N. I. Vavilov eng katta mintaqani taklif qildi

Terminologiya

Madaniy o'simliklarning kelib chiqish markazlari maxsus geografik "o'choqlar" dir. Ular qishloq xo'jaligi navlarining genetik xilma-xilligini jamlaydi. Kelib chiqish markazlari birlamchi - bular yovvoyi va xonakilashtirilgan shakllar dastlab o'sgan va ikkinchi darajali hududlarni o'z ichiga oladi. Ikkinchisi yarim madaniy, madaniy o'simlik turlarining keyingi tarqalishi va ularni keyingi tanlash natijasida hosil bo'lgan markazlardir.

Tarixiy ma'lumotlar

O'simlikchilik kabi hodisa bizning eramizning kelishidan ancha oldin paydo bo'lgan. Dastlab, rivojlanish, atrofdagi flora turlaridan qat'i nazar, sayyoramizning geografik jihatdan ajratilgan beshta hududida sodir bo'ldi. Umuman olganda, xonakilashtirishga urinilgan turlarning floristik tuzilishi ko'pchilik hududlar uchun endemik edi. Bu mahalliy foydalanishga majbur qildi flora. Insoniyat sivilizatsiyasi oʻz taraqqiyotini davom ettirdi... Turli geografik hududlarda yashovchi xalqlar oʻrtasida dengiz va quruqlik aloqalarining gullab-yashnashi davri boshlandi. Bu jarayonlar endemik xonaki o'simliklarning mevalari va urug'larining tarqalishini tezlashtirishga muvaffaq bo'ldi. Shu sababli, ma'lum bir madaniy turning vatanini yaratish oson emas. Muayyan hududlarning turli geografik sharoitlarida sodir bo'lgan xonakilashtirishning rivojlanishi evolyutsiya qonunlariga bo'ysundi. Masalan, o'simliklar tasodifiy kesishish, tabiiy duragaylanish fonida xromosomalar sonining bir necha marta ko'payishi kabi hodisalarni boshdan kechirdilar. Har xil turdagi mutatsiyalar ham sodir bo'ldi.

Tadqiqot xulosalari

Charlz Darvinning turli biologik turlarning kelib chiqish geografik markazlari haqidagi kashfiyotiga asoslanib, duragaylashni o'rganishda ma'lum bir yo'nalish shakllangan. 19-asrda A.Dekandol oʻz tadqiqotini nashr etib, unda madaniy oʻsimliklarning kelib chiqish markazlari va ularning dastlabki paydo boʻlgan hududlarini ajratib koʻrsatdi. Uning asarlarida bu hududlar bepoyon qit'alar bilan bir qatorda boshqa yirik hududlarni ham nazarda tutgan. Dekandolning ishi nashr etilganidan keyin deyarli ellik yil davomida madaniy o'simliklarning kelib chiqish markazlari haqidagi bilimlar sezilarli darajada kengaydi. Turli mamlakatlarning qishloq xo'jaligi navlarini qamrab olgan bir nechta monografiyalar, shuningdek, alohida turlar bo'yicha materiallar nashr etildi. Keyinchalik N. I. Vavilov bu masalaga jiddiy kirishdi. Jahon flora resurslari haqidagi ma’lumotlar asosida madaniy o‘simliklarning asosiy kelib chiqish markazlarini aniqladi. Hammasi bo'lib ettita: Sharqiy Osiyo, O'rta er dengizi, Markaziy Amerika, Janubiy Osiyo, Janubi-G'arbiy Osiyo, Efiopiya va Hindiston. Ularning har birida qishloq xo'jaligi navlarining barcha navlarining ma'lum foizi o'sadi.