üslublarda qəbul etdiyi, mənası dildə və şüurda oturuşmuş
inkişaf etmiş
əvəzinə
gəlişmiş,
orijinal
əvəzinə
özgün, liberallıq,
əvəzinə,
uysallıq, qəzet
əvəzinə
gündəc
işlətməklə
dinləyicini və ya oxucunu çaşdırmağa lüzum yoxdur.
Onomastik normalar.
Xüsusi adlar dildə böyük ictimai-siyasi əhəmiyyət kəsb
edir.Ona görə xüsusi adların düzgün işlənməsi onomastik normalarla tənzim olunur.
Xalqımizin tarixində önəmli yer tutan yer adlarının(toponimlərin),tayfa, qəbilə,şəxs
adlarının düzgün tələffüzü,eləcə də yazılışı onomastik normaların başlıca əlamətidir.
Dilimizin antroponimik sistemində bir sıra normalar qəbul olunmuşdur:
1)şəxs adlarının yazılışı və tələffüzü sadə olmalıdır.Məsələn, Aynur,Aqil,Fidan.
2)ailəvi şəxs adları (qardaş, bacı adları) həmahəng olmalıdır.Məsələn, Fidan,Ayan (bacı
adları),Aqil, Adil (qardaş adları).
3)şəxs adı,ata adı,familiya müasir antroponimik modelə uyğun gəlməlidir.Şəxs adları
Azərbaycan dilinin öz sözləri əsasında düzəlməlidir (A.Qurbanov).
Semantik normalar.
Ədəbi dil zəngin semantik sistemə malikdir. Semantik sistemdəki zənginlik və
rəngarənglik müəyyən ədəbi dil normasına əsaslanmağı tələb edir.
Bu normalara sözlərin məna dəqiqliyi, çoxmənalılıq, məna dəyişmələri, məna qrupları
və s. aiddir. Məsələn,
1.Sözlərin məna dəqiqiliyinə aid normalara
görə dildə mövcud olan hər bir söz
müəyyən məfhumu dəqiq ifadə etməlidir. Sözün məfhumu dəqiq ifadə etməməsi dildə məna
qarışıqlığı, nitq ünsiyyətində isə anlaşılmazlıq yaradır.
Dostları ilə paylaş: