O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

 
12.3. Ishni bajarishda ishlatiladigan asbob va uskunalar 
1. Yengil avtomobillarning kuzov, dvigatel va shassi bilan birga 
qirqimdagi laboratoriya stendi. 
2. Asosiy uzatma detallari. 
3. Asosiy uzatma konstruksiyasini yorituvchi plakatlar majmui. 
12.4. Ishni bajarish tartibi 
 

Asosiy uzatmaning zaruriyati; 

Asosiy uzatmaning vazifasi; 

Asosiy uzatmaning turlarini o‘rganish; 

---

55 

Asosiy uzatma sxemasi va ishlashini o‘rganish; 

Yakka asosiy uzatmaning yetaklovchi va yetaklanuvchi 
shesternyalarining konstruksiyasini o‘rganish; 

Gipoidli asosiy uzatmaning konstruksiyasini o‘rganish. Uning 
afzalliklari va kamchiliklarini o‘rganish; 

Chervyakli asosiy uzatmaning konstruksiyasini o‘rganish;

Oldi yetaklovchi va boshqariluvchi avtomobilning yakka 
asosiy uzatma konstruksiyasini o‘rganish; 

Qo‘shaloq asosiy uzatmaning zaruriyatini talabalarga 
tushuntirish; 

Qo‘shaloq asosiy uzatmali konstruksiyani o‘rganish; 

Markazlashgan qo‘shaloq asosiy uzatma konstruksiyasini 
o‘rganish;

Ikki 
qismga bo‘lingan – ajratilgan asosiy uzatma 
konstruksiyasini o‘rganish. 
12.5. Ish bo‘yicha hisobot 
 
1.
Asosiy uzatma turlarining kinematik sxemalarini chizish. 
2.
Asosiy uzatmaning detallarining vazifasini qisqacha yoritish. 
3.
Asosiy uzatmaning asosiy parametrlarining qiyosiy jadvali. 
№ 
Ko‘rsatkichlar 
Avtomobil turi 
Neksiya KamAZ ZIL 
Matiz 
1. Asosiy uzatmaning turi 
2. 
Asosiy uzatmaning uzatish 
soni 
3. Yetakchi valning tayanchlari
12.6. Nazorat uchun savollar 
1.
Asosiy uzatmaning vazifasini ayting? 
2.
Yakka asosiy uzatmaning turlarini ayting? 
3.
Qo‘shaloq asosiy uzatmaning turlarini ayting? 
4.
Gipoid shesternyali asosiy uzatmaning afzalliklari nimalardan 
iborat? 

---

56 
5.
Qo‘shaloq asosiy uzatma konstruksiyasini qo‘yilishini asosiy 
sabablari nimalardan iborat? 
6.
Konussimon shesternyali asosiy uzatmaning kamchiliklari 
nimalardan iborat? 
7.
Qo‘shaloq asosiy uzatma konstruksiyasini qo‘yilishini asosiy 
sabablari nimalan iborat? 
8.
Asosiy uzatmaning uzatish soni nimani bildiradi? 
9.
Yakka asosiy uzatma konstruksiyalarida tayanch tirgak 
qo‘yilishining sababi nima? 
10.
Ajratilgan asosiy uzatma konstruksiyasining afzalligi nimada? 
11.
Qanday avtomobilda ajratilgan asosiy uzatma qo‘llaniladi? 
12.
Ajratilgan asosiy uzatmada burovchi moment necha joyda 
ko‘payadi? 
13.
Zamonaviy avtomobillarda nima uchun chervyakli asosiy 
uzatma qo‘llanilmaydi? 
14.
Chervyakli asosiy uzatmaning avzalligi va kamchiligi 
nimadan iborat? 
15.
Oldi g‘ildiraklari yetaklovchi va boshqariluvchi bo‘lgan 
yengil avtomobillarda qanday asosiy uzatma qo‘yilgan? 
16.
Konusli shesternyalar nima uchun spiral tishli qilib yasaladi? 
17.
Gipoid uzatma spiral uzatmadan nima bilan farq qiladi? 
18.
Oldi g‘ildiraklari yetaklovchi va boshqariluvchi bo‘lgan 
yengil avtomobillarda asosiy uzatmaning yetakchi shesternyasi 
qayerda joylashgan? 
19.
Yakka asosiy uzatmalar sxemasini chizish. 
20.
Qo‘shaloq asosiy uzatmalar sxemasini chizing. 
21.
Nima uchun silindrik asosiy uzatmalarda katta uzatishlar 
sonini olish mumkin emas? 
22.
Yengil avtomobillarda asosiy uzatmaning uzatish soni qanday 
oraliqda bo‘ladi? 
23.
Yuk avtomobillarda asosiy uzatmaning uzatish soni qanday 
oraliqda bo‘ladi?