O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti “menejment” kafedrasi

13.2. Korxonada mehnatga haq to’lash fondini rejalashtirish

Korxonalarda ish haqini rejalashtirish belgilangan turdagi va sifatdagi mahsulotni ishlab chiqarganlik uchun xodimlarga to’lanishi lozim bo’lgan mablag’lar hajmini belgilash hamda ishlab chiqarish xarakterini, xodimlar malakasini va ish sharoitlarini e’tiborga olgan holda xodimlar toifalari o’rtasida ish haqi darajasining mutanosibligiga erishishni ta’minlashni ko’zda tutadi.

Ana shu vazifalardan kelib chiqqan holda ish haqi va ijtimoiy to’lov fondlari hamda o’rtacha ish haqi rejalashtiriladi. Ish haqi fondini rejalashtirish korxonada ishlaydigan ishlovchilar sonini, bajariladigan ishlarning mehnat sig’imini va boshqa ko’rsatkichlarni aniqlagandan so’ng amalga oshiriladi. Umumiy ish haqi fondi korxonada qo’llaniladigan mehnatga haq to’lash shakl va tizimlariga bog’liq holda aniqlanadi. Ish haqi fondini rejalashtirishda yiriklashtirilgan va differensiyalashtirilgan usullardan foydalaniladi.

Yirik korxonalarda ish haqi fondini rejalashtirishning yiriklashtirilgan usuli keng qo’llaniladi. Bunda ish haqi fondi turli yo’llar bilan hisoblanishi mumkin ya’ni, xodimlar soni va o’rtacha ish haqi xarajatlari normativi bo’yicha, rejalashtirilayotgan ishlab chiqarish dasturining umumiy mehnat sig’imi bo’yicha va x.k. Mehnat sig’imi va ishning murakkabligiga ko’ra asosiy ishchilarning yillik ish haqi fondi quyidagicha hisoblanadi:

F_y = T_m^. S_{t o’r}^. (1 + K_q)
bu yerda:
T_m – ishlab chiqarish dasturining mehnat sig’imi, soat; S_{t o’r} – o’rtacha soatlik ta’rif stavkasi so’m/soat;


K_q – ishchilarga mukofotni e’tiborga oluvchi qo’shimcha haq koeffitsienti. Oylik minimal ish haqi bo’yicha xodimlarning barcha toifalari uchun mehnatga
haq to’lash fondi quyidagicha hisoblanadi: