Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti

4. Korxona strategiyasining mazmuni va mohiyati. Korxonalarning bozordagi strategiyasi
Strategiya umumiy tarzda firmaning mavqeini mustaxkamlash, iste’molchilarning talablarini qondirish va qo‘yilgan maqsadlarga erishishga qaratilgan boshqarish rejasidir. Aniq strategiyani tanlash - rivojlanishning mumkin bo‘lgan turli yo‘llari va usullari ichidan eng maqbulini tanlab olish demakdir.
Strategiyani tushunishda ikkita qarama-qarshi nuqtai nazar mavjud.
Birinchi holda, strategiya ma’lum bir maqsadga erishish uchun aniq uzoq muddatli rejadir, strategiyani ishlab chiqish esa ma’lum maqsadni topish va uzoq muddatli rejani tuzish jarayonidir. Ushbu yondoshish, sodir bo‘layotgan barcha o‘zgarishlar oldindan aytib bo‘ladigan, atrof-muhitda ro‘y beradigan jarayonlar tabiatan deterministik bo‘lib, ularni to‘liq boshqarish va boshqarishga imkon berishiga asoslanadi.
Ikkinchi holda, strategiya korxona faoliyatining ko‘lami, vositalari va shakliga, ichki ishlab chiqarish munosabatlari tizimiga, shuningdek kompaniyaning atrof-muhitdagi mavqeiga bog‘liq bo‘lgan uzoq muddatli, sifat jihatdan aniqlangan rivojlanish yo‘nalishini anglatadi. Ushbu tushuncha bilan strategiyani umumiy ma’noda tanlangan faoliyat yo‘nalishi sifatida tavsiflash mumkin, uning faoliyati tashkilotni o‘z maqsadlariga erishishiga olib kelishi kerak.
Moslashuvchan avtomatlashtirilgan ishlab chiqarish (MAICH) - bu texnik vositalar va texnik maqsadlar doirasida o‘zboshimchalik bilan nomenklaturaning yangi mahsulotlarini ishlab chiqarishga o‘tish uchun zarur bo‘lgan hollarda, ishlab chiqarish jarayonini va to‘xtovsiz uskunalarni to‘xtatmasdan, bir xil uskunada qisqa vaqt ichida va eng kam xarajat bilan ishlab chiqarish imkonini beradigan ishlab chiqarish uskunalar.
Moslashuvchan ishlab chiqarishning an’anaviylarga nisbatan afzalliklari:
- ishlab chiqarish harakatchanligini oshirish;
- yangi mahsulotlarni ishlab chiqish vaqtini qisqartirish;
- mehnat unumdorligini oshirish;
- ishlab chiqarish tsiklini qisqartirish;
- ishlab chiqarish tannarxini pasaytirish
Asosiy ko‘rsatkich - moslashuvchanlik darajasi yangi mahsulotlarni ishlab chiqarishga o‘tish jarayonida vaqt va zarur qo‘shimcha xarajatlar, shuningdek, keng mahsulot turiga qarab aniqlanishi mumkin.
Moslashuvchan avtomatlashtirilgan ishlab chiqarishda barcha tarkibiy qismlarning (texnologik uskunalar, transport va saqlash tizimlari, dasturlar, asboblar, armatura, ish qismlari va boshqalar bilan ta’minlangan joylar) ishlashi ishlab chiqarish vositalarini o‘zgartirganda ishlab chiqarish (ishlov berish) texnologiyasini tez sozlashni ta’minlaydigan butun boshqaruv tizimi sifatida sinxronlashtiriladi.
Birinchi turdagi strategiyaning misoli - ma’lum bir mahsulotni ishlab chiqarishning uzoq muddatli rejasi, unda har bir vaqt uchun ishlab chiqarish hajmi va hajmi belgilanadi.
Ikkinchi turdagi strategiyalar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
- bozorda sotish ulushini narxni pasaytirmasdan 35% gacha (shartli ravishda) oshirish;
- raqib tomonidan boshqariladigan tarqatish tarmoqlariga kirish.
Sog‘lom strategiya
T aklif qilingan Amalga oshirilgan
strategiya strategiya
Amalga oshirilib bo‘lmaydigan SHoshilinch strategiya
stategiya
Rasm 2.1 - Strategiyaning elementlari

Strategiyaning asosiy elementlari. Ish hayotida strategiya deganda tashkilotning maqsadlariga qanday erishish, uning muammolarini hal qilish va buning uchun zarur bo‘lgan cheklangan resurslar ajratish tushunchasi tushuniladi. Bunday kontseptsiya (ikkinchi tur strategiyasiga muvofiq) bir nechta elementlarni o‘z ichiga oladi (2.1-rasm).

Мақсадлар. Стратегик ишлаш

СТРАТЕГИЯ

Сиёсат. Ташкилий қоидалар

Режалар. Мавжуд ресурсларни ҳисобга олган холда аниқ харакатлар тўплами

Rasm 2.2 - Strategiya variantlari