Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

organlarini to`liq yoki qisman falajlashi mumkin. Organizmni elektr tokidan
jarohatlanishiga bir necha omillar: tok kuchi, insonning qarshiligi,
kuchlanish qiymati, tok chastotasi va turi, ta'sir qilish muddati. shungdek
odam organizmining alohida xususiyatlari ta'sir ko`rsatadi. Xavf yuz berishi 
mumkin bo`lgan quydagi tok qiymatlarini ajratish mumkin: . Seziluvchan tok
(2mA gacha)- organizmdan o`tganda sezilarli qo`zg`atishni keltirib chiqaradi; 
2. Qo`yib yubormaydigan tok (10-25mA)- organizmdan o`tganda qo`l
muskullarida engib bo`lmaydigan tomir tortishishlar ro`y beradi. 3.
Fibrilyatsion tok (50 mA dan yuqori)- organizmdan o`tganda yurakni
fibrilyatsiyalaydi (yurak muskullarining tartibsiz qisqarishi). Elektr tokidan 
jarohatlanishda odam tanasining qarshiligi katta ahamiyatga ega. Odam
tanasining elektr tokiga qarshiligi keng 100000 dan 1000 Om oraliqda o`zgaradi
vat eri qoplamining holatiga (quruq, nam, dag`allashgan, shikastlanmagan
yoki shikastlangan teri), bog`lanishning maydoni va zichligiga, shungdek
o`tayotgan tokning kuchi va chastotasiga va ta'sir qilish muddatiga
bog`liqdir. Charchaganda, kasallanganda, terlaganda, elektr qurilmalari
ostida ishlayotganda diqqat e'tibor boshqa narsaga chalg`iganda organizmning

---

61
elektr toki ta'siriga qarshiligi keskin kamayadi. Yuragi kasal, terisida qichima 

kasalligi bor, oshqozoni yara, epilepsiya bilan og`rigan, jigar hamda buyragi

kasal va boshqa kasalliklari bor kishilar elektr qurilmalarida ishlashga yo`l 
qo`yilmaydi. Hayvonlarning organizmiga ham elektr toki, odamlardagi kabi
ta'sir qiladi. Hayvonlar qanchalik og`ir bo`lsa, elektr tokiga qarshiligi shuncha