
T.Talıblı.
Ə.Əliyev.
Dövrü,
həyatı
,
şəxsiyyəti. Bakı, 1997
20.
Гейбуллаев Г.Г. “История Кенгер Элла”.
Баку, 2002
21.
Гумилёв Л.Н. “Древние тюрки”,
22. H
əзирлиШ.“Азəрбајҹан ҝенераллары”,
Bak
ı, 1995
23.
ATŞC “Xəbərlər”, № 2, Бакы, 1996
24. ASE, IV cild
25. BSE, XIX cild
26.
Mahmudzadə
E.
“Dünyanın
bəzəyi
Naxçıvan”, 1998
27.
Bağırov “Kəngərli yurdunun generalları”, 1994
28.
ATÇC “Xəbərlər” №2, 1991
29.
F.Əliyev. “Naxçıvan xanlığı”.
30.
Р.Н.Иванов. “Именем Советского Союза”,
M.,
2007.
31.
Ч.Гаджар. Старая Шуша», Баку, 2007.
32.”Şü
kürnameyi-
ş
ahin
ş
ah
”, 1899, Ş
u
ş
a
nəşriyyatı
33.
ATŞC “Xəbərlər”, №2 Bakı, 2001.
34.
T.Qasımova. “Zaur Qədimbəyov dost və tanışların
xatirələrində”. Bakı, 2005
35.Э.Исмайлов. “Правители Азербайджана»
Хронологические и родословные таблицы.
Баку, 1998.
36.
Ş.Nəzirli “1920 ildə Qarabaq döyüşləri”. Bakı, 2009.
37.
Əkbər Zeynalov” İrəvan ziyalıları”, Bakı, 1999
112
38.
Р.Н.Иванов “Оборона Баязета:Правда и ложь”.
М., 2005.
39.
Р.Н.Иванов
“Генерал
-
адьютант
его
Величества. Сказание о Гусейн хане
Нахичеванском» М., 2006
40. AT
Ş
C X
ə
b
ə
rl
ə
r. 5-ci burax
ı
l
ış.
B. 2004
******
Bu kitabda zad
ə
kan ail
ə
l
ə
rind
ə
n b
ə
hs olundu
ğ
u ucun xan,
ş
ahzad
ə
soyuna malik olan ail
ə
l
ə
rin davam
çı
lar
ı
na hörm
ə
t
namin
ə
v
ə ə
silzad
ə
tituluna gör
ə
ki
ş
il
ə
r
ə
b
ə
y, qad
ı
nlara xan
ı
m
söyl
ə
nilib.
H
ə
r
k
ə
s
ə
sas
ə
n
öz
insani
keyfiyy
ə
tl
ə
rini
mük
ə
mm
ə
ll
əş
dirm
ə
lidir v
ə
soy kökünün g
ə
dimd
ə
n müasir
zamana kimi ail
ə
bilik m
ə
nb
ə
yini t
ə
kmill
əş
dirib çatd
ı
rmal
ı
d
ı
r.
Onda
ə
silzad
ə
lik genini h
ə
rt
ə
r
ə
fli ya
ş
ada bil
ə
rik.
Hörm
ə
tli oxucu
! Ə
g
ə
r Sizd
ə
bu kitabda ad
ı çə
kil
ə
n
n
ə
sill
ə
r
ı
n nümay
ə
nd
ə
l
ə
r
ı
haqq
ı
nda
ə
lav
ə
m
ə
lumatlar
(foto
şə
kill
ə
r, s
ə
n
ə
dl
ə
r v
ə
s.) varsa 411-82-25 telefonla
ə
laq
ə
saxlaman
ı
z
ı
xahi
ş
edir
ə
m.
113
ŞƏKİLALTI YAZILAR:
S
ə
k
.1: İ
r
ə
van Xanl
ığı
S
ə
k.2: 1818-ci il
İ
r
ə
van Xanl
ığı
n
ı
n demoqrafik göst
ə
ricil
ə
ri
S
ə
k.3: Q.Sultanovun do
ğ
um
şə
had
ə
tnam
ə
si
S
ə
k. 4.1 – 4.2: Gülrux xan
ı
m
ı
n m
ə
ktubu
S
ə
k. 5.1-
5.2: Ə
kb
ə
r b
ə
y Qaz
ı
yevin kamal
attestat
ı
S
ə
k
.6: Ə
kb
ə
r b
ə
y Qaz
ı
yevin
şə
xsiyy
ə
t v
ə
siq
ə
si
S
ə
k
.7: Ə
kb
ə
r b
ə
y Qaz
ı
yevin xahi
ş
i
S
ə
k.8: Cahangir Q
ə
dimb
ə
yovun xahi
ş
i
S
ə
k.9: Do
ğ
um
şə
had
ə
tnam
ə
si
№3124
S
ə
k.10.1-10.2:
Cahangir
Q
ə
dimb
ə
yovun
xahi
ş
i
S
ə
k
.11: İ
r
ə
van Xanl
ığı
n
ı
n bayraqlar
ı,
H
ə
s
ə
n Xan,
körpü, Xan saray
ı
ndan görün
üş
S
ə
k.12: H
ə
s
ə
n Xan Qacar
S
ə
k.13: Nax
çı
van
ı
n qerbi
S
ə
k.14: Mirz
ə
Q
ə
dim
İ
r
ə
vani
. Ş
ahzad
ə
M
ə
culla Qacar
S
ə
k.15: Mirz
ə
Q
ə
dim
İ
r
ə
vani
. Ş
ahzad
ə
Mah T
ə
l
ə
t
xan
ı
m
S
ə
k.16: H
ə
s
ə
n Qaz
ı
yev
S
ə
k.17: H
ə
s
ə
n Qaz
ı
yev v
ə
Bülbül xan
ı
m, o
ğ
ullar
ı
Cavad v
ə Ş
amil
S
ə
k.18: Molla X
ə
lil Qaz
ı
S
ə
k.19: Vaqif Qaz
ı
yev
S
ə
k.20: Arif Qaz
ı
yev
S
ə
k
.21: Ş
amil Qaz
ı
yev
114
S
ə
k.22: T
ə
rlan xan
ı
m
S
ə
k.23: Taliy
ə
xan
ı
m
S
ə
k.24: Fir
ə
ngiz x., Natella x., Samir
, İ
lah
ə;
oturublar –
Arif Qaz
ı
yev v
ə
n
ə
v
ə
si Mikay
ı
l
S
ə
k.25: Mirz
ə
Cabbar Qaz
ı
yev
S
ə
k
.26: Ə
kp
ə
r Qaz
ı
yev
S
ə
k.27: Hüseyn Qaz
ı
yev
S
ə
k.28A
:
Ə
lib
ə
y
Qaz
ı
yev
S
ə
k.29: Ziv
ə
r x. Qaz
ı
yeva
S
ə
k.30: Fatma x. Hac
ı
b
ə
ylinskaya
S
ə
k.31:
S
ə
k
.32: İ
brahim b
ə
y v
ə
Fatma x. Qaz
ı
yevl
ə
r
S
ə
k.33: Gülrux x. v
ə
Zib
ə
nd
ə
x.
S
ə
k.34: Kamal Q
ə
dimb
ə
yov
S
ə
k.34A: K
ə
rim Qaz
ı
yev
S
ə
k
.35: Ə
li
əş
r
ə
f b
ə
y v
ə
q
ı
z
ı
Popu
ş
x.
S
ə
k.36: soldan sa
ğ
a – Nazim Q
ə
dimb
ə
yov
, Ə
ziz
Ə
liyev
, Ə
mir
ə
Q
ə
dimb
ə
yov
ə,
Kamal Q
ə
dimb
ə
yov
, Ə
bülf
ə
t
Q
ə
dimb
ə
yov, Zina Q
ə
dimb
ə
yov
ə,
M
ə
nsur Qas
ı
mb
ə
yov,
M
ə
mm
ə
d Qaz
ı
yev, Gülrux Q
ə
dimb
ə
yov
ə
S
ə
k.37: Xan
ı
mz
ə
r Q
ə
dimb
ə
yov
ə
S
ə
k.38: La
çı
n x.
S
ə
k.39:
S
ə
k
.40: Ş
axrux Mirz
ə
115
S
ə
k.41: B
ə
hm
ə
n Mirz
ə
S
ə
k.42: soldan sa
ğ
a oturublar – Kamran Mirz
ə
Qacar,
onun h
ə
yat yolda
şı
M
ə
hb
ə
yim x. caban
ş
ir, bac
ı
s
ı
F
ə
xrisultan x., bac
ı
s
ı
n
ı
n h
ə
yat yolda
şı Ə
ziz b
ə
y Sultanav,
dayan
ı
blar – Camal Mirz
ə
v
ə
Darab Mirz
ə
S
ə
k.43: Mahmud b
ə
y Sultanov
S
ə
k.44: oturublar - F
ə
xridövl
ə
t x. Qubu
ş
ova v
ə
Q
ə
hraman Sultanov, dayan
ı
blar – Ziny
ə
t x. Sultanova v
ə
Me
şə
Muxtar Qubu
ş
ov, Maxcamal
(ə
lind
ə
gül)
S
ə
k.45: R
ə
him b
ə
y v
ə
Nazir
ə
xan
ı
m Sultanovlar
S
ə
k
.46: Ə
bülf
ə
t b
ə
y, Bik
ə
xan
ı
m v
ə
Z
ə
rif
ə
x. Sultanovlar
S
ə
k.47: Q
ə
hraman v
ə
Fatma x. Sultanovlar
S
ə
k.48: R
əş
id b
ə
y, F
ə
xridövl
ə
t x., Me
şə
Muxtar v
ə
Max-camal Qubu
ş
ovlar
Sək.49: Maxrux Qacar
Sək.50: Əziz Sultanov
Sək.51: Qəhraman Sultanov və Əli Mustafayev, Xalidə,
Rəşid, Fəridə, Rafiq, Tərifə, İbrahım Yerevan ş. usaq
dəmiryolu, 1951
-ci il.
Sək.52:
Sək.53: Foqiyə x., Zərri x. və Bülbül x. Kəngərlinskilər
Sək.54: Bülbül x. Kəngərlinskaya oğulları Nurəddin və
Ulduz
Sək.55:Ənvər və Ulduz Kəngərlinskilər
Sək.56: dayanıblar
-
Bülbül x., Foqiyə x., Nuriyyə x. və
Şərqiyyə x., oturublar
-
Zərri x., Dövrə x., Nurəddin bəy,
Eldar və Elmirə
116
Sək.57: dayanıblar
–
Nurəddin, Eldar, Elmirə, İldırım,
Ul-duz; oturublar -
Nuriyyə x., Səttar, Bülbül x., Cəmilə x.,
Niza-
mi, Nəzimə və Lətif Kəngərlinskilər
Sək.58:
Sək.59: Naxçıvan, Bəhruz Kəngərlinin məzarı
önündə Sək.60: Tərifə
x.
Sək.61: Zaur Qədimbəyov və İldırım Kəngərlinskiy
Həbəşistanda
Sək.62: Tərifə, İldırım, Sevda,
Azər Sək.63: tədbirdə
Sək.64: Matan Qazıyevanın ölümü haqqında
şəhadətnamə Sək.65: Xədicə x. Kəngərlinskiya
Sək.66: Çəşik
Sək.67: Ş.Qazıyev. “Qaçqınlar”
Sək.68: Ş.Qazıyev. “Molla məktəbi”
Sək.69: Ş.Qazıyev. “Çörək yapanlar”
Sək.70: Ş.Qazıyev. “Hamamda”
Sək.71: İ.Kəngərlinskiy, T.İsmayılov, K.Kərimovun qızı,
P.Əzizbəyova, K.Kərimov, A.Cəlilov
Sək.72:
Sək.73: Səttar, Bülbül, Nurəddin və Ulduz
Kəngərlinskilər İsti suda
Sək.74: Kənan, Sevda və Mir Abas
Məmmədovlar
Sək.75: Azərbaycan xanlıqları
117
Dostları ilə paylaş: |