Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat



Yüklə 0,98 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə29/103
tarix20.03.2022
ölçüsü0,98 Mb.
#54011
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   103
qiyosiy adabiyotshunoslik (2)

Chog‘ishtirish metodi –  filologik  hodisalarni  tizimli 

qiyos lashga asoslangan metod bo‘lib, asosan farqli xususiyat­

larni ochib berishga qaratilgan metoddir. Shuning uchun ham 

tilshunoslikda  boshqacha  nomi  kontrastiv  metod  deb  atala­

di. Garchi nazariy asoslari ishlab chiqilmagan bo‘lsa-da, antik 

davrlardan  boshlab  turli  xil  filologik  hodisalarni  chog‘ishti­

rishga  qaratilgan  asarlar  yaratilgan. Alisher  Navoiyning  fors 

va  turkiy  tillar  muhokamasiga  qaratilgan  «Muhokamat-ul 

lug‘atayn»  asari  chog‘ishtirish  metodining  yorqin  namuna­

sidir. Fanda mazkur metodning nazariy asoslari tilshunos olim 

I. A. Boduen de Kurtene tomonidan XIX asrda ishlab chiqilgan. 

Ye. D. Polivanov, L. V. Sherba, S. I. Bernshteyn, A.A.Reformat­

skiy, Sh. Balli kabi olimlar bu boradagi ilmiy ishlarni davom 

ettirishgan

3



Tilshunos  olim  R.Rasulov  ilmiy  xulosalariga  ko‘ra,  cho-



g‘ish tirish metodi ikki va undan ortiq qarindosh yoki qarin­

dosh bo‘lmagan tillarni, til hodisalarini o‘zaro qiyolash usuli 

Каримов Б. Адабиётшунослик методологияси. – Тошкент: Муҳаррир, 2011. – Б.74. 



Bu haqda yana qarang: Эшонбобоев А. Қиёсий-тарихий метод ҳақида // Ўзбек тили ва 

адабиёти. 2008. №2.

Поливанов Е.Д. Русская грамматика в сопоставлении с узбекским языком. – Ташкент, 



1933; Реформатский А.А. О сопоставительном методе // Русский язык в национальной 

школе. 1962. №5; Методы сопоставительного изучения языков. – М., 1988.

bo‘lib,  ushbu  xususiyatga  ko‘ra  faqat  qarindosh  tillarni  taq-

qos lab,  qiyoslab  o‘rganadigan  qiyosiy-tarixiy  metoddan  farq 

qiladi. Shuningdek, qiyosiy-tarixiy metoddan farqli ravishda, 

chog‘ishtirilayotgan  tillarning  tarixiga,  ularning  kelib  chi­

qishiga – genetik jihatlariga, taraqqiyotiga e’tibor bermaydi, 

ularga asoslanmaydi.

1

Agar yuqoridagi nazariy fikrlarni adabiyotga tatbiq qilsak, 



tahlil bir millat yoki bir hudud adabiyoti doirasida olib borilsa, 

adabiy hodisalarning genetik jihatlariga e’tibor qaratilsa, bun­

da qiyosiy-tarixiy metoddan (mas., «o‘zbek mumtoz adabiyoti­

da ramzlar qiyosi»), turli millatga mansub adabiyotlar tadqiqi 

va tahlili asosida (mas., rus va o‘zbek, ingliz va ispan) u yoki 

bu adabiy hodisalarning spetsifik xususiyatlari ochib berilsa, 

chog‘ishtirma metoddan foydalaniladi.


Yüklə 0,98 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   103




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin