Tabiiy fanlar fakulteti botanika kafedrasi

Transpirasiya koeffisienti. Bu o'simlik tomonidan 1g quruq organik modda hosil qilish uchun sarflangan suvning miqdoridir. Transpirasiya koeffisienti ko'rsatkichi o'simliklarning turiga, ayrim hollarda ularning naviga ham bog'liqdir. Shuningdek transpirasiya koeffitsienti fotosintezning xiliga ham bog'liqdir. Masalan S₃ o'simliklari bo'lgan g'o'zada transpirasiya kozffisienti kursatgichi 570 g bo'lsa, sholida-680, bug'doyda-540, arpada-520, bedada-840, loviyada 700, qarag'ay va yel daraxtlarida 230-300 g.ga bo'lsa, S₄ o'simliklarida transpiratsiya koeffisienti birmuncha kam bo'ladi. Masalan, ushbu ko'rsatkich makkajo'xorida 370 g bo'lsa portulakda yanada kam 280 g atrofida bo'ladi.

Transpirasiya unumdorligi. Bu 1000 gr suv sarflaganda hosil bo'ladigan organik moddaning miqdoridir. Ko'pchilik o'simliklarda ushbu kursatgich 2-3 g, ya'ni o'simlik tanasi orqali oqqan suvning 99,8% transpirasiyaga, qolgan 0,2% esa organik moddalarnig sinteziga sarf bo'ladi.

Transpirasiya natijasida yuzaga kelgan so'rish kuchining kattaligi o'simlik turiga va xiliga bog'liq. Daraxtlarda bu kuch ildiz bosimidan bir necha marta yuqori bo'lsa o't o'simliklarida aksincha, ildiz bosimi yuqori bo'ladi.

Transpirasiya jarayoni tufayli, o'simlik tanasining harorati atmosfera haroratidan pastroq bo'ladi. Cho'l, sahro va dasht o'simliklarining tanasi harorati soyadagi o'simlikga nisbatan 5-6^oC yuqori bo'ladi va fotosintez uchun qulay sharoit tug'diradi. Barg og'izchalari ochiq bo'ladi.
5-MAVZU: O`SIMLIKLARDA SUV ALMASHINUVI EKOLOGIYASI

Reja:

1. Ildizlarning suv so’rishi