Mustafa şener iLKÖĞretim okulu

MUSTAFA ŞENER İLKÖĞRETİM OKULU

Öğretmen : Sadettin BİNGÖL

D
ÖNEM ÖDEVİ




Sınıf : 8/C

No : 438

Ders : Fen Bilgisi

VİTAMİNLER VE FAYDALARI

Organizmaya çok gerekli özbesinler olan vitaminler vücutta çok önemli bir rol oynar, ama bu rol uzun süre bilinememiştir. Hekimler, berberi veya iskarbüt gibi vitamin eksikliğinden kaynaklanan hastalıkların klinik belirtilerini gözlemliyorlardı, ama bunların neden ileri geldiğini bilmiyorlardı. Bugün, kesin ölçütlere göre (yapı, işlev, kaynak, alınacak miktar) onbeş kadar vitamin belirlenmiştir. Vitamin biliminin ve vitamin tedavisinin hedefi, sağlık için gerekli vitaminleri her zaman gerektiği kadar sağlayamayan beslenme düzeniyle ve vitaminlerin tedavi edici madde olarak kullanımıyla ilgilidir.

Sınıflandırılma

Vitaminleri alfabetik olarak sıraya sokacak olursak;

1. 
   Vitamini
   
2. 
   Vitamini ve B1’den başlayarak B12’ye kadar devam eden vitaminler
   
3. 
   Vitamini
   
4. 
   Vitamini
   
5. 
   Vitamini
   

K- Vitamini

Vitaminler ikiye ayrılır. Bunlar; yağda ve suda eriyen vitaminlerdir.

Yağda Eriyen Vitaminler

A Vitamini

Hayvansal kökenli (tereyağı, balık karaciğeri) birbirine yakın yapıda iki kimyasal şekli vardır. A1 ve A2 bunlardan birincisi ikincisine göre iki kat daha etkindir. Erişkin insanlar için günde önerilen doz 2,5 mg’dır.

A Vitamini Eksikliğinde Neler Olur?

• 
  Özellikle kser oftalmiye (göz mukozolarının kuruluğu)
  
• 
  Gece körlüğüne
  
• 
  Çocuklarda büyüme bozukluklarına yol açar
  
• 
  Derinin sarı renk olması ile belirgin olan hiper vitamina 24 genellikle zararsızdır ve aşırı alım kesilince hemen düzelir.
  

D Vitamini

İki kaynağı vardır. Bunlardan biri dış kaynak beslenmedir (yumurta, balık karaciğeri yağı), iç kaynak ise, morötesi güneş ışınlarının etkisiyle üst deri hücrelerinin yaptığı bireşimdir. Bu vitamin, fosfor ve kalsiyum bağırsaklarından emilimine ve bunların kemik dokusunda yenilenmelerine yardımcı olmak sureti ile kalsiyum fosfor metabolizmasının düzenlenmesinde rol oynar. Günde önerilen doz 10-20 µg’dır.

Eksikliğinde Görülen Zararları

• 
  Çocuklarda raşitizme (iskelette şekil bozuklukları),
  
• 
  Erişkinlerde astromolasiye (kemik ağrıları),
  
• 
  Yoğun tedavisi sonucunda ortaya çıkan D hipervitaminozu ise kusma ve vücutta su kaybı ile kendini gösterir.
  

E Vitamini

E vitamini etkinliğine sahip bileşimler esas olarak, buğday tanelerinde ve bitkilerin yeşil kısımlarında bulunur. 15-20 mg’dır (günlük gereksinim).

Not: Bu moleküllerin görevi pek iyi bilinmemektedir.

Eksikliğinde Neler Olur?

- Ne eksikliğinde hipervitaminozu insanlarda görülmemiştir.

K Vitamini

Yeşil sebzelerde ve balık unlarında çeşitli K vitaminleri mevcuttur. Dışarıdan alınması zorunlu değildir. Çünkü insanın bağırsak florası bu vitaminin birleşimini yapma yeteneğine sahiptir. Karaciğerle birlikte, kandaki çeşitli pıhtılaşma etmenlerinin, özellikle de protrombinin yapımına katkıda bulunur. Erişkin bir insanda günlük K vitamini ihtiyacı yaklaşık 2 mg’dır; bağırsaktan emiliminde bir eksiklik olursa, kanamalara yol açar.

Suda Eriyen Vitaminler

B1 Vitamini (tiyomin)

Maya mantasyonlarından buğday tanelerinden ve baklagillerden büyük miktarda sağlanan bu vitamin, enerji üretici glüsit kakobolizmasında önemli bir rol oynar. Alınması önerilen günlük miktarı (ortalama) 1,5 mg’dır.

B2 Vitamini (riboflovin)

Bitkilerde özellikle bira mayasında, ayrıca sakatatta, sütte ve yumurtada bulunan bu bileşim glüsit, lipit ve plokitlerin metabolizmasında yardımcı olur. Günlük gereksinim yaklaşık 2 mg’dır. Ayrıca zehir giderici olarak ve demirin kullanımı esnasında da etki gösterir.

PP Vitamini (nikotimonit)

Organizma bu vitamini diğer B vitaminleri gibi doğrudan doğruya besinlerden alır veya triplofon denen bir animoasitler birleştirir. Nikotinomik kafaktürü hücrelerdeki yükseltgenme – indirgenme süreçlerinde rol oynar. Bir erişkinin günlük ihtiyacı yaklaşık 2 mg’dır.

B5 Vitamini (pontotenik asit)

Hayvansal ve bitkisel dokuların çoğunda mevcut olan pontotonik asit, lipit, glüsit ve protitlerin metabolizması ve epitelyumların yenilenmesi için gerekli olan A koenziminin bileşimine girer. Alınması gereken miktar 24 saatte 5-10 mg arasındadır.

B6 Vitamini (pridoksin)

Diğer B vitaminleriyle aynı kaynaklardan gelir ve daha çok protit metabolizmasında rol oynar. Alınması gereken miktar her protein alımıyla orantılı, yani 24 saatte ortalama 2 mg olmalıdır.

B8 Vitamini (biyotin)

Beslenmeyle (sakatat, yumurta sarısı) alınan ve bakteri florasınca bireştirilen biyotin glüsit ve lipit metabolizmaları sırasında CO₂ kütlelerinin taşınması konusunda özelleşmiş bir koenzimdir. Günlük ihtiyaç 150-300 µg’dır; bu miktarlar dengeli bir beslenmeyle sağlanabilir.

B9 Vitamini (folik asit)

Alyuvarların olgunlaşmasında ve bazı amino asitlerin metabolizmasında gerekli olan bu vitamin daha çok yapraklarda ve bira mayasında bulunur. Bir erişkinin alması gereken miktar günde 300 µg’dır.

B12 Vitamini (siyonokobolomin)

Hayvansal dokularda özellikle de karaciğerde çok bol olarak bulunan bu vitamin bitkilerden yalnızca su yosunlarında ve mayalanmış soyada bulunur. Emilimi mide tarafından üretilen bir glikoprateinin (entrensek etmendige adlandırılır) varlığını gerektirir, bu vitaminin işlevi oluşmakta alyuvarlarla ilgilidir. Alınması gereken miktar çok düşüktür (günde 2-3 µg).

C Vitamini (askorbik asit)

C vitamini B grubuna dahil olmasa da, suda eriyen bir vitaminin bütün özelliklerini gösterir. Bu vitamin taze meyve ve sebzelerde bulunur. Çok sayıda görevi vardır. Özellikle bağ dokusunun yapımında rol oynar. Gliküjen oluşumunu, demir emilimini.......... uyarır. Alınması gereken miktar günde 7,5 µ’dır ve enfeksiyon durumunda bunun üstündedir.

Vitaminler ve Sağlık

Vitaminlerin birçok hastalıkta koruyucu veya önleyici rollerini ortaya koymak için çok sayıda araştırma yapılmıştır. Klinik araştırmaların ve deneysel çalışmaların sonuçları ve ayrıca epidemiyolojik yaklaşım, 2000 yılında, vitaminlerin tedavi edici etkilerini belirtmeyi ve bunlara sağlığımız arasında ilişki kurmayı sağlayacaktır. Ayrıca reklamlar, için de bir çok vitaminin bir arada bulunduğu ürünleri tanıtırken, vitaminlerin enerji verici niteliklerini de vurgular, ama vitaminler bu özelliğe sahip değildir.