Barcha fandati imtihon javoblariniyuklab olish uchun telegram kanalimizga obuna bo'ling!
mavjud mahalliy davlat tuzilmalari, ularning boshqaruv tizimlari saqlanib, ichki siyosat bobidagi mustaqil faoliyatlari davom etgan. Xoqonlik istisno hollardagina o‘lkaning ijtimoiy- siyosiy hayotiga aralashardi. Bu narsa ko‘proq tashqi siyosat, xalqaro savdo-sotiq masalalariga daxl etardi. Xitoy manbalarida ta’kidlanganidek, Zarafshon, Amudaryo va Qashqadaryo vohalarida bu davrda 9 ta mustaqil hokimlik-davlatlar mavjud bo‘lgan: Samarqand, Ishtixon, Maymurg‘, Kesh, Nahshab, Kushon, Buxoro, Amul va Andxoy shular jumlasidandir. Ayniqsa Samarqand, Buxoro, Xorazm va Choch (Toshkent) hokimliklari o‘zlariga ancha mustqil bo‘lganlar. Muhammad Shayboniyxonning O‘rta Osiyo tarixida tutgan o‘rni haqida fikr bildiring.
Muhammad Shayboniy (1451-yil - 1510-yill2-dekabr, Marv)— taniqli o’zbek shoiri, davlat arbobi, o’zbekxonlar sulolasining asoschisi, „hazrati imomuz-zamon xalifatur-rahmon“ (zamona imomi va xalifasi) unvoniga erishgan. Muhammad Shayboniy Shayboniylar deb ataluvchi yirik sulolaning asoschisidir. Muhammad Shayboniy Abulxayrxonning nabirasi, Shohbudog' sultonning o’g’li. Abulxayrxon unga ,,Shohbaxt“ deb laqab qo’ygan. Otasining erta vafotidan so’ng, bobosining qaramog’ida qolgan Sulton Muxammad Shaybon Boyshayx otalig’ida voyaga yetgan.U 15-asr 80-yillarida Abulxayrxon vafotidan so’ng Dashti Qipchoqning asosiy hududida o’z hukmronligini o’rnatmoqchi bo’lgan. Shayboniy 1490- yillardan o’zaro kurashlar va ichki nizolar tufayli tobora zaiflashib borayotgan Temuriylar hududi bo’lgan Movarounnaxrda ham o’z hukmronligini o’matish uchun harakat boshlagan. 15-asr oxiri— 16-asr boshlarida Movarounnahrga qilgan yurishlari natijasida hokimiyat boshqaruvi uning qo’liga o’tgan. Shayboniy Turkistonning Sig’noq, Sabron, Yassi shaharlarini ham o’z qo’l ostiga kiritgan. 1504-yil Hisor, Qunduz, Badaxshon, Balx, 1505- yilda Xorazrn, 1507-yilda Hirot ham Shayboniy qo’l ostiga o’tgan. Keyinroq Eronning Mashhad va Tuye shaharlarini ham egallagan. 1510-yilda Marv yaqinidagi Mahmudobod qishlog’ida Eronshohi Ismoil I Safaviyning 12 ming kishilik askari bilan Shayboniy qo’shini o’rtasidagi jangda lining qo’shinlari mag’lubiyatga uchragan va shahrining o’zi ham halok bo’lgan. Uning boshsiz tanasi Samarqanddagi Baland Sufaga dafn qilingan. Baland Sufa Registon maydonida Tillakori va Sherdor madrasalari o’rtasidagi burchakda joylashgan bo’lib, bu yerga keyinchalik boshqa shayboniylar ham dafn etilgan. “Begar” atamasiga izoh bering.
