Саноат хавфсизлиги тўғрисида умумий тушунчалар. Саноат объектлари тўғрисида тушунчалар

Gaz va chang portlash xafi mavjud bo’lgan shaxtalarda portlash ishlariga qo’yiladigan talablar

• Reja
• 1.Gaz va chang xavfi bo‘lgan shaxtalar uchun qoidalar
• 2.Ventilyasiya o‘rnatilinishi ishlariga qo’yilgan talablar

1.Gaz va chang xavfi bo‘lgan shaxtalar uchun qo‘shimcha qoidalar
Gaz xavfi bo‘lgan shaxtalarga hatto bitta plasti (qatlami) da bo‘lsa ham metan, vodorod, serovodorod borligi aniqlangan shaxtalar kiradi.
Metan, vodorod, serovodorod borligi aniqlangan shaxtalar gazli rejimga o‘tkazilishi kerak.
Bunday shaxtalarda ishlar «Ko‘mir va slanets shaxtalarida xavfsizlik qoidalari» ga yoki «Sanoatgeokontexnazorat» Davlat inspeksiyasi bilan kelishilgan holda vazirlik tomonidan tasdiqlangan maxsus tadbirlarga muvofiq bajarilishi kerak.
Metan, vodorod, serovodorod borligi aniqlangan shaxtalar gazning miqdoriga qarab 1-jadvaldagi ko‘rsatmalarga muvofiq to‘rtta toifaga ajratiladi.

1-jadval

• 1-jadval

 

• Izoh: SHaxtalarni gaz miqdori bo‘yicha ajratayotganda 1 m³ vodorodni 2 m³ metanga ekvivelent sifatida qabul qilinishi kerak.

SHaxtaga yuboriladigan havo miqdori shaxtaning toifasiga qarab 2-jadvalga muvofiq belgilanadi.

• SHaxtaga yuboriladigan havo miqdori shaxtaning toifasiga qarab 2-jadvalga muvofiq belgilanadi.
• 2-jadval

 

• Bir nechta kaliy plastlari (qatlamlari) dan foydalaniladigan kaliy shaxtalarida, agar ularning ichida alohida gaz plastlari (qatlamlari) yoki uchastkalari bo‘lsa, gazli rejim faqat shu alohida plastlar (qatlamlar) va uchastkalarga joriy etiladi va ular alohida tarzda shamollatiladi.

SHip o‘pirilib tushgan hollarda kameralardan havo namunasi qazilmagoh shipi yaqinidagi kamar oldida o‘pirilib tushgan kon jinslari uyumidan olinishi kerak; bunda namuna kameraning butun kengligi bo‘yicha olinishi kerak. Agar qazilmagohda «gumbaz» mavjud bo‘lsa, ishlarni boshlashdan oldin u albatta tekshirilishi, shundan keyin ish joyidan havo namunasi olinishi kerak.

• SHip o‘pirilib tushgan hollarda kameralardan havo namunasi qazilmagoh shipi yaqinidagi kamar oldida o‘pirilib tushgan kon jinslari uyumidan olinishi kerak; bunda namuna kameraning butun kengligi bo‘yicha olinishi kerak. Agar qazilmagohda «gumbaz» mavjud bo‘lsa, ishlarni boshlashdan oldin u albatta tekshirilishi, shundan keyin ish joyidan havo namunasi olinishi kerak.
• Kaliy shaxtalaridagi havoni o‘lchash uchun karnalit plastlarda gaz o‘lchovchilar navbatchiligi tashkil etilishi kerak. Havo namunasi karbonat kislota, kislorod, metan va vodorod bo‘yicha analiz qilinadi.
• Kvershlag zaboyi va boshqa qazilmalar gazli plast bilan kesishadigan joyga yaqinlashganda plastdan 10 m masofada qazilmalar kamida 5 m oldinda yuradigan oldinga intiluvchi skvajina bilan qazilishi kerak.