Sportva harakatli o’yinlar o’qitish metodikasi

Tennischilarning tezkorlik sifatlarini rivojlantirish 
Tennischini tezkorlik sifatlari xarakteristikasiga quyidagilar kiradi: 
❖
harakat reaksiyasini latent vaqti; 
❖
yakka harakat tezligi; 
❖
harakat chastotasi; 
❖
harakatni tez boshlash 
(keskinlik)
alohida ahamiyatga ega. 
Oddiy harakat reaksiyasini latent vaqti taxminan unchalik yuqori bo’lmaydi, 
hatto ko’p yillik tizimli mashg’ulotlar jarayonida ham juda oz yaxshiga o’zgaradi - 
kattalarda bor yo’g’i 0,1-0,3 soniya., kichik yoshdagilar bilan taqqoslansa, 
boshlang’ich darajada taxminan 0,5-0,8 soniya. bo’ladi. 
Tennischini о’yin harakatlari murakkab harakatlar reaksiyasiga kiradi. 
Tabiiyki, bunday reaksiyani vaqti oddiy reaksiya vaqtidan ortiqroq bo’ladi, buni 
ko’proq qismi to’g’ri javob tanlash va harakatdagi ob’ektni ko’z bilan “ilg’ab” olish 

---

79 
uchun ketadi. Bu vaqtni, murakkab harakatlar reaksiyasini takomillashtirish evaziga 
qisqartirishni imkon diapozoni juda keng. Asosan, bu o’ylab tanlangan va javob 
harakatini dinamik stereotipini takomillashuviga bog’liq, shuningdek, muskullarni 
rivojlanish resursiga ham bog’liq. 
Tennischi musobaqa faoliyatida maksimal tezlik bilangina emas, uning 
to’plamlari bilan, sharga zarba berishda ratsional yondashish zaruratiga mos 
ravishda harakat olib boradi. Tennischi tikka holatidan maksimal darajada tezrok 
turli yo’nalishlarda start olishi kerak, bunda goh o’ng oyoq, goho chap oyoq 
depsinuvchi bo’lib xizmat qiladi. Bunda tezlikni olish katta ahamiyatga ega bo’lib, 
yuqori 
tezlikda 
harakatlanish 
harakat 
chastotasiga, 
ya’ni 
sportchini 
harakatlanayotgan qadamlari chastotasiga bog’liq. 
Startdan va yugurish mashqlari 
30 m.ga tezlanish 5-10 marta. 
Sport maydonchasida sakkizta nuqtadagi to’plarni almashlab turli yo’nalishda 
yugurish. 
20 m.ga tepalikka tezlanish 5-10 marta. 
Tizzalarni baland ko’tarib juda tez-tez yugurish va qarsak signalidan keyin 
tekis tezlanishga o’tish 10 marta. 
Murakkablashtirilgan start holatidan tezlanish 
(o’tirgandan, teskari turib, 
erga tayanib yotib va h.k.). 
Kross 2000-3000 m. 
Orasida 20 metrga 12-20 ta tezlanish yugurishlari bilan kross 12002000 m.