Samarqand iqtisodiyot va servis instituti «moliya» kafedrasi

Ish beruvchining fuqarolik javobgarligini majburiy sug’urta qilish bo’yicha sug'urta kompaniyasining bozordagi ulushi to’g’risida
MA'LUMOT

T/r	Sug'urta kompaniyasi	Yig'lgan sug'urta mukofoti bo'yicha bozordagi ulushi, %			To'lovlar hajmi bo'yicha bozordagi ulushi, %
		2013 yil	2014 yil	2015 yil	2013 yil	2014 yil	2015 yil
1	"O'zagrosug'urta" AJ	26,5	34,8	33,4	12,5	24,4	35
2	"Kafolat sug'urta kompaniyasi" AJ	26	26,6	29	49,8	41,9	40,2
3	"O'zbekinvest" EIMSK	26,4	19,3	22,6	20,2	21,3	12,2
	Davlat ulushi bor kompaniyalar bo'yicha jami	78,9	80,7	85	82,6	87,7	87,5
4	"ALSKOM" AJ	3,2	3,6	5,3	2,9	2,2	1,4
5	"ALFA INVEST" MChJ	2,6	3,3	3,3	5,5	1,6	1,2
6	"Kapital Sug'urta" AJ	4,8	4	2,4	3,2	3,2	3,3
7	"Asia insurans" MChJ	4,5	4,3	1,6	0,1	1,7	2,5
8	"IShONCh" BSK MChJ	5,2	3,3	1,5	5,1	3,2	2,9
9	"Universal Sug'urta" AJ	0,8	0,8	0,9	0,6	0,4	1,1
	Qolgan kompaniyalar bo'yicha jami	21,1	19,3	15	17,4	12,3	12,5
	Hammasi	100	100	100	100	100	100

Ish beruvchining fuqarolik javobgarligini majburiy sug’urta qilish bo’yicha sug'urta kompaniyasining bozordagi ulushi to’g’risida MA'LUMOT
T/r	Sug'urta kompaniyasi	Qabul qilingan majburiyatlar hajmi bo'yicha bozordagi ulushi, %			Shartnomalar soni (dona) bo'yicha bozordagi ulushi, %
		2013 yil	2014 yil	2015 yil	2013 yil	2014 yil	2015 yil
1	"O'zagrosug'urta" AJ	26,9	43,9	34,4	53,6	54,1	51,7
2	"Kafolat sug'urta kompaniyasi" AJ	21,9	20,5	24	21,9	20,3	21,9
3	"O'zbekinvest" EIMSK	30,6	14,5	26,9	8,5	8,1	8,4
	Davlat ulushi bor kompaniyalar bo'yicha jami	79,4	78,9	85,3	83,9	82,5	82,1
4	"ALSKOM" AJ	3,5	4,2	6,1	3	3,7	5
5	"ALFA INVEST" MChJ	2,1	3,1	2,6	4,1	3,9	4,4
6	"Kapital Sug'urta" AJ	5,4	3,5	2,6	4,8	5,3	4,4
7	"Asia insurans" MChJ	2,7	3	1,4	2,1	1,9	2
8	"IShONCh" BSK MChJ	3,6	6,4	1	0,7	1,7	0,9
9	"Universal Sug'urta" AJ	3,4	0,8	1	1,4	1,1	1,2
	Qolgan kompaniyalar bo'yicha jami	20,6	21,1	14,7	16,1	17,5	17,9
	Hammasi	100	100	100	100	100	100

6-MAVZU: SUG‘URTA KOMPANIYASINING MOLIYAVIY ASOSLARI
Quyidagi atamalarga izoh bering: Sug’urta tashkilotlarining moliyaviy barqarorlik tushunchasi, sug’urta tashkiloti moliyasini tashkil etishning o’ziga xos xususiyatlari, sug’urtalovchining daromadlari, sug’urtalovchining xarajatlari, sug’urta tashkilotlarida moliyaviy natijaning shakllanishi, sug’urtalovchining o’z mablag’lari: miqdori, shakli va tuzilishi, sug’urta zahiralari shakllanishining ob’ektiv zarurligi, sug’urta zahiralari va ularning tarkibi, texnik zahiralar: ularning iqtisodiy tabiati va tarkibi: ishlab topilmagan mukofotlar zahirasi, zararlar boyicha zahira va boshqalar, hayot sug’urtasidan tashqari, umumiy sug’urta turlari boyicha zahiraning shakllanish tartibi.

NAZORAT SAVOLLARI

1. Sug’urta tashkilotlarining moliyaviy barqarorlik tushunchasi va unga ta’sir etuvchi omillar.

2. Sug’urta tashkiloti moliyasini tashkil etishning o’ziga xos xususiyatlari.
3. Sug’urtalovchining daromadlari va xarajatlari tarkibi.
4. Sug’urta tashkilotlarida moliyaviy natijaning shakllanishi.
5. Sug’urtalovchining o’z mablag’lari: miqdori, shakli va tuzilishi.
6. Sug’urta zahiralari shakllanishining ob’ektiv zarurligi.
7. Sug’urta zahiralari va ularning tarkibi.
8. Texnik zahiralar: ularning iqtisodiy tabiati va tarkibi: ishlab topilmagan mukofotlar zahirasi, zararlar boyicha zahira va boshqalar.
9.Hayot sug’urtasidan tashqari, umumiy sug’urta turlari boyicha zahiraning shakllanish tartibi.
10. Sug’urta zahiralari va boshqa vaqtincha bo’sh turgan mablag’larni investitsiya qilishning zarurligi.
11. Investitsiyalarning ob’ektlari va turlari.
12. Sug’urta zahiralarini investitsiya ob’ektlariga joylashtirishning asosiy tamoyillari.
MUSTAQIL ISH MAVZULARI

1. 
   Sug‘urta kompaniyasi daromadlari va uni oshirish yo‘llari.
   
2. 
   Jismoniy shaxslarga tegishli mol-mulklarni sug‘urtalash mexanizmi va uni takomillashtirish masalalari.
   
3. 
   Sug‘urta kompaniyasi to‘lov qobiliyatini mustahkamlash yo‘llari.
   
4. 
   Hosil sug‘urtasi: xalqaro amaliyot, hozirgi vaziyat va muammolar.
   
5. 
   Sug‘urta risklarini boshqarishning asosiy yo‘nalishlari (“O‘zbekinvest” eksport-import milliy sug‘urta kompaniyasi misolida).
   
6. 
   Hayot sug‘urtasi bozorida zamonaviy sug‘urta mahsulotlari (Evropa Ittifoqi davlatlari misolida).
   
7. 
   Auditorlarning kasbiy javobgarligini sug‘urta kilish va uni takomillashtirish.
   
8. 
   Tashuvchilarning fuqarolik javobgarligini sug‘urtalash mexanizmi va uni takomillashtirish yo‘nalishlari.
   
9. 
   Sug‘urta da’volari va ularni tartibga solish amaliyotini takomillashtirish.
   
10. 
    O‘zbekistonda hududiy sug‘urta xizmatlari bozorlarini rivojlantirish yo‘llari
    
11. 
    Siyosiy risklar va investitsiyalarni sug‘urtalashda uning ahamiyati.
    
12. 
    Avtotransport vositalari egalarining uchinchi shaxslar oldidagi fukarolik javobgarligini sug‘urtalash mexanizmi va uni takomillashtirish.
    
13. 
    Sug‘urta kompaniyalari faoliyatida zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanishning asosiy yo‘nalishlari va uni rivojlantirish masalalari.
    
14. 
    Sug‘urta tashkilotlarida buxgalteriya balansi va hisobt shakllarining o‘ziga xos xususiyatlari.
    
15. 
    Mustaqillik yillari O‘zbekistonda sug‘urta tizimining rivojlanish bosqichlari va uning istiqbolada rivojlanishi.
    

Keys topshiriq

№1

1 . Birinchi qarzdorning kreditdan foydalanish muddati 3 oy, barcha kreditlarni sug‘urtalaydi. Sug‘urtalovchi qarzdorning moliyaviy axvolini inobatga olgan xolda kamaytirilgan koeffitsent qo‘llaydi-0,8. Ikkinchi qarzdorning kreditdan foydalanish muddati 9 oy, ba’zi kreditlarini sug‘urtalaydi. Sug‘urtalovchi qarzdorning moliyaviy axvolini va zaif to‘lov qobiliyatini inobatga olgan holda ko‘paytirilgan tarif qo‘llaydi-2,2. Normativ tarif stavkalar sug‘urta summasidan-1,2% va 2,6%.

№2

2. Birinchi qarzlor 150 mln.so‘m miqdorida bir yilga kredit oldi. Kredit yillik 42%. Sug‘urta shartnomasi muddati 8 oy. Sug‘urtalovchining maksimal javobgarligi 85%. Yillik tarif stavka 2,1%.

№3

1 . Qarzdor 250 mln.so‘m miqdorida bir yarim yilga kredit oldi. Kredit yillik 48%. Sug‘urta shartnomasi muddati 10 oy. Sug‘urtalovchining maksimal javobgarligi 95%. Yillik tarif stavka 2,1%.

№4
2. Ob’ektning xaqiqiy narxi 15 mln.so‘m, sug‘urta summasi 3,5 mln.so‘m, ob’ektning sug‘urta xodisasi natijasida ko‘rgan zarari 7,5mln.so‘m.



№5
3 . Birinchi risk sistemasi bo‘yicha avtotransport 60 mln.so‘mga sug‘urtalangan. Avtotransportning haqiqiy narhi 90 mln.so‘m. Sug‘urta hodisasi natijasida avtotransport 80 mln.so‘m miqdorida zarar ko‘rdi.