O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

VIII-bob.
2- qismning xulosasi:
Tadqiqot ishining ikkinchi qismida biz mualliflar tomonidan birgalikda ishlab chiqilgan 
ish dasturlari misolida oily va o'rta maxsus ta‘lim o'quv yurtlarida hayot faoliyati xavfsizligi 
darslarida talabalar uchun hayot faoliyati xavfsizligi madaniyatini yaratish bo'yicha 
o'qituvchining faoliyatini ko'rib chiqdik. Ta'lim jarayonida o'qituvchi hayot faoliyati 
xavfsizligi darslarida hayot faoliyati xavfsizligi madaniyatini shakllantirish diagnostikasini 
o'tkazishi kerakligi aniqlandi. Bu o'quv jarayonining bosqichidir, uning asosiy vazifasi 
talabalarning xavfsiz hayotiy faoliyatga tayyorligini rivojlantirish natijalari to'g'risida 
ma'lumot olish (talabalarni kuzatish, talabalar natijalarini o'rganish, anketalar, testlar, savollar, 
topshiriqlar va hk). Talabalar o'rtasida hayot faoliyati xavfsizligi madaniyatini aniqlashda turli 
xil mezonlar qo'llaniladi: standartlar, parametrlar, ko'rsatkichlar, o'lchovlar, me‘yorlar va 
ekvivalentlar. Xavfsiz hayotga tayyorlikni tashxislashning asosiy parametrlari baholashning 
aspektlarini belgilaydi: xavfsiz hayotning tarkibiy qismlarini shakllantirish, xavfsizlikning 
asosi sifatida shaxsiy fazilatlarni rivojlantirish. 
O'qish davomida o'rganiladigan "Sog'lom turmush tarzi" bo'limidan foydalanib, hayot 
faoliyati xavfsizligi darslarida talabalar o'rtasida hayot faoliyati xavfsizligi madaniyatini 
shakllantirish bo'yicha ko'rsatmalar ishlab chiqdik. Ushbu ko'rsatmalar talabalarning yoshi 
xususiyatlarini hisobga olgan holda, hayot faoliyati xavfsizligi madaniyatini tarbiyalash 

---

214 
usullaridan foydalanishga asoslangan bo'lib, talabalarning amaliy faoliyatiga yo'naltirilgan. 
Bizning uslubiy tavsiyalarimiz ikkinchi avlodning respublika davlat ta'lim standartlari 
talablariga javob beradi va ish dasturlari asosida ishlab chiqiladi 
Umumiy xulosa 
Talabalar o'rtasida zamonaviy hayot faoliyati xavfsizligi madaniyatini rivojlantirish 
zamonaviy oliy ta'limning asosiy vazifalaridan biridir. Hayot faoliyati xavfsizligi 
madaniyatini shakllantirish barcha oily va o'rta maxsus ta‘lim o'quv yurtlari fanlarida amalga 
oshiriladi, ammo zamonaviy hayot faoliyati xavfsizligi madaniyatini shakllantirishga asosiy 
hissa ―Hayot faoliyati xavfsizligi asoslari‖ faniga tegishli. Tadqiqot maqsadi: hayot faoliyati 
xavfsizligi darslarida talabalar o'rtasida hayot faoliyati xavfsizligi madaniyatini shakllantirish 
bo'yicha ko'rsatmalarni ishlab chiqildi. Maqsadga erishish uchun quyidagi ishlar bajarildi:
1. Tadqiqot vazifasini hal qilish uchun istiqbolli yo'nalishlarni qidirish uchun qonunchilik 
bazasi, adabiy manbalar o'rganildi va tahlil qilindi.
2. «Hayot faoliyati xavfsizligi madaniyati» atamasining ta'riflari tahlil qilindi. "Hayot 
faoliyati xavfsizligi madaniyati" atamasining asosiy mazmunini aniqlash uchun biz hayot 
faoliyati xavfsizligi madaniyatining yigirma ikkita ta'riflarini semantik tahlil qildik, ular 
davomida biz ularning asosiy semantik birliklarini: faoliyat, me'yorlar, qadriyatlar, 
munosabat, xulq-atvor, rivojlanishni aniqladik. 
Ushbu tahlilni o'tkazgandan so'ng, biz aniqlagan eng asosiy umumiy semantik birliklarni, 
ya'ni faoliyat, rivojlanish, munosabat va xulq-atvorni aniqladik. Biz bu ta'rifni beramiz.