O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Dj. Ergashxodjaeva, M. S. Qosimova

 
5.5. Marketing faoliyatini boshqarishni tashkil etish
Marketingni boshqarish – marketing faoliyatini amalga oshirish uchun zarur 
bo‘lgan barcha moddiy, moliyaviy, me’yoriy va boshqa resurslarning majmui bo‘lib, 
uni amalga oshirish jarayonida barcha xodimlar faoliyatini bir maqsadga yo‘naltirish, 
uyushtirish va muvofiqlashtirishdan iboratdir. Bunda iqtisodiy, texnikaviy va boshqa 
qonunlardan ongli ravishda foydalaniladi. Bu faoliyat marketologlardan nihoyatda 
katta bilim, shijoat va tuganmas mehnat talab qiluvchi murakkab tizimdir. 
Marketingni boshqarish tizimining tarkibiy qismlari: maqsad va tamoyillari, 
vazifalari, tashkiliy tuzilishi, usullari, boshqarishning texnika va texnologiyasi, 
kadrlar va boshqalardan iborat. Marketingni boshqarishning maqsadi tizimning 
to‘g‘ri va murakkabligi darajasiga qarab o‘zgaradi. Uning tashkiliy tuzilishini mezoni 
va maqsadi deganda marketingning tarkibiy tuzilishining dinamik barqarorligi, 
evolyusiya o‘zgarishlari va tashqi muhit bilan o‘zaro ta’siri tushuniladi. Bu maqsad 

---

92 
marketing faoliyat ko‘rsatayotgan sohalarda belgilangan darajadagi foyda olishga 
yo‘naltirilgan barcha faoliyatni boshqarishdir. 
Marketingni boshqarish jarayoni 4 ta bosqichdan iborat: 

bozor imkoniyalarini tahlili; 

maqsadli bozorni tanlash; 

marketing kompleksini ishlab chiqish; 

marketing chora-tadbirlarini hayotga tatbiq etish. Bu quyidagi rasmda o‘z 
ifodasini topgan. 
5.6-rasm. Marketingni boshqarish jarayoni 
Bozor imkoniyatlari tahlilida marketing tadqiqotlari marketing axboroti, 
marketing muhiti, bozor tuzilishi, ulgurji va chakana savdo tahlili olib boriladi.
Maqsadli bozor tanlashda esa talab hajmini o‘lchovi, bozorni segmentlash 
jarayonlari ko‘rib o‘tiladi. 
Marketing kompleksini ishlab chiqishda esa, tovar ishlab chiqarish, tovarga narx 
o‘rnatish, tovarlarni tarqatish va sotish usullari, kommunikativ siyosati ustida ishlar 
olib boriladi. 
Keyingi bosqichda marketing chora – tadbirlarini amalga oshirishda strategik va 
taktik rejalashtirish, marketing faoliyatini nazorat qilish, korxonaning tashkiliy 
tuzilishi kabilar to‘liq yoritib beriladi. 
Marketingni 
boshqarish jarayoni
bozor 
imkoniyalarini 
tahlili
maqsadli bozorni 
tanlash
marketing 
kompleksini ishlab 
chiqish
marketing chora-
tadbirlarini hayotga 
tatbiq etish

---

93