Turli xil mexanizmlarni xarakatga keltirish uchun asinxron dvigatellar ishlatiladi. Turli mexanizmlarda asinxron dvigatellarning ishlash sharoitlari xar xil buladi, ularni yurgizish sharoitlari xam turlicha. Dvigatelni yurgizish mumkin kadar oson va kushimcha kurilmalarsiz bajarilishi lozim. Dvigatel oson yurgizilishi uchun uning yurgizish momenti etarli darajada katta bulishi, yurgizish toki esa mumkin kadar kichik bulishi lozim. Dvigatel yurgizilganda ba’zi bir mexanizmlarda uning tezligi ma’lum vakt ichida juda tekis usib borishi, ba’zilarda esa yurgizish momentining anchagina katta bulishi talab kilinadi.
bu erda: t=Iyu/In — yurgizish tokining nominal tokdan necha marta kattaligini kursatuvchi koeffitsient.
Rasmda mexanizmning (statik momenti) mexanik xarakteristikasi va yurgizish tokining uzgarishi, ya’ni sunishi xam kursatilgan.
1-расм
Tarmok kuchlanishini pasaytirib yurgizish
YUrgizishning bunday usuli katta kuvvatli kiska tutashtirilgan rotorli asinxron dvigatellarni yurgizishda, shuningdek, kuvvati uncha katta bulmagan elektr tarmoklarida urtacha kuvvatli dvigatellarni yurgizishda kullaniladi. Asinxron dvigatelning yurgizish toki tarmok. kuchlanishi kiymatiga tugri proporsional.
Tarmok, kuchlanishining kiymati ma’lum darajada kamaytirilsa, yurgizish toki gam kamayadi. Tarmok. kuchlanishi kiymatini avtotransformator (yoki oddiy transformator) yordamida; stator chulgamlarini ulanish sxemalarini uzgartirish yuli bilan xamda stator chulgamlariga aktiv yoki reaktiv karshilikni ketma-ket ulash yuli bilan pasaytiriladi. kuyida bu usullar bilan tanishamiz.
3-расм
2-расм
Asinxron dvigatel statorining
chulgamiga aktiv yoki reaktiv
karshilik ulab yurgizish. YUrgizish
vaktida reaktiv yoki
aktiv karshilik stator chulgamiga
ketma-ket ulanadi (4-rasm).
kuchlanishning kiymati kuyidagicha aniklanadi:
:
Turli dvigatellarni yurgizish uchun
lozim bulgan karshiligi kuyidagi
formula bilan aniklanadi:
(4-расм).
Asinxron dvigatelni
avtotransformator yordamida
tarmok. kuchlanishini
pasaytirib yurgizish
(5-rasm). Sxemada uchta
rubilnik ishlatiladi.
.
(5-расм)
Agar dvigatel uchun
t = 6 bulsa va tarmok
kuchlanishi avtotransformator
yordamida 380 V dan 220 V
gacha kamaytirilsa
Demak, bu sharoitda dvigatel yurgizilganda uning nominal
tokidan fakat 2 marta katta yurgizish toki xosil bular ekan.
Faza rotorli asinxron dvigatelni yurgizish
Faza rotorli asinxron dvigatellar
maxsus uch fazali yurgizish
reostati yordamida yurgiziladi (6-rasm).
YUrgizish reostati rotor chulgami
bilan ketma-ket ulanadi, reostatning
ayrim fazalari yulduz usulida ulangan
buladi. YUrgizish reostati yordamida
rotorning aktiv karshiligini oshirib,
yurgizish toki kamaytiriladi va yurgizish
momenti oshiriladi. YUrgizish reostati
ulanganda yurgizish tokining kiymati
kuyidagicha aniklanadi:
(6-расм).
Nazorat savollari
Asinxron dvigatellarni yurgizish usullari.
Tarmok kuchlanishlarini pasaytirib yurgizish kanday amalga oshiriladi.
