Mowzuk: 10 lyk sanlary nomerlemekde okatmagyñ taýýarlyk döwri Meýilnama; I. Giriş II. Esasy



Yüklə 73,92 Kb.
səhifə5/8
tarix16.05.2023
ölçüsü73,92 Kb.
#113707
1   2   3   4   5   6   7   8
10 lyq sanlar Kurs ishi

Depter bilen işlemek
Okuw kitaby bilen birlikde çap edilen depder, synp işleriniň esasy gollanmasydyr.
Depterde berlen maşklar okuw kitabynyň mazmunyny doldurýar. Mazmuna görä, bu okuw kitabydyr bitewi baglanyşykly, her sapagyň anyk meselelerine ýetmäge kömek edýär we şol bir wagtyň özünde Şol bir wagtyň özünde, okuwçynyň işine, ýarym taýýar suratyny berýän işjeňligine dürli-dürli goşýar çyzmak, surat çekmek, çyzyklar bilen birleşdirmek, gaplamak we şuňa meňzeş mümkinçilikler berer. Bu, çaganyň eli üçin san ýazmak üçin gowy taýýarlyk. 6 ýaşly çagalaryň elleriniň kiçijik myşsalarynyň 7 ýaşly çagalaryňky ýalydygyny belläris has gowşak ösen, hereketi utgaşdyrmak derejesi has pesdir. Bu aýratynlyklar çagalara san ýazmagy we beýleki matematiki bellikleri ýerine ýetirmegi öwretmekde göz öňünde tutup bolmaz. Şuny göz öňünde tutup, çap edilen depderçelerdäki gutulary belläň has uly çekilen bu depderçeleriň öýjükleri adaty talyp depderçesinden 1,5 esse uly (7 x 7mm). Bu depderde san ýazmak üçin uzak taýynlyk diýmekdir geçirildi, çagalar ilki bilen suratlary çekýärler we daş-töweregini belli bir çyzgy bilen ýerine ýetirýärler.
Şondan soň hatarlary we sütünleri aýyrmak üçin barlanan kagyzyň üstünde işlemek üçin taýýarlyk başlaýar Ahyrynda, nokatlar, setirler, ýazgylar bilen setirleri bellemek bilen peýdaly maşklar berilýär Gaplamak nusgalarynda köp sanly maşklar berilýär. Şeýle taýýarlyklardan diňe şondan soň sanlaryň garaşsyz ýazylmagy, soň bolsa mysallaryň we meseleleriň çözgütleri goşulýar ýazgylar hem bar.
Her gezek depderçede, indiki işi ýerine ýetirmezden ozal, çagalaryň muny nädip edýändigi nämäniň zerurdygyny (nireden başlamalydygyny, haýsy tarapa hereket etmelidigini görkezmeli bu ýa-da bu şekili ýa-da belgini gaplanyňyzda galam döwmek zerurmy ýa-da ýokmy, şonuň üçinem meňzeşler). Bularyň hemmesi tagtada görkezilmelidir, şondan soň okuwçylar mugallymdyr düşündirişlerini gaýtalaýarlar, ellerine ruçka alýarlar we depderlerinde edýärler Hereketiň ugurlaryny "howada" görkezýärler we diňe şondan soň özbaşdak işläp başlaýarlar girýärler.
Depteriň bir sahypasynda esasan 3 sapak üçin material bar, ýagny okuw kitabynyň üç sahypasy üstünde işlemek üçin amatly (sanlar depder sahypasynyň ýokarky sag burçunda görkezilýär).
Depterdaky materialyň doly ýerine ýetirilmegi we okuwçylar bilen ýörite sapak üçin niýetlenendir Zerur depterde garaşsyz işlemekden başga-da, her sapakda adatça başga didaktika bolýar materiallar bilen amaly iş öz ornuny tapmalydyr.
Obýektler plastmassadan ýasalan kiçijik oýunjaklar: käşir, hyýar, alma we dürli ululykdaky we reňkli meňzeş geometrik şekilleriň ýygyndysy (tegelekler, üçburçluk, kwadratlar) taýaklary we beýleki didaktiki materiallary sanap biler. Bu didaktiki materiallary ulanmagyň usulyýeti barada okuwyň esasy meselelerine jikme-jik seredildi aýdylýar. Sapaga taýynlyk görüp, mugallym matematika sapagynda şeýle maşklaryň sanyny kesgitleýär birinji synpda wagt taýdan takmynan 3 basgançaga bölünendigini göz öňünde tutmalydyr: hersi Dürli didaktiki materiallar bilen amaly iş 10 minut töweregi, okuw kitaby 10 töweregi minut, ahyrsoňy, depderiň üstünde işläň - bu hem 10 minut töweregi. Zerur bolanda sapakdan biri ýa-da iki fiziki minut geçirilýär.
V. workolda işleri meýilleşdirmek barada Wayolda iş perspektiwalaryňyzy aýdyň görkezmek üçin okuw materiallaryny öňe sürüň çärýekde takmynan paýlanyş bilen tanyşmak möhümdir.
Ilkinji on zady öwreneniňizde, zatlary sananyňyzda, 1-10 sanlaryň atlary, yzygiderlilik, sanlary deňeşdirmegiň dürli usullary (degişli dersler toplumynda) hereketleri ýerine ýetirmek we deňeşdirilen sanlar tapgyrynda tutýan ornuna görä sanlaryň mazmunyny özleşdirmek göz öňünde tutulýar).
Okuwçylary okatmagyň başlangyç döwründe käbir möhüm umumylaşdyrmalar emele gelýär, mysal üçin, tebigy seriýadaky yzygiderli sanlaryň nähili emele gelýändigi kesgitlenýär, setiriň islendik sany bilen ondan öňki we ondan soňky sanlaryň arasynda gatnaşyklar ýola goýulýar we ş.m.
Ondaky sanlary öwrenmekde nol hem belli. Nol boş kesgitlenen häsiýet hökmünde girizilýär. Häzirki programma esasynda ikinji onluk aýry jemlemek üçin bölünip berilmedi. Şeýle-de bolsa, 100-e çenli sanamagy öwrenmek 1-nji synp matematikasydyr okuw kitabynda ilki 11-20, soň bolsa 21-100 belgili hasaplanýar. Sanlary sanamak 2-nji onlugy öwrenmek, sanlaryň onluk gurluşyny we sanlaryň ýer-bahasyny öwrenmek ýörelgesini gowy özleşdirmäge kömek edýär, okuwçylar üçin täze bilimleri döredýär, ýagny hasaplaýyş birligi hökmünde on düşünjesini emele getirýär. Şol bir wagtyň özünde sanlaryň dilden we ýazuw belgileri we bu sanlaryň onluk gurluşy öwrenilýär.
13-1, 17-1, 10-3, 16-6, 19-10 sanlaryň tebigy yzygiderliligini we onluk düzümini bilmeklige esaslanýar goşmak we aýyrmak ýagdaýlaryna seredilýär.
1000 we köp sanly sanlary sanlamagy öwrenmekde ýüzlerçe we müňlerçe düşünjeler täze hasaplaýyş birlikleriniň, synp düşünjeleriniň emele gelmegi ýörelgesi bilen tanyşyň berler.
Az sanly okuwçylarda matematiki düşünjeleri öwrenmek üçin amatly şertleri döredýär. Çagalar baglarynda we taýýarlyk sapaklarynda sanlar we arifmetiki amallar okuw bilen baglanyşykly birnäçe meselä seredilýär:
- 10-da sanamak endiklerini özleşdirmek;
- tertip we san birlikleriniň düzümi;
- iki sany kiçi sandan ybarat san düzümi;
- ýanaşyk sanlaryň arasyndaky gatnaşyklar;
- öňe we yza sanamak; ...
10-larda sanamak, sanamagy özleşdirmek üçin esas bolup durýar, sebäbi beýleki bölümler hem ýönekeý hasaplanýar Ilkinji onluk sanlaryň atlary we atlary beýleki köp sanly sanlardyr okamak we bellemek üçin esas bolup hyzmat edýär. Şonuň üçin mugallymyň birinji nobaty wezipe 1-nji synpa girýän çagalaryň matematiki taýýarlyk derejesini kesgitlemek. Şeýle barlag çagalary mekdebe ýa-da başlangyç okuwlara kabul edilende geçirilýär
Bilim synag gurşawynda dostlukly bolmaly.
Çagalaryň bilimlerini we başarnyklaryny kesgitlemek üçin aşakdakylary etmeli.
1. Hasap edip bilersiňizmi? Dater.
2. Bu tegelekleri hasaplaň. Näçe tegelek (7-9).
3. Çep eliňizde stoluň üstünde bolşy ýaly galam bar. (4-7 bölek).
4. Haýsy tegelekler has köp: gyzyl ýa-da gök (6 gyzyl, 7 kiçi gök tegelek).
5. Surata serediň ("Şalgam" ertekisi) we güjügiň öňündäki pişikden soň, agtygy bilen pişik. arasynda näme (kim) dur?
Sapagyň dowamynda çagalar geometrik şekilleri tanamagy we tapawutlandyrmagy başardylar Mysallary we meseleleri çözüp biljekdigini kesgitlemek islenýär. Ilkinji on soňy öwrenmek we sanlary sanamak üçin taýýarlyk döwürleri ýerine ýetiriş döwri bölünýär. Taýýarlyk döwrüniň esasy wezipesi, onlarça sanamak üçin zerur bilim, Ol başarnyklary we başarnyklary kesgitlemekden, olary doldurmakdan we ulgamlaşdyrmakdan ybaratdyr.

Yüklə 73,92 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin