O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi №2018 yil «Tasdiqlayman»

Urmon-tundra zonasi subarktika mintaqasining janubida joylashgan bo‘lib,
tundra zonasidan mu’tadil mintakaning tayga zonasiga o‘tkinchi, tundra va siyrak 
o‘rmon landshaftlaridan tashkil topgan tabiat kompleksi hisoblanadi. Iqlimi tundra
zonasiga nisbatan ilikrok, iyulning urtacha harorati 10°S -15°S ni tashkil etadi. 
Yogin mikdori g‘arbda 400 mm dan sharqda 600 mm gacha ko‘payadi. Tuprok
koplami gleyli-botqoq, torf-gleyli, gleyli-podzol tuproqdaridan tarkib topgan. O‘t 
o‘simliklari orasida yashil moxlar va yagel lishayniklari ko‘pchilikni tashkil etadi.
Siyrak o‘rmonlarida kanada yeli, oq va qora yellar, amerika tilogochi, qayin, 
teraklar o‘sadi. Xayvonot olamida tundra va taygaga xos fauna turlari uchraydi.
Tayga zonasi mu’tadil mintakaning qoramtir igna bargli o‘rmonlaridan
tashkil topgan murakkab tabiiy xududiy komplekslar majmuasidir. U Alyaska 
Korilerining Fapbmi Tinch okean soxillaridan, Labrador yarim orolining sharqiy
Atlantika okeani soxillarigacha bo‘lgan polosani va Nyufaundlend orolini egallab 
olgan. Kanada o‘rmonlarining 80,1% maydonini tayga tashkil etadi. Yillik
radiatsiya balansi 20-30 kkal/sm2 ga teng. 
Taygada tuproqlarining hosil bo‘lish jarayoni sovuk iqlim, qorli qish, sernam
salqin yoz sharoitida kechadi. Bunday iqlim sharoitida o‘simlik qoldiqlari sekin 
chiriydi. Shuning uchun tuproq tarkibida chirindi moddalari kam uchraydi.
Tayganing tipik zonal tuprogi podzol (kulrang) tuproqlardir. 
Shimoliy Amerika taygasida baland bo‘yli igna bargli daraxtlarning endemik
turlari o‘sadi. Zonaning sharqiy qismida kanada yeli, amerika tilog‘ochi, qora 
qarog‘ay, oq karag‘ay, balzam pixtasi ko‘p uchraydi. Tayga o‘rmonlarining
janubiy qismida balzam teragi, oq kogozbop kayin, toggerak kabi bargli daraxtlar 
aralash xolda usadi. Daraxtlarning tagida kizil va kora smorodina, malina, chernika
va boshka rezavor mevali butalar keng tarkalgan. Zonaning garbiy Tinch okean 
soxilida buyi 80-100 m ga yetadigan daraxtlar usadi. Duglas pixtasi, sitxi yeli, kizil
kedr baland bo‘yli daraxtlarning tipik vakillaridir. 
Tayga zonasi xayvonot olamiga juda boy. Yirtkich xayvonlardan qora ayik,
kanada silovsini, amerika suvsari, bo‘ri va tulkilar utxur xayvonlardan los, vaqtiga 
kiyigi yashaydi. Milliy parklarda bizonlar
saklangan. Kimmatbaxr mo‘yna beruvchi xayvonlardan qunduz va ondatra 
bor.