Таълими методикаси book · December 022 citations reads 2,437 author
Yaponiyada geografiya ta’limi jarayoni
Yüklə 56 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bolalar bog‘chalari
- Yuqori bosqich o‘rta maktabi
|
3.5 Yaponiyada geografiya ta’limi jarayoni
Kunchiqar mamlakati hisoblangan Yaponiyada ta’limining shakllanishi 1867-1868 yillardan boshlangan bo‘lib, u o‘z oldiga ikki vazifani: birinchisi – boyish, ikkinchisi – xorij texnologiyasini Yaponiya ishlab chiqarishiga kiritish masalasiin qo‘yadi. Bu ishni amalga oshirish uchun birinchi navbatda ta’lim tizimini tubdan isloh qilishga kirishiladi. Shu maqsadda 1872-yilida «Ta’lim haqida»gi qonun qabul qilinadi. Unda yapon ta’lim tizimi xorij mamlakatlari ta’lim tizimi bilan uyg‘unlashtiriladi. 1908-yildan boshlab Yaponiyada boshlang‘ich ta’lim majburiy 6 yillikka aylantiriladi. 1946-yilda qabul qilingan Yaponiya Konstitutsiyasi fuqarolarning ta’lim sohasidagi huquq va burchlarini belgilab bergan bo‘lib, unda barcha bolalar bepul umumiy ta’lim olishlari belgilab qo‘yilgan. Yaponiyaning hozirgi zamon ta’lim tizimi tarkibi quyidagicha: bolalar bog‘chasi, boshlang‘ich maktab, kichik o‘rta maktab, yuqori o‘rta maktab, oliy ta’limdan iborat. Bolalar bog‘chalari . Ta’limning ushbu bosqichiga 3 – 5 yoshli bolalar qabul qilinadi. Bolalar yosh xususiyatlariga muvofiq ravishda 3, 2, 1 yillik ta’lim kurslariga jalb qilinadilar. Majburiy ta’lim . Ta’limning bu bosqichiga 6 yoshdan 15 yoshgacha bo‘lgan bolalar jalb qilinib ular shu muddat ichida 6 yillik boshlang‘ich maktab va 3 yillik kichik o‘rta maktab kursini o‘taydilar. 9 yillik bu ta’lim majburiy bo‘lib barcha bolalar bepul o‘qitiladilar va tekin darsliklardan foydalanadilar. Yaponiyada 9-sinfni bitirgandan so‘ng o‘quvchilar imtihon topshiradilar. Imtihon natijalariga qarab yuqori bosqich o‘rta maktabda yoki kasb-kor texnika maktabida o‘qishi ma’lum bo‘ladi. Yuqori bosqich o‘rta maktabi . Bu maktablar ta’lim yo‘nalishining 10-12- sinflarini o‘z ichiga oladi. Yaponiyada bunday bosqich maktablarining kunduzgi, kechki va sirtqi bo‘limlari mavjud. Kunduzgi yuqori bosqichli maktablarda o‘qish muddati 3 yil. O‘quvchilarning 95 foizi kunduzgi maktablarda ta’lim oladilar. Bunday maktablarda o‘qish ixtiyoriydir. Yuqori bosqich o‘rta maktabining bitiruvchilari yana imtihon topshiradi va yuqori natijaga erishgan o‘quvchilar mamlakatning o‘ta nufuzli oliy o‘quv yurtlariga, shu jumladan, Tokio, Nagoya kabi universitetlarga kirish imkoniyatini qo‘lga kiritadilar. Yaponiyada oliy ta’lim tizimini tashkil etishda kichik kollejlar, texnik kollejlar, maxsus ixtisoslashtirilgan kollejlar va universitetlar muhim ahamiyat kasb etadi. Yaponiya ta’lim tizimi uchun «Ixtisos maktablari» va «turli» maktablarning mavjudligi, ya’ni ularning ko‘pchiligi xususiy bo‘lib, ular turli firma, konsern va sindikatlar uchun qisqa vaqtli kurslarda kasblar o‘rgatadi. Dunyo 97 maktablaridan farqli o‘laroq Yaponiya maktablarida o‘qish 1-apreldan boshlanib kelasi yilning 31-martida nihoyasiga yetadi. Boshlang‘ich va kichik o‘rta maktablarda o‘quv yili uch semestrga bo‘linadi: aprel – iyul, sentabr – dekabr, yanvar – mart. Katta o‘rta maktablarda esa o‘quv yili 2 yoki 3 semestrga bo‘linadi. O‘quv yili Yaponiyada 240 kun yoki Amerika Qo‘shma Shtatlaridan 60 kun ko‘pdir. Darslar 7 soat. Ko‘pchilik maktablarda darslar ertalab soat sakkiz yarimda boshlanib uchdan keyin tugaydi. O‘quvchilar haftasiga 2-3 soat sinfdan tashqari klub ishlarida, 7 soat ixtisos bo‘yicha mashg‘ulotlarda yoki repetitorlar ixtiyorida bo‘ladilar. Yuqori bosqich o‘rta maktablarida butun o‘quv jarayonida o‘quvchilar 80 ta sinov topshirishadi. O‘quvchilar majburiy asosiy fanlardan tashqari o‘z xohishlariga ko‘ra ingliz tili, texnik ta’lim va maxsus sinovlarga jalb etiladilar. Yaponiya ta’limining asosiy maqsadi va mazmuni yoshlarni zamonaviy texnik, texnologik asbob-uskunalar bilan jihozlangan zamonaviy sanoatda samarali ishlashga moslashtirishdir. Mamlakatda maktabga muhim ijtimoiy vazifani bajaruvchi, jamiyatni olg‘a siljishini ta’minlovchi dargoh deb qaralib, xalq tomonidan e’zozlanadi. Yuqoridagilardan ko‘rinib turibdiki, Yaponiyada ta’lim tizimi ham shaklan, ham mazmunan yuksak uyg‘unlik kasb etgan. Ibrat olsa, o‘rgansa arziydigan jihatlari ko‘p. E’tiborli yana bir tomoni – Yaponiyada faqat milliy an’analar bilan cheklanib qolmay, jahondagi Amerika, Fransiya Germaniya kabi taraqqiy etgan mamlakatlarning ilg‘or pedagogik ish tajribalari ham ijodiy o‘zlashtirilgan. Shu o‘rinda Yaponiya va O‘zbekiston maktablarida geografiya o‘quv kurslarining mazmuni va mohiyatini taqqoslash maqsadga muvofiqdir. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, Yaponiya geografiya ta’limi va O‘zbekistondagi geografiya ta’limi tuzilishida muayyan tarzdagi farqlar mavjud bo‘lib, u quyidagi jadvalda o‘z ifodasini topgan: Yaponiya va O‘zbekiston maktablarida sinflar bo‘yicha geografiya kurslari bo‘yicha taqqoslash 6-jadval O‘quv yili Yaponiya maktablarida o‘quv kurslari bo‘yicha geografiyani o‘rganish O‘zbekiston maktablarida o‘quv kurslari bo‘yicha geografiyani o‘rganish 1-sinf 2- sinf 3- sinf 4- sinf 5- sinf 6- sinf Hayot haqidagi fan Hayot haqidagi fan Jamiyat Jamiyat Jamiyat. Geografiya. Yaponiyaning oziq- ovqat va ishlab chiqarish, uning aholisi va hayoti Jamiyat Geografiya. Siyosat va hayot. Jahonning turli davlatlari bilan aloqalari. Atrofimizdagi olam Atrofimizdagi olam Tabiatshunoslik Tabiatshunoslik Tabiiy geografiya boshlang‘ich kursi Materik va okeanlar geografiyasi 7- sinf 8- sinf 9- sinf Jamiyat Geografiya. Jahon regionlari va yaponiya rayonlari Yaponiya rayonlari va jahon regionlari Yaponiya xalqaro hamjamiyatda O‘rta Osiyo va O‘zbekiston tabiiy geografiyasi O‘zbekiston iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi Jahonning iqtisodiy va ijtimoiy 98 geografiyasi 10- sinf 11- sinf 12- sinf A guruxidagi o‘quvchilar Jamiyat. Geografiya. B guruxidagi o‘quvchilar Hozirgi zamon taraqqiyoti izlash - - Amaliy geografiya - - Yaponiya majburiy ta’lim va yuqori bosqich o‘rta maktablarida o‘rganiladigan geografiya bo‘yicha olinadigan bilim, ko‘nikma va malakalarni shakllantirishga qo‘yiladigan talablar O‘zbekiston maktablarida geografiya bo‘yicha davlat ta’lim standarti bo‘yicha beriladigan bilim, ko‘nikmalarni hosil qilishga qaratilgan o‘quv dasturlarining mazmun va mohiyati bir muncha farq qiladi. U quyidagi jadvalda o‘z ifodasini topgan. Yaponiya va O‘zbekiston maktablarida geografiya bo‘yicha o‘quv dasturlarning mazmunini taqqoslash Yüklə 56 Kb. Dostları ilə paylaş:
|