83
“Turistik mahsulot va xizmatlarni turizm
vositalari yordamida mahalliy,
mintaqaviy, milliy va xalqaro rejada ishlab chiqaruvchining va iste’molchi bo‘lgan
turistning oqimi yangi turistik iste’mol ehtiyojlari va takliflarining yaratilishi bilan
bog‘liq faoliyatlarining yig‘indisi turizm marketingidir”. Turizm marketingi
turistik ehtiyojlarni qarshilaydigan mahsulot va xizmatlarning turistga taqdim
etilishi va sotilishi bilan bog‘liq harakat hisoblanadi. Mehmonxonalarning maqsadi
foyda olish bilan birga xaridorlarning ehtiyojlarini qarshilash va ularni mamnun
etishdir.
Marketing uzluksiz davom etuvchi bir jarayondir.
Turistik mahsulot va
xizmatlar turistga to‘g‘ridan-to‘g‘ri ishlab chiqaruvchi turistik korxonalar
tomonidan yoki vositachi firmalar, sayohat byurolari yoki turoperatorlar
tomonidan sotiladi. Turizm marketingida turistlarning
yangi ehtiyojlari davomli
ravishda izlanilishi va o‘rganilishi kerak. Sayyohning ehtiyojlari birinchi rejada
tutiladi. Boshqa bir mahsulot yoki xizmatlarga ko‘ra turizmning ahamiyatli
xususiyatlar tashishi, marketingning bu sohada qo‘llanishini
juda kerakli holga
keltirgan. Turizm mahsuloti, boshqa tovar va xizmatlardan farqli o‘laroq boshqa
muassasalarga qaraganda tugallanuvchi bir aralash mahsulot xususiyatiga egadir.
Turistik mahsulotga qarshi bo‘lgan turistik talab ham ijtimoiy va siyosiy
o‘zgarishlarga qarshi e’tiborli bo‘lib katta bir elastiklik ko‘rsatadi.
Turizm
taklifining
tashilmaydigan
(mehmonxona)
xususiyatda
bo‘lishi,
turistik
xizmatlarning joyida tugatilishi natijasini tug‘dirmoqdadir. Turizm mavsumi
oxirida mehmonxona, samolyot va boshqa ba’zi vositalarni boshqa bir mintaqaga
tashish imkoni yo‘q. Turizm marketingiga bog‘liq
harakatlarning maqsadlarini
asosiy marketing maqsadlariga mos qilib 3 ta guruhda jamlash mumkin:
a) mavjud bozorni saqlash, boshqa bir ifoda bilan korxonaga yoki mamlakatga
yo‘naltirilgan turizm talabini eng kamida bir xil darajada tutish;
b) Bozordagi potentsial talabni harakatchan
talab shakliga aylantirish, ya’ni
turizmga qatnashadigan imkoniyatlarga ega bo‘lgan, faqat buni haligacha ro‘yobga
chiqarolmagan tashkilotlarni turizmga jalb qilish;
84
v) yangi bozorlar yaratish, oldindan bilinmagan, o‘rganilmagan yoki keraklicha
qiymatlantirilmagan bozorlarga kirish, boshqa korxonalarga
yoki mamlakatlarga
yo‘naltirilgan turistik talabni jalb qilib turistik mahsulotlarni sotish sohasini
kengaytirish.
Dostları ilə paylaş: