Pedagogs international research journal

“
PEDAGOGS
”
 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 
Volume-27, Issue-1, February - 2023
 
5
3-bosqich. Masalani yechish;
4-bosqich. Masala yechimini tekshirish.
Bu bosqichlarning barchasi bir-
biriga uzviy ravishda bog’langan bo’lib, ketma
-
ketlikda amalga oshiriladi. Bu bosqichlarni mantiqiy masalalar yechish barobarida 
batafsil ko’rib chiqamiz. Biz ushbu boshqichlardan 1
-
ko’rib chiqamiz. Masala 
ma
zmuni bilan tanishtirish. Masala mazmuni bilan tanishtirish uni o’qib, masalada aks 
ettirilgan hayotiy vaziyatni ko’z oldiga keltirish demakdir. Masalanui odatda bolalar 
o’qiydilar. Bolalarni masalani to’g’ri o’qishga o’rgatish juda muhimdir. Amalni 
tanlas
hni belgilab beradigan “bor edi’’, “jo’nab ketdi’’, “qoldi ”baravardan bo’ldi’’ 
kabi so’zlarga va soni ma’lumotlarga urg’u berib o’qish masala savolini intonatsiya 
bilan ajratib o’qish. Agar masala tekstida tushunarsiz so’zlar uchrasa ularni 
tushuntirish y
oki masalada gap ketayotgan predmetni ko’rsatish mumkin. Masalani 
bolalar bir-
ikki marta, ba`zan bir necha marta o’qiydilar, biroq masalani bitta o’qiganda 
esda qolishga ularni asta-
sekin o’rgatib borish kerak, chunki bu holda ular masalani 
ko’proq diqqat bilan o’qiydilar. Masalani o’qiganda, bolalar masalada aks ettirilgan 
hayotiy vaziyatni tasavvur qila olishlari lozim. Shu maqsadda bolalar masalani o’qib 
bo’lishganidan keyin masalada nima to’g’risida gap ketayotganini tasavvur qilib 
ko’rishlari va hikoya
qilib berishlarini taklif qilish maqsadga muvofiq bo’ladi. Har 
qanday bilim qiziqarli usullarda bayon qilingandagina boshlang’ich sinf 
o’quvchilarining diqqat e’tiborini tortishi va xotirasida saqlanib qolishi mumkin. Shu 
sababli ham boshlang’ich sinflarda o’qitishning samarali metodlari haqida ko’plab gap 
ketadi. Ta’lim metodlari o’rganish jarayonini samaradorligini oshirishga xizmat qiladi. 
Ta'lim metodlari muayyan pedagogik jarayondan ko'zda tutilgan maqsadlarga erishish 
uchun bajarish lozim bo'lgan vaz
ifalarini amalga oshirishda qo’llaniladigan turli
-tuman 
ish usullari va shakllarni o’z ichiga oladi.Bu ishlarni amalga oshirishning shakllangan 
va amaliyotda qo’llanilayotgan har turli usullari va shakllari asosida ko'plab ta'lim 
metodlari hosil bo'lgan va bu jarayon davom etmoqda. Muayyan ta'lim-tarbiyaviy 
maqsadga qaratilgan biror harakatni amalga oshirish yo'li, usuli yoki ko’rinishidan 
iborat bo'lib shakllangan faoliyat shu maqsadga erishishga xizmat qiluvchi o'ziga xos 
ta'lim metodini hosil qiladi. Bunda harakatni amalga oshirish yo'li deb bajarilishi talab 
qilinayotgan faoliyat uchun qo’llash mumkin bo'lgan bir nechta yo'llardan oldindan 
ko'zda tutilgan maqsadga muvofiq ravishda tanlangan yo'lni aytiladi. Masalan, 
mantiqiy masala yechishga o’rgatish maqsadida turli yo’llardan istalgani tanlangandan 
keyin, shu har bir yo'l uchun maqsadga muvofiq deb hisoblangan metodlarni 
qo'llaniladi. 
Boshlang’ich sinf o’qituvchilanning matematika darslarmi kuzatish jarayonida 
mantiqiy masalalar yechishning zaruriy
ati va bu masalalarning o’quvchilar bilim 
saviyasining oshirishda yaxshi samara berishga ishonch hosil qildim.