Toshkent davl

17. Sheva " j"lovchi shevami yoki "ǯ"lovchimi? So„z boshida "j" yoki "ǯ" qatnashgan o„nta misol yozing.
So'z boshida: Jöl -ǯöl
Jür-ǯür
Jüripsämi - ǯüripämi Jäxşi -ǯäxşi

So'z ortasida: Ayvon-äjvān

14
Oydin - ājdin Bayram - bäjräm Maymun - mäjmün

So'z oxirida: Soy - sāj Boy - bāj Toy - tāj

18. Qo„shma so„zlarda fonetik o„zgarishlar yuz beradimi? Masalan, bu yerda"borda", beshta misol yozing va fonetik o„zgarishlarni izohlang.
O'zgarishlar sodir bo'ladi. Masalan: Bu yerda - bettä
Shu yerda - šujāγda Mana shu - mäşï Ana u - änü
Bu yerga kel - bjäqke Olib kel - ābke

19. So„z boshida, o„rtasida va oxirida tovush orttirilishiga misollar keltiring. Masalan: ayvon – hajvān, uzum –juzum v.b. Shevamizda so‘z boshida, so‘z o‘rtasida , so‘z oxirida tovush orttirilishi uchraydi.
So‘z boshida tovush orttirilishi (proteza). Bu hodisa asosan o‘zlashgan so‘zlarda uchraydi:
Shkaf - ishkaf - işkāp Rus - o‘ris - öris
Stakan - istakan - istäkän

So‘z o‘rtasida tovush orttirilishi (epenteza). Bu hodisa ham asosan boshqa tillardan o‘zlashtirilgan so‘zlar tarkibida yuz beradi. Ularning fonetik tarkibi turkiy til qonuniyatlariga moslashtirilgan bo‘ladi:
Doklad - dokalad - däklät

15
Hukm - hukum - xüküm Sinf - Sinif - sïnïfm Doim - doyim - dājïm
So‘z oxirida tovush orttirilishi (epenteza, austeza). Bu hodisa ko‘proq so‘z oxirida qator kelgan undoshlaridan so‘ng yuz beradi:
Otpusk - ātpüsķa