O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti budjet hisobi va davlat jamg’armalari fakulteti

1-chizma. Xalqaro audit tizimin nazorat qilish yo’nalishlari.²

Auditning milliy standartida qo’yilgan va xalqaro standartda bayon qilingan maqsadlar bilan birga oshkora bajariladigan vazifalardan eng muhimi bu auditni amalga oshirish davomida auditorlik tashkilotlari hodimlarining

2. 
   Международный аудит в схемах. \Учебно-методическое пособие.-Ш.Н.Файзиев, С.Х.Юлдашева -Т.: ТФИ, 2014. 150с.
   

56
burchlarini aniqlashdan iborat. Auditorlik firmalari faoliyati muddati uzoq

emasligi hisobga olinsa, bunday tashkiliy jihatlarning bayon qilinishi o’zini to’la

oqlaydi. Auditorlik firmasining o’zida ishni tashkil etishga oid talablar

xalqaro standartlarda ham shuningdek, tahlil qilinayotgan standartda ham bayon

qilinmagan. Shu jihatdan auditning milliy standarti auditorlik firmalari uchun

to’laroq ahborot beradi.

Yuzaki qaraganda standartlardagi qoidalarning majburiyligiga yondoshuv

turlichadir. Biroq auditning milliy standartiga muvofiq, rasmiy auditorlik hulosasi tayyorlashni ko’zda tutuvchi tekshiruv xalqaro auditorlik standartiga muvofiq moliyaviy hisobotning auditorlik tekshiruviga tengdir. Chunki bunday tekshiruv muqarrar hulosani berish bilan tugashi kerak. Ayni paytda xalqaro

auditorlik standartiga ko’ra alohida hollarda samarali natijalarga erishish

uchun xalqaro auditorlik standartlaridan chekinish zarur, deb hisoblash mumkin. Shuningdek, auditorlar xalqaro auditorlik standartlariga taalluqli barcha qoidalarni hisobga olishlari lozim: xalqaro standartlar faqat muhim jihatlarga qo’llanilishi mumkin.

Xalqaro standart tekshiruvida ishtirok etuvchilar auditorlarga va ularning yordamchilari (auditor bo’lmagan hodimlar)ga bo’linadi. Bunda auditorlik firmasi rahbari ham, tekshiruv rahbari ham auditor sifatida ishlashi mumkin.

Chunki, 700-xalqaro auditorlik standarti - «Moliyaviy hisobot bo’yicha auditorli hulosasi»da auditorli hulosasi auditorli firmasi nomidan, auditor tomonidan imzolanishi, zarur hollarda i i imzo bo’lishi lozimligi aytiladi.

Auditorlik faoliyatining milliy standartidagi tekshiruvi barcha ishtirokchilarining vazifalari batafsil bayon qilingan. Auditorlik tashkiloti hodimlariga aniq vazifalarning biri tirib qo’yilishi auditning sifat tizimidagi faoliyatini va uning nazorat tizimini yahshilashga o’ma lashadi. Xalqaro standartda bunday bo’lim mutlaqo yo’q, chun i o’p yilli ta ribada auditorli firmasida ishni tashkil qilish qoidalari allaqachon shakllangan va hodimlarning vazifalarini birinchi navbatda firmalarning o’zlari mustaqil belgilaydi.

57