Qasım b y zakir

bad  sa ında, M z  qaba ında, mey doda ında, Çe m  k narında, çay qıra ında  

mmameyi-seyyid, mollay  bir bax! Vaiz biz  söyl r  ri-Müst fa; H ram  mürt kib  

olmayın  sla! Özü lüm-lüm udur batind ,  mma Zahird  dediyi m nay  bir bax!  

Kimdi baxan pey mb r , imam , Bu da ılmı  dü n deyil nizam ! Orucluqda  

ürbi-meyi-gülfam , Mahi-m h rr md  zinay  bir bax! S hra m rdümünü  hr  hli  

görc k, Yalvarıb, yapı ıb oturdur çömm k; Be  ar ında sürü dürür on ç r k,  

Tacir  seyr eyl , sövday  bir bax! Baqqal t r ziy  qoyar imanın,  s l qiym tin   

satar ayranın, Qudurmu  it kimi tutar h r yanın, Dey n yoxdur Ali- bay  bir bax!  

Pin çil r bafta taxar boynuna,  mperial tök r v r q oynuna, Qovurmaçı saat qoyub  

qoynuna,  ddiayi- la,  dnay  bir bax! H ramil r kimi yol üst  yatar, Tamojnada  

növk r olub mal tutar, Dünb k çalar,  rab iç r... atar, Feli-b yzadeyi-t rsay   

bir bax! Dolanır bazarı dar a, kvartal, Döyülür sif tl r, yolunur saqqal; Gec   

get cibin  be -on manat sal, Gündüz g lib nırxi-bahay  bir bad! H dd n a ıb bu  

vilad   rar t, H r kim h r i  gör -puluna minn t. Mu q d ri yoxdur  dlü  dal t,  

V  lakin  öhr ti-biycay  bir bax! Böyükl rin i i deyil dem li, D nid n bet rdir  

feli,  m li; Beyl  görm mi dik mundan  z li,  ndi karü bari-rüsvay  bir bax!  

Xanzad l r  i  taxır r y ti, Özl rinin deyil qızı, övr ti; Orda….. , harda  

dü s  fürs ti, Kiçiyi seyr eyl , a ay  bir bax! Palajenya n qli ta olub möhk m,  

G r k b y azalda zülmün d mad m; D xi d  artırır bu  hli-sit m ……………………..  

zurnay  bir bax! Piran s rlikd  m n oldum rüsva, Düz lm di i l r,cana yetdim ta;  

Gör n  oyun tutdu,  zizim Mirza, Zakir , t qdiri-q zay  bir bax! 

 

 

 

 

H YASIZ D RV L R HAQQINDA 

 

yyami-sabiqd  bir d rvi i-pir, Götürüb t b rzin, k kül,  ahn fir.  eydullah  zmil  

dü üb d rb d r, G z rk n, bir evd  pakiz  düxt r Gördü ki,  yl ib vahidü yekta, 

Mük dd rü m yus,  m  mübt la. T b rzinin döyüb yer , dedi: "dur! M ddahi- linin 

payını g tür!" Biçar  çiynin  qoyub ba ını, Abi-niysan kimi tökdü ya ını. T r hhüm  

g lib dedi q l nd r, "Yox is  siminiz, z riniz  y r, Q na t eyl r m düyüd n, ya dan, N  

var is   sirg m  qona dan!" Qız dedi: "ey mövla, q s m xuday , N  düyüy  güman 

g lir, n  ya ". H r iki m tl bd n  l ç kib talib, Düyü, ya  sarıdan  ngi bo alıb, Dedi: 

"onlar yoxdu, barı un olsun, Ver, tök k torbanın ba ına dolsun".  rz eyl di düxt r:  

"b h qqi-xalıq, Un tapılmaz bu xan d  urvalıq". Labüd qalıb d rvi  dedi: "bir  

çör k Bari g tir, yeyib, himm t var dey k". Dedi: "iki gündür naharsızam m n,  

nanmırsan  g r o t kn , o s n". X b r aldı: "anan gedib n  yan ?". Dedi: "yas  

yeri var, varıbdı an ". Dedi: "t ccüb m  vamünnas , Al m g r k g l  bu ev   

yas ; Qonum, qon u yeks r verib ba -ba a, Gec , gündüz sizin üçün a la a. N   

ya ı var, n  düyüsü, n  unu, Kim görüb al md  habel  günü?! Bilm z m n  üçün o  

q hb , biar, Gedib bigan l r evind  a lar. Ölüm yekdir bel  zind ganlıqdan,  

Qaçmaq olmaz m iyy ti-xalıqdan" T k llüm  g lib düxt ri-aqil, Dedi: "ey sinni  

pir,  m li cahil! Qapı-qapı töküb abi-ruyunu,  frat  yetirib göftüguyunu, Gahi  

d m urarsan  ahi-n fir , Eyl rs n al min  hvalın tir . Qaraçılar kimi it  

basa-basa, D rdi-s r yetirib m rd , ünasa, Verm y n  qa -qaba ın tök rs n,  

Kiminin üstün  çomaq ç k rs n. Qoyubsuz adınız h rç ndi d rvi , D rvi  ona  

derl r ola nik ndi . Q na t eyl y  bir  lc  nan , Göz tik  qism ti-ruzir s n .  

N  ki, dü  d r-d r yasavullar t k, Kimid n un ala, kimid n  pp k, El  nanü  

n m k dursun göznüz , Biarsınız, yı ılmazsız öznüz . H ram olmasaydı d ryuz   

g r, Mübah buyursaydı  shab  s rv r, B s n  üçün S lman, Baz ri-b dad D ym di  

a zına b eyri-üç zad; Nani-xü ki-cövin, sirk vü piyaz. Çox yetirdi xaliq, onlar  

yedi az. Onunçun buyurub c nabi- li Sinfi-q l nd ri h rcayi, d li. Oruc tutmaz,  

namaz qılmaz, üz yumaz, Qapıdan cantayı dolmamı  durmaz. Bu hal il  q hb  ders n  

anamı, Tapılmazsız evd  bayram ax amı. Özg  ümmidin  qalır z niniz, Övr tiniz  

bilm z t xisü t myiz. Yava i  dalınca daim ged rsiz, Dem k olar siz  kim,  

bip d rsiz. Ol k sin ki, x mir si pak ola Mümkün deyil ged  bu tövr yola"  vv l  

dey n bils  sonki n  deyir, Doda ın t rp tm z, it ... yeyir. D rvi i ba ladı,  

h qqil  düxt r, Biçizlik yamandır, amma d rb d r Dü üb g zm k ondan daha  

yamandır, H mi din , h mi cana ziyandır. B ndeyi-xudada g r k q na t, Küfr  

nem tl rin zatına l n t! 

 

 

 

 

 

H CV 

 

Nu ir vanu hat mü Qaiuni d hrd , H rç nd qoydu nami-niku ta d mi- b d.  

Ali-X lil  cudü s xad  n  nisb ti,  fsus, yoxdu kims d  t xisi-nikü b d. Ol  

biri ba ladı d ri-zülmü itabü q hr, Bunlar yetirdi x lq  "inay t" füzun zi h d,  

Pi ü p sin ünasü zükur  qılıbdı v qf, Qalxar, çök r c mii-x layiq r s d-r s d.  

El v  elatd  buların xani-v slin  Kimdir batırmayan s ri- ngü t bir  h d?!  

Daimt l bdi xah zimistanü xah yaz, M rdü z nind  yox buların ç mx mi-l g d.  

H msay dir biri biz , zinhar görm yib Ömründ  hiç failinin köksü d sti-r dd.  

G lm z  ümar  kim, yazım  hvalını t mam, Öz ba ının tükü sanıdır fisqin   d d.  

M n böyl  zati s rz ni i-amm  n  eyl yim, M cmui-q hb dir di isi, erk gi l v nd.  

F rx nd  b xti var, kimin . . . . s xti var. Ol mu  odur ki, nisfi-Qaraba   

mö't m d. Yaran, n  növi silsil dir hiç gözl m z, Namusü n ng, ismü r hü r sm  

bavü c d. Yeks r l imü mü rikü  dnap r stü dun, Yeks r s fihü naqisü divan vü  

h p nd. Cüml  f qiri-zalimü h m zalimi-f qir, Cüml  xürusi-d stidil r  

makiyanp s nd. Çöld , bayırda rub hi-aciz kimi z bun, Evd , e ikd  h r biri bir  

irü divü d d. Çoxlar demi di h cv, d xi m n d  baxmayıb Yazdım bu babd  neç   

fradi-gu z d. Qılsın n sibi-gürgi- c l kusf ndvar Ha böyl  n sli-b d m li  

qadiri-s m d. Rüsvayi-al m etdi bizi, Zakira, görüm Olsun t mami tezlik il   

sakini-l h d. 

 

 

 

 

 

M RZ  F T L Y  

 

Piran s rlikd  ç rxi-k cr ftar Eyl di v t nd n d rb d r m ni, Neyl mi m, bilm m, 

dövri-zalim ,.  ncidir dü nd  bu q d r m ni. Qaraba  mülkünd  m n b xti siyah Bir a  

gün görm dim, allaha p nah. Saldı b lal r  bicürmü günah Bir neç  müfsidü töxmi-x r 

m ni. M n bir piri-t nha, zülm bihesab, Mü küldür g tirm k bu möhn t  tab.. Yaman 

dey -dey  eyl di x rab Hamıdan ziyad  üç n f r m ni. Biri fasiq, facir, h dsiz zinakar, 

Biri  yri-üyrü, xeyli nah mvar, Biri danı anda ba -ayaq atar, Bir neç  it tutdu bix b r 

m ni. Ad m idim,  b s yer  zay oldum, Vilay t içind  rusivay oldum, O rulara, 

quldurlara tay oldum, Sanırdı x layiq pey mb r m ni. Devl tlid n dövl t, kordan 

m z rr t, Harda bih ya var zatına l n t! Süx nçin sözil  etdi aqib t P s rimd n cüda,  

bip d r m ni. Dövl ti-alid  a arıb saqqal, Bir xilafım yoxdur, bu m n, o jurnal,  

Bir zaman gördüm ki, yazıbdı filhal, Qüttaüt-t riq  b rab r m ni. Yetmi ind   

zurna çalmaq eyr n n G r k axir td  çala, ... ver n. Az qalıb h tadı tamam edim  

m n, S n indi yazırsan  hli- r m ni. Yetm k olmaz h rcayinin sirrin , Yalanı  

yeridir g rç k yerin ; L n t oxur…………..pirin  Diyari- ürb td  kim gör r m ni.  

Kim ki, vilay td  simü z ri var, Yüz adam öldür , h bsd n çıxar; Yeg nsiz  

danı maq n  yan  çatar, Bihörm t eyl di simü z r m ni. D rdbilm z  d rdi-dili  

açınca, Ruzigarın c fasından qaçınca, Nam rd körpüsünd n rah t keçinc , Razıyam  

apara o sell r m ni. Ki i yoxdu, baxma çula-çuxaya, Adam g r k da a-da a toxuya;  

"Getm , getm "-deyib, qoydu yuxuya, Axırda itirdi Yek p r m ni. Dalınca deyil m  

bir  ü lü karın, Bilm n m dövrünü leylü n harın; H v si-vüsalın, zövqi-didarın  

Qoymaz yuxu yatam ta s h r m ni. Rahi-müsib td  keçmi m candan, Müx nn sdir  

qorxan bir qa ıq qandan; Ehtiyatım yoxdur pa adan, xandan, Analar do ubdur  

iri-n r m ni. Olmu am Bakıda sakin, f ra t, Zövqi-t ma ası misali-c nn t.  

Ziyad  d rdi-s r d xi n  hac t, F ramu  eyl m , müxt s r, m ni.