O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti qo’lyozma huquqida udk: 598,617 Ergashev Dilshod Umurzoq o’g’li Tuxum yo’nalishli tovuqlar ratsionini D

3.6. Jadvalda
Tovuqlarni parvarishlash bosqichlarida ularning tana massasini o’zgarishi.

Guruh	Tovuqlarning tirik vazni(kg hisobida)
	Tajriba boshida	Tajriba oʻrtasida	Tajriba oxirida
Nazorat (n=5)	1430 ± 21.6	1438 ± 25.1	1434 ± 24.0
Tajriba 1(n=5)	1428 ± 29.1	1437± 22.1	1432 ± 21.0
Tajriba 2(n=5)	1428 ± 22.0	1441 ± 25.5	1440 ± 23.8
Tajriba 3(n=5)	1423 ± 20.7	1430 ± 25.5	1426 ± 24.2

Rasm 3.6. Tovuqlarni parvarishlash bosqichlarida ularning tana massasini o’zgarishi.
Jadaval 3.6 va Rasm 3.6. ma’lumotlaridan ko’rinib turubdiki, barcha tajriba variyantlarida tuxumga kirish davridagi tana vaznlari tuxumga jadal kirishgan davrida ancha oshib tajriba oxirida kamayish tendensiyasiga ega (P<0.05). Nazorat varyantiga nisbatan nazorat, tajriba 1, tajriba 2, tajriba 3guruhlarida tana vazning tuxumga faol kirish jaroynida dastlabki tuxum bera boshlash jaroyoniga nisbatan tana massasining oshishi o’zaro mos holda: 0.55%;0.63%;0.91%:0.49% larni tashkil qildi. Tajribani nixoyasida deyarli barcha varyantlarda tovuqlarning faol tuxumga kirish davridagiga nisbatan tana vazni kamayish tendensiyasiga egaligi ma’lum bo’ldi. Bu ko’rsatkichlar yukorida keltirigan tartibga mos ravishda 0.28%;0.35%;0.07%;0.28% larga kamaygan. Avvalo shuni qayd etish lozimki, bu kamayish ko’rsatkichi ishonchlilik darajasiga ega emas.(P>0.05) va tajriba 3 varyantida bu ko’rsatkich nixoyatda past.

3.2. Tovuqlar ratsionini D₃ vitamin va fosfat kislotaning kalsiyli tuzlari bilan boyitishdan olinadigan mahsulotlarning sifati va miqdoriga taʼsiri.
Tuxumdor tovuqlarning mahsuldorligiga D₃ vitamin va fosfat kislotaning kalsiyli tuzlari bilan boyitishning ularning mahsuldorlik ko’rsatkichlariga ta’siriga oid natijalari Jadval 3.4 va Rasm 3.4 da keltirilgan.
3.2.1. Tovuqlar ratsionini D₃ vitamin va fosfat kislotaning kalsiyli tuzlari bilan boyitishdan olinadigan mahsulotlar miqdoriga taʼsiri.
Bizning izlanishlarimizda tajriba varyantlaridagi tovuqlarning xar xil muddatlarida parvarishlash asosida ulardan olinadigan mahsulotlarning sifat va miqdorini baholashda tuxumining soni, og’irligi va po’chog’ining og’irligi ko’rsatkichlaridan foydalandik va ularni statistik sarhisob qilish asosida tahlil qildik. Bunda tajribaning boshlanishi, o’rtasi va nixoyasi bo’yicha olingan ko’rsatgichlar ummumlashtirilib o’rtacha qiymatlar keltirilib chikarildi. Bu to’g’ridagi ma’lumotlar Jadval 3.4, Rasm 3.4 keltirildi.
Jadval 3.7.
Tovuqlarni parvarishlash bosqichlarida ularning tuxum mahsuldorligini o’zgarish ko’rsatkichlari.

Ko’rsatkichlar	Tajriba guruhlari
	Nazorat (n=5)	Tajriba-1 (n=5)	Tajriba-2 (n=5)	Tajriba-3 (n=5)
Tuxum soni	163.2±0.39	170.7±0.35	173.1±0.58	169.8±0.38
Tuxumning o’rtacha og’irligi (g hisobida).	60.9±0.48	63.6±0.50	64.5±0.52	63.3±0.49

Jadval 3.7 va Rasm 3.7. ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, tuxumning soni nazorat, tajriba 1, tajriba 2, tajriba 3, guruhlarida o’zaro mos holda 163.2±0.39; 170.7±0.35; 173.1±0.58; 169.8±0.38 ni, og’irligi esa, 60.9±0.48 63.6±0.50; 64.5±0.52; 63.3±0.49 ni tashkil qildi. Bundagi har ikkala ko’rsatgichlar nazoratga nisbatan o’zaro mos holda 4.59%;6.06%;4.04% (tuxum soni), 4.42%;5.91%;3.94%(tuxum og’irligi) ga oshar ekan.
3.2.2 Tovuqlar ratsionini D₃ vitamin va fosfat kislotaning kalsiyli tuzlari bilan boyitishning olinadigan maxsulotlarning sifatiga taʼsiri.
Tuxum mahsulotining muhim ko’rsarkichlaridan biri, u po’stlog’ining qalinligiga, mustahkam bo’lishiga, tuxumning katta- kichikligiga bog’liq. Chunki bu ko’rsatkichlar tuxumning sinib nobud bo’lmasligi, mahsulotning oz yoki ko’pligi bilan bog’liq. Tuxum po’stlog’i og’irligi tajriba varyantlaridagi o’zgarishi Jadval 3.8 Rasm 3.8 da keltirilgan.

Jadval 3.8.
Tajriba tovuqlari tuxum po’stlog’ini og’irligini o’zgarish ko’rsatkichi (gr hisobida)