O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi №2018 yil «Tasdiqlayman»


Subtropik doimiy yashil o‘rmonlar zonasi



Yüklə 3,31 Mb.
səhifə343/376
tarix26.12.2023
ölçüsü3,31 Mb.
#197416
1   ...   339   340   341   342   343   344   345   346   ...   376
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi s-www.hozir.org

Subtropik doimiy yashil o‘rmonlar zonasi Shimoliy Amerikaning sharkiy
kismida, keng bargli o‘rmonlardan janubda joylashgan. Bu zona Missisipi va 
Atlantikabuyn pasttekisliklarining janubiy qismini o‘z ichiga oladi. Musson iqlimli
sernam o‘rmonlar tagida sariq va qizil tuproqlar tarqalgan. O‘rmonlarda doimiy 
yashil magnoliya, buk, eman, sarv daraxti o‘sadi.
O‘rmon-dasht zonasi Kanada taygasidan janubda, AKSH ning aralash va 
keng bargli urmonlaridan g‘arbda joylashgan. Uning tarkibiga Markaziy
tekisliklarning g‘arbiy, Missisipi daryosining o‘ng soxilidagi qismi, Buyuk 
tekisliklarning shimolidagi Nort va Saut Saskachevan daryo oraligi kiradi.
Radiatsiya balansi shimoldan janubga qarab 30 dan 50 kkal/sm2 gacha o‘zgarib 
boradi.



Zonaning o‘tkinchi harakterli xususiyatlari tuproq-o‘simlik qoplamida va


xayvonot olamida aniq, seziladi. Shimoliy o‘rmon-dashtda chimli-podzol, o‘rmon 
buz va ishqorsizlangan qora tuproqlar, janubiy qismida preriya qora tuproklari
keng tarqalgan. Tuproqlarning qoramtir gumus qoplamida 3-6% gacha chirindi 
bor. O‘simlik koplami o‘tlok-dasht va o‘rmon tiplaridan iborat.
o‘rmon-dasht zonasi inson xo‘jalik faoliyati ta’sirida azaldan yaxshi 
o‘zlashtirilgan. Shuning uchun bokira preriya landshaftlari saqlanmagan. Zona
xududida don ekinlaridan bug‘doy, arpa, zig‘ir, makkajuxori, suli ko‘p ekiladi. 


Dasht zonasi o‘rmon-dashtdan garbda joylashgan bo‘lib, unga Buyuk
tekisliklarning deyarli hamma xududi va Markaziy tekisliklarning garbiy chekka 
qismi qaraydi. Zonaning radiatsiya balansi o‘rmon-dashtga o‘xshash 30-50
kkal/sm2 ni tashkil etadi, lekin yogin-sochin miqdori sharqdan-g‘arbga qarab 500 
mm dan 250 mm gacha kamayadi.
Dashtlar mu’tadil va subtropik mintakalardagi qora va kashtan tuprokli, o‘t 
o‘simliklar bilan qoplangan o‘rmonsiz yerlardir. Zonada g‘alla gulli o‘simliklar-
chalov betaga, bizon uti, borodach kabilar ko‘pchilikni tashkil etadi. Shimoliy 
Amerikada dashtlar preriyalar deb ataladi- Preriyalarning katta qismi inson
tomonidan o‘zlashtirilgan, unumdor yerlar xaydalib, keng maydonda 
agrolandshaftlar barpo etilgan. Uzlashtirilmay kolgan yerlar mol boqiladigan
yaylovlarga aylantirilgan. Preriyalarning uzlashtirilishi uning xayvonot olamiga 
ham ta’sir etgan.

Yüklə 3,31 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   339   340   341   342   343   344   345   346   ...   376




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin