O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus

schetlar bilan o’rganib chiqishni talab etadi.
 
Derivativlar tufayli Orinj okrugi va yirik korxonalarda yuz bergan yo’qotishlar. 
Derivativlar – bu ikki tomon o’rtasidagi kelishuv shartnomasi bo’lib, ma’lum bir 
aktivlarni, ayni bir narx bo’yicha masalan, valyuta, aktsiya, xom-ashyo, foiz stavkasini 
yoki fond bozoridan yoki boshqa bir indikatordan olish huquqini beradi. Derivativlar 
bilan bog’liq risklarni nazorat qilish juda qiyin bo’lib, ularni aql bilan boshqarish kerak, 
shuningdek ko’p hollarda ular foydali bitim bo’lish bilan birga juda yuqori risklilikka 
ega.
 
 
13.2. Uzoq muddatli majburiyatlarda yuzaga keluvchi riskni baholash 
Odatda qarz mablag’lari va obligatsiyalar bilan bog’liq tavakkalchiliklar darajasi past 
baholanadi. Bu uzoq muddatli majburiyatlar bilan bog’liq operatsiyalar hajmining katta 
emasligi, ular hisobini yuritish murakkab emasligi, tekshirilayotgan mijoz tez-tez ikki 

---

tomonlama solishtirma hisobot va qarzni so’ndirish bo’yicha amortizatsiya jadvalini olish 
imkoniyatiga ega ekanligi bilan izohlanadi. Ammo qaralayotgan mablag’ning kattaligi, fond 
bozorlarida yuqorida aytilgandek, murakkab, alohida xususiyatga ega bo’lgan moliyaviy 
instrumentlarning kirib kelishi bu jarayonlarning riskliligini oshirib bormoqda. 
 
Amaliyotdagi auditdan 
Auditorlar 
tekshirilayotgan 
korxonaning 
balansdan 
tashqari 
moliyalanishini 
ko’ribo’tishi kerak. Barchaga ma’lum bo’lgan ENRON kompaniyasida balansdan tashqari 
amalga oshiriladigan «Korxona bilan maxsus maqsadda» moliyaviy operatsiyalari bo’lgan 
edi. ENRON sho’ba korxonasi bilan konsolidatsiyalashgan balans tuzmas edi. Chunki