S d a d a y e V p a r a z I t o L o g I y a

3. Fitogelmintologiya
4. Gelmintologiya
7. Hayvonlar birgalikda hayot kechirish jarayonida qanday munosabat-
larda yashaydi?
A. Betaraf, mutualizm, yirtqich
B. D o‘stlik, parazitizm, simbioz
D. Betaraf, do‘stlik, antagonistik
E. Dushmanlik, sinergizm, giperparazitizm
F. Kommensalizm, mutualizm, simbioz.
16

---

BIR HUJAYRALI PARAZIT HAYVONLAR
Odam va mahsuldor hayvonlarda parazitlik qiluvchi bir hujayralilar, ular­
ning tuzilishi, ко ‘payishi, rivojlanishi va tasnifi. Bir hujayrali parazit hayvonlar
qo ‘zg'atadigan kasalliklar va ularning oldini olish choralari.
Bir hujayrali hayvonlar (Protozoa) kichik olamiga 39 mingdan ortiq tur kiradi. 
K o‘pchilik turlari dengiz va okeanlarda, chuchuk suvlarda yashaydi. Ayrim turlari 
tuproqda hayot kechiradi. Ularning orasida o ‘simliklar, hayvonlar hamda odam or- 
ganizmida parazitlik qilib yashaydigan turlari ham anchagina. Bir hujayrali hay­
vonlar, nomidan ko'rinib turganidek, morfologik jihatdan tanasi bitta hujayradan 
tashkil topgan bo‘lsa-da, lekin fiziologik jihatdan mustaqil individlar bo'lib, alo­
hida holda ko'p hujayrali hayvonlarga o'xshab, butun organizmga tegishli barcha 
vazifalami o'zi bajaradi.
Bir hujayrali hayvonlar kichik olami o 'z navbatida 5 ta tipga bo'linadi: 1. Sarko- 
mastigoforalar (Sarcomastigophora). 2. Sporalilar (Sporozoa). 3. Miksosporidiya- 
lar (M icsospondia). 4. M ikrospondiyalar (Microspondia). 5. Infuzoriyalar (Infuzo- 
ria). Bulardan sporalilar, miksosporidiyalar va mikrospondiyalar tiplariga kiruvchi 
barcha turlari parazitlik qilib hayot kechiradi. Sarkomastigoforalar va infuzoriyalar 
tiplariga kiruvchi bir hujayrali hayvonlar, asosan, erkin holda hayot kechiradi Le­
kin ularning orasida ham mahsuldor hayvonlar va odamda parazitlik qilib, og'ir 
kasalliklar. hatto, o'lim ga olib keladigan turlari bor.
Sarkomastigoforalar tipiga 18 mingdan ortiq tur kirib, sarkodalilar va xivchinli- 
lar sinflariga bo'linadi.