Reja: Moliyaviy struktura tushunchasi



Yüklə 20,09 Kb.
tarix21.12.2023
ölçüsü20,09 Kb.
#187555
Hujjat (4)


Moliyaviy strukturani aniqlash


REJA:
Moliyaviy struktura tushunchasi
Moliyaviy struktura bo’limlari
Moliyaviy struktura ahamiyati

Moliyaviy struktura, bir kompaniya yoki tashkilotning moliyaviy holatini tushuntiruvchi bir qarorlar va hisob-kitob tuzilmasidir. Bu struktur asosan umumiy kuzatuv va baho bilan tuziladi va bir nechta hisob-kitob xisob-kitoblarni o'z ichiga oladi. Moliyaviy struktura, kompaniyadagi har qanday harajat va daromadlarni kuzatadi va shunga qarab kompaniyaning moliyaviy holatini tushuntiradi.


Moliyaviy strukturada umumiy kuzatuv hisobi va hisob-kitob bo'limlari, tulovlar bo'limi, daromadlar va kirimlar bo'limi kabi qismlar bo'lishi mumkin. Umumiy kuzatuv hisobi barcha moliyaviy holatlarni birlashtiradi va bu bo'limda kompaniyaning umumiy moliyaviy natijalari o'z ichiga oladi.
Hisob-kitob bo'limi, kompaniya tomonidan amalga oshirilgan har qanday harajatlarni va daromadlarni o'z ichiga oladi. Tulovlar bo'limi, kompaniyaga to'lov qiluvchi shaxslarni bilan aloqada ishlaydi. Daromadlar va kirimlar bo'limi, kompaniyaga kirim qiluvchi har qanday mablag'lar va daromadlarni kuzatadi.
Moliyaviy struktura bir kompaniyaning yuritishida juda muhim bo'lib, barcha moliyaviy holatlarni o'rganish va tushuntirishga yordam beradi. Bu struktur, kompaniyadagi yurituvchi tomonidan xususiy ravishda tuziladi va kompaniyadagi katta birliklarning barchasi uchun mos keladi.
Moliyaviy struktura, bir kompaniyada moliyaviy muammolarni tushuntirish va boshqarish uchun o'ziga xos bo'limlardan tashkil topadi. Bu bo'limlar o'zaro hamkorlik qilish va moliyaviy ma'lumotlarni o'zaro almashish orqali kompaniya rahbariyatiga to'liq tasvir berish imkonini beradi.
Quyidagi bo'limlarni moliyaviy strukturada ko'rish mumkin:
Umumiy kuzatuv hisobi: Bu bo'lim, kompaniyaning barcha moliyaviy faoliyatlarini kuzatadi va yig'ilgan moliyaviy natijalarni taqdim etadi. Bu hisob-kitoblardan foydalanib, kompaniya boshqaruvchilari barcha bo'limlarni birga tahlil qilish va moliyaviy strategiyalarini belgilash imkoniyatiga ega bo'ladi.
Hisob-kitob bo'limi: Bu bo'lim, kompaniyada amalga oshirilgan har qanday moliyaviy operatsiyalarni hisobga oladi. Bu yerda harajatlar, daromadlar, oyliklar, to'lovlar va boshqalar kabi moliyaviy jarayonlar kuzatiladi va moliyaviy hisobotlar tuziladi. Bu hisob-kitob bo'limi, kompaniyaning moliyaviy natijalarini o'rganish, takomillashtirish va moliyaviy niqoblarini aniqlashda muhim ahamiyatga ega.
Tulovlar bo'limi: Bu bo'lim, kompaniyaga kelajakda kirim qilish rejalari bo'yicha moliyaviy qarorlar qabul qiladi va tulovlar jarayonini boshqaradi. Bu bo'lim tomonidan mijozlar, hamkorlar yoki mijozlar bilan to'lov shartnomalari tuziladi, to'lovlar qabul qilinadi, hisob-kitob olib boriladi va to'lovlar hisobotlari tuziladi. Tulovlar bo'limi, kompaniya daromadlarini hisobga oladi va tulovlarni muddatli yoki daromadlarga ko'ra rejalashtiradi.
Kredit va moliya boshqarmasi: Agar kompaniya kreditlarni olish, kreditlarini boshqarish yoki moliyaviy resurslarni sotib olishni rejalashtirgan bo'lsa, bunday xususiy bo'lim mavjud bo'ladi. Bu bo'lim, kredit mablag'larini belgilash, kreditlarni to'lash, kredit talablari va muddati bilan moliyaviy operatsiyalarni boshqaradi. Ushbu bo'lim kompaniyaga moliyaviy qo'shimcha resurslarni taqdim etish, qarzi qaytarish va moliyaviy xavfni boshqarishda muhim rol o'ynaydi.
Daromadlar va kirimlar bo'limi: Bu bo'lim, kompaniyaga kirim qiluvchi mablag'lar va daromadlar bilan bog'liq holatlarni kuzatadi. Bu bo'limning vazifalari orasida savdo, xizmatlar, investitsiyalar va boshqa daromadlarning kuzatishini amalga oshirish, daromadlar haqida ma'lumotlar tuzish, daromadlar va kirimlarni sifatli hisoblash va daromadlar natijalarini baholash kabi jarayonlar kiritiladi.
Audit bo'limi: Bu bo'lim, kompaniyaning moliyaviy hisobotlarini, hisob-kitoblarni va moliyaviy operatsiyalarni kuzatadi. Bu bo'limning asosiy vazifasi, kompaniyada moliyaviy muammolarni aniqlash, xatolarini topish va uning oldini olishdir. Audit bo'limi kompaniya boshqaruvchilari va tashkilot a'zolari uchun nisbiy mavjudligini ta'minlaydi.
Moliyaviy struktura, kompaniyaning moliyaviy holatini tushuntirishda va boshqarishda juda muhim ahamiyatga ega. Bu struktura, kompaniyaga qaror qabul qilishda va moliyaviy stratigiyaning belgilanishida muhim ahamiyatga ega. Moliyaviy strukturani qayta ko'rib, yangilash va takomillashtirish, kompaniyada moliyaviy faoliyatni optimallashtirish va moliyaviy natijalarni yaxshilashga yordam beradi.
Moliyaviy risk va biznes riski: farqi nimada?Moliyaviy risk va biznes tavakkalchiligi: umumiy ko‘rinish Moliyaviy tavakkalchilik va biznes tavakkalchiligi ikki xil turdagi ogohlantirish belgilari bo‘lib, investorlar sarmoya kiritishni ko‘rib chiqishda tekshirishlari kerak. Moliyaviy tavakkalchilik deganda kompaniyaning qarz va moliyaviy leveranjni boshqarish qobiliyati tushuniladi, biznes riski esa korxonaning operasion xarajatlarini qoplash uchun yetarli daromad olish qobiliyatini bildiradi.Farqni ko‘rishning muqobil usuli - moliyaviy riskni kompaniyaning qarzni to‘lamay qolishi xavfi va biznes tavakkalchiligi kompaniyaning daromadli korxona sifatida ishlay olmasligi xavfi sifatida qarashdir.Zararsizlik tahlilidan foydalanish Zararsiz tahlil - bu kompaniya yoki yangi mahsulot yoki xizmat qaysi nuqtada foydali bo‘lishini aniqlash uchun kichik biznesni hisobga olish jarayoni. Bu hech bo‘lmaganda ishlab chiqarish xarajatlaringizni qoplash uchun sotishingiz kerak bo‘lgan mahsulot yoki xizmatlar sonini aniqlash uchun foydalaniladigan moliyaviy hisob.Sizni biznes ochishga yoki yangi mahsulotni ishga tushirishga undaydigan g‘oyangiz bo‘lishi mumkin. Yoki siz shunchaki mahsulot taklifini kengaytirish yoki qo‘shimcha xodimlarni yollash haqida o‘ylayotgan bo‘lishingiz mumkin. Biroq, sakrashdan oldin xavfni cheklash oqilona bo‘ladi. Zararsiz tahlil sizning harakatingiz qaysi nuqtada foydali bo‘lishini ochib beradi – shuning uchun pul va vaqtingizni sarflashdan oldin qayerga borayotganingizni bilib olishingiz mumkin.Sizni biznes ochishga yoki yangi mahsulotni ishga tushirishga undaydigan g‘oyangiz bo‘lishi mumkin. Yoki siz shunchaki mahsulot taklifini kengaytirish yoki qo‘shimcha xodimlarni yollash haqida o‘ylayotgan bo‘lishingiz mumkin. Biroq, sakrashdan oldin xavfni cheklash oqilona bo‘ladi. Zararsiz tahlil sizning harakatingiz qaysi nuqtada foydali bo‘lishini ochib beradi – shuning uchun pul va vaqtingizni sarflashdan oldin qayerga borayotganingizni bilib olishingiz mumkin.
Ikkalasi (operasion leveridj va moliyaviy leveridj) bir-biridan mutlaqo farq qilganligi sababli va biz ularni hisoblash uchun turli ko‘rsatkichlarga qaraymiz, ularni yaxshiroq tushunish uchun ularni batafsil muhokama qilishimiz kerak.Operasion leveridjni firma uchun yaxshi daromad olish uchun qattiq xarajatlardan (yoki xarajatlardan) foydalanish qobiliyati sifatida aniqlash mumkin.Operasion leveridjni firma uchun yaxshi daromad olish uchun qattiq xarajatlardan (yoki xarajatlardan) foydalanish qobiliyati sifatida aniqlash mumkin.Moliyaviy leveridjni firmaning yaxshi daromadlarni oshirish va kamroq soliq to‘lash orqali firma tannarxini kamaytirish qobiliyati sifatida aniqlash mumkin.Bir tomondan, operasion leveradjni firma o‘zining doimiy xarajatlari va moliyaviy leveragedan qanchalik to‘g‘ri foydalanishini taqqoslaydi; boshqa tomondan, u turli kapital tuzilmalarini ko‘rib chiqadi va soliqlarni eng kamaytiruvchisini tanlaydi.Optimal kapital strukturasi tushunchasi Firma kapitalining optimal tuzilishi - bu kompaniyaning bozor qiymatini maksimal darajada oshiradigan va kapital qiymatini minimallashtiradigan qarz va kapital moliyalashtirishning eng yaxshi aralashmasi. Nazariy jihatdan, qarzni moliyalashtirish soliq imtiyozlari tufayli kapitalning yeng past narxini taklif qiladi. Biroq, haddan tashqari ko‘p qarz aksiyadorlar uchun moliyaviy xavfni va ular talab qiladigan kapitalning daromadliligini oshiradi.
Kapitalning optimal tuzilishi kompaniyaning bozor qiymatini maksimal darajada oshirgan holda kapitalning o‘rtacha og‘irlikdagi qiymatini (WACC) minimallashtiradigan qarz va kapital aralashmasini hisoblash yo‘li bilan baholanadi. Kapitalning qiymati qanchalik past bo‘lsa, WACC tomonidan diskontlangan firmaning kelajakdagi pul oqimlarining hozirgi qiymati shunchalik yuqori bo‘ladi. Shunday qilib, har qanday korporativ moliya bo‘limining asosiy maqsadi yeng past WACC va kompaniyaning maksimal qiymatini (aksiyadorlarning boyligi) keltirib chiqaradigan optimal kapital tuzilmasini topish bo‘lishi kerak.
Kompaniyaning kapital tuzilishi uning turli xil moliyalashtirish manbalarining kombinatsiyasini anglatadi. Aksariyat kompaniyalar qarz va o‘z mablag‘lari, jumladan, qisqa muddatli qarzlar, ba’zi uzoq muddatli qarzlar, oddiy aksiyalarning bir qator aksiyalari va yehtimol imtiyozli aksiyalarning aksiyalari bilan moliyalashtiriladi.Kompaniyaning kapital qiymatini aniqlashda kapital tarkibining har bir tarkibiy qismining xarajatlarini umumiy umumiy miqdorga nisbatan torting. Bu kompaniyaning o‘rtacha og‘irlikdagi kapital qiymatini (WACC) hisoblab chiqadi. Keyin korporativ loyihalar uchun kapital byudjetlashtirishning sof joriy qiymatini (NPV) hisoblash uchun kapitalning o‘rtacha og‘irlikdagi qiymatidan foydalaning. Pastroq WACC yuqori NPV ni beradi, shuning uchun pastroq WACCga yerishish har doim maqbuldir. Kapital tuzilmasini boshqarishga kapital tuzilmasini boshqarish deb murojaat qiling.
Kapital strukturasi = Kapital tuzulmasi.
Kapital tuzilishi strategiyasiKapital tuzilishi strategiyasiBarqaror bozor sharoitida kompaniya o‘zining optimal kapital aralashmasini hisoblashi mumkin.
Kompaniyaning optimal kapital aralashmasi kapitalning yeng past o‘rtacha og‘irlikdagi qiymatini beradigan kapital manbalarining kombinatsiyasi hisoblanadi.Masalan, agar kompaniya arzon narxlardagi qarzlar va qimmatroq kapitalning kombinatsiyasi hisobiga moliyalashtirilsa, kapitalning optimal aralashmasi kamroq qimmatli kapital va ko‘proq arzon qarzni o‘z ichiga olgan kombinatsiya bo‘ladi. Xulosa qilib aytganda, optimal kapital aralashmasiga yerishish uchun kapital tuzilmasi siyosati va kapital tuzilishi strategiyasidan foydalanish mumkin.
Xulosa
Shunday qilib, kompaniyalar qarzning maksimal foydasi maksimal xarajatlarga teng bo‘lgan optimal nuqtani topishlari kerak.
Optimal kapital tuzilishi nima?Kapitalning maqbul tuzilishi - bu kompaniyaning bozor qiymatini maksimal darajada oshiradigan va kapital qiymatini minimallashtiradigan qarz va kapital moliyalashtirishning yeng yaxshi aralashmasi.Kapitalning maqbul tuzilishi - bu kompaniyaning bozor qiymatini maksimal darajada oshiradigan va kapital qiymatini minimallashtiradigan qarz va kapital moliyalashtirishning yeng yaxshi aralashmasi.Kapitalning o‘rtacha vaznli qiymatini (WACC) minimallashtirish moliyalashtirishning yeng past xarajat aralashmasini optimallashtirishning bir usuli hisoblanadi.Ba’zi iqtisodchilarning fikricha, soliqlar, bankrotlik xarajatlari, agentlik xarajatlari va assimetrik ma’lumotlar mavjud bo‘lmaganda, samarali bozorda firma qiymatiga uning kapital tuzilishi ta’sir qilmaydi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Хodiyev B.Yu., Bekmurodov A.Sh., G‘ofurov U.V., To‘хliyev B.K. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning «Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O‘zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo‘llari va choralari» nomli asarini o‘rganish bo‘yicha o‘quv qo‘llanma. -T.: Iqtisodiyot, 2009
2. Nurmatov N.J. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi sharoitida mamlakatimiz qishloq infratuzilmasining rivojlantirilishi. Toshkent, «Meriyus», 2010
3. Salimov B.T., O‘raqov N.I. Qishloq xo‘jaligi infratuzilmasi iqtisodiyoti. -T. O‘zbekiston yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamg‘armasi nashriyoti, 2004
Yüklə 20,09 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin