“O„zbekiston tarixi” fanidan yozgan

 

                                                   

---

 

53 

X U L O S A 

 

XV-asr  oxiri  XVI-asr  boshida  Temuriy  mirzolarning  o‟rtasida  boshlanib 

ketgan  o‟zaro  janjallar  taxt  uchun  kurashlar  oqibatida  Temuriylar  davlati 

parchalanib  ketdi.  Natijada  shayboniyxon  Movoraunnahr  xalqlari  hayotida  muhm 

o‟zgarishlar  yasagan  Shayboniylar  davlarini  tashkil  qildi.  O‟zbekiston  tarixi 

darslarida  bu  davrdagi  ijtimoiy-iqtisodiy    va  siyosiy  ahvolni  o‟rganish  va  uni 

o‟quvchilar ongiga singdirish maqsadida olib borilgan tadqiqotlar ishida quyidagi 

xulosalarga kelindi.  

Birinchidan,  Shayboniyxon  1499-1509-yillarda  olib  borgan  yurishlaridan 

keyin butun Movoraunnahr va Xurosonni qo‟lga kiritdi.  Shu tariqa katta hududni 

egallagan Shayboniyxon davlati tashkil topganligi yoritib berildi.  

Ikkinchidan,  Shayboniylar  davrida  etnik  o‟zgarishlar  ro‟y  berib  dashti 

qipchoqdan  ko‟chib  kelgan  qabilalar  o‟zlari  bilan  “o‟zbek”  degan  etnik  nomlarni 

olib  keldilar  va  butun  Movoraunnahr  shu  nom  bilan  yuritila  boshlanganligi 

aniqlandi.  

Uchinchidan,  Shayboniylar  davlatida  katta  qurilish  ishlari  olib  borildi. 

Shayboniyxon madrasasi, Abdurahm Sadr madrasasi, Baroqxon madrasasi, Masjidi 

kalon, Mir arab madrasasi, Abdullaxon, Ko‟kaldosh kabi madrasalar buni  yaqqol 

misoli sifatida ko‟rsatib berildi. 

To`rtinchidan,  Shaybiniylar  davrida  ilm  -  fan  madaniyat  rivojlanib 

temuriylar  qodirgan  meros  davom  ettirildi.  Hukmdorlardan  Shayboniyxon, 

Ubaydullaxon  kabi  shoirlarni  xalqimizning  ma‟naviy  merosiga  qo‟shgan  hissasi  

nihoyatda katta ekanligi dalillar asosida asoslandi.