Süleyman sani axundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

Pərdə

---

Milli Kitabxana

47

DİBDAT BƏY

Bir pərdəli, iki şəkilli məzhəkə

İŞTİRAK EDƏNLƏR

S ə f d ə r q u l u b ə y - mülkədar bəy. Ucaboylu, dolubədənli, üzüqırxıq,

çərkəz libasında, əlli yaşında sadədil bir şəxs.

Danışanda tez-tez "vot tebe na" sözünü təkrar edir.

M e h d i b ə y

V ə l i  b ə y

}

Səfdərqulu bəyin qumar yoldasları.

R ü s t ə m b ə y

S a ş a bəy

M ə ş ə d i S ə m ə d - dükançı.

A z a d b ə y - doktor.

N ə b i - Səfdərqulu bəyin nökəri.

C ə b i - Mehdi bəyin nökəri.

O v a n e s - Saşa bəyin nökəri.

R ə h i m - tarzən,

K ə r i m - oxuyan.

BİRİNCİ ŞƏKİL

Səhnə Səfdərqulu  bəyin  otağını  göstərir.  Otaq  yarı  Asiya,  yarı Avropa  qaydası  ilə

bəzənmiş. Ortada girdə stol. Üstə şamdan, kart və qeyri qumar şeyləri. Sandalyalar qaydasız

halda  durmuş.  Açıq  qapıdan  yemək  otağı  görünür,  Pərdə qalxdıqda,  Nəbi  otağı  qaydaya

salarkən öz-özünə söylənir.

N ə b i. Vay sizin evinizi allah yıxsın, a belə ağalar. Bir belə də qumar oynamaq

olarmı?  Hər  gün  səhərə kimi  oynayırlar.  Çox  vaxtı  gecəni  gündüzə qatıb,  o  biri

günə kimi kart vururlar. Vallah, mən nökər belə rahatsızlığa davam edə bilmərəm.

Amma  bizim  bu  nəcib  bəylərimiz  davam  edirlər. Özgə vaxtı  "o  yana  dur"  üstə

xəncər,  tapan-çaya  çıxırlar.  Amma  qumarda  bir-birlərinə itə deyilməz  sözləri

deyirlər. Yenə də keçir gedir. Amma lotular mənim bu səefeh ağamı yaxşı tovlayıb

tapıblar. Gecə-gündüz çörəyini yeyib, çayını içib özünü də,

---

Milli Kitabxana

48

qumarda  sağmal  inək kimi  sağırlar.  Ha-ha-ha...  (Bir  az  dayanıb yenə də)  Ha-ha-

ha...  A  kişilər,  bu  lotuların  hər  kələkləri  qurtarmışdı,  qalmışdı  elə bu.  İndi  də

tutublar  ki,  Səfdərqulu  ağa,  səni cəmi  bəylər  tərəfindən  dibdat  seçəcəyik.  Gedib

Fitilbörgdə dum deyirlər, nə deyirlər, orada vəzirlər yanında danışasan. Ha-ha-ha...

Səfdərqulu  bəy vəzirlər  yanında  danışacaq?  Vay  o  yazıqların  halına.  "Vot  tebe

na"dan  başqa  bir  şey  başa  düşə bilməyəcəklər.  (Cəbi  daxil  olur.)  Xoş  gördük,  a

Cəbi lələ. Mənə qulluq.

C ə b i. Gecə ağamın papiros qutusu burada qalıbdır. Ona gəlmişəm.

N ə b  i  (papiros qutusunu  stolun  üstündən  götürüb verir.)  Cəbi,  sən  öləsən  bu

gecə,  ağan  Mehdi  bəyi təmiz  süngə çəkiblər.  Yaxşı  ki,  hələ papağını  da  yaddan

çıxartmayıb.

C ə b i. Mənim ağam kartın höcətinə gedəndir.

N ə b i. Odur ki, bu  gecə on  bir əl dalbadal onluğa vuruldu.  Axırda hirsindən

kartı cırıb atdı.

C ə b i.  Mən  Mehdi  bəyin  yerinə olsaydım,  onluğa  vurulanda  qaçardım

doqquzluğa. Ona da vurulanda səkkizliyi qoyardım. Getdikcə bir xal azaldardım.

N ə b i. Ha-ha-ha... afərin sənə, Cəbi lələ. Sən lap qart qumarbaz imişsən. Onda

mənlə bir əl qonçuna oynamaqda necəsən.

C ə b i. Çox yaxşı, oynaram. Bəs Səfdərqulu ağa evdə deyil?

N ə b i. Qorxma, elə yatıbdır ki, top da atsan xəbəri olmaz.

C ə b i. Bu gecə udubdur, yoxsa uduzubdur?

N ə b i.  Heç  görünməz  iş!..  Udubdur!  Cəbi,  yaxşı  yadıma  saldın,  ağa

tapşırmışdı  ki,  onu  tezdən  durquzam.  Günorta  olubdur,  amma  o  hələ yatıb.  Cəbi,

bu gecə bizdə böyük qonaqlıq var. Oxuyanlı, çalanlı, içgili.

C ə b i. Səfdərqulu ağanı vəkil seçəcəklər. Onun üçünmü?

N ə b i. Bəli. Bunu sən haradan bilirsən?

C ə b  i.  Bu  bəylərin  kələyidir.  Onu  elə salırlar.  O  günü  bəylərin  hamısı  bizdə

idi.  Gülməkdən  qəşş  edirlər.  Mehdi  bəy  də deyirdi:  Nə var,  zəhməti  mən  çəkim,

qonaqlığı Səfdərqulu bəyin boynuna mən qoyum, hamı kələyi mən qurum, kefi siz

çəkin.

N ə b i. Bunun bəylərin kələyi olduğunu mən də duymuşam. Ancaq nə işim var,

ağa mənə bir çuxa vədə edibdir. Təki o çatsın.

C ə b  i.  Gərək  qabaqcan  alasan.  Sonra  kələk  açılanda verməz.  Bəlkə yadına

salanda səni də kötəkləyər.

---