Mövzu 1 İqtisadi nəzəriyyənin yaranması və inkişafı. İqtisadi nəzəriyyənin predmeti və metodu

4 İqtisadi nəzəriyyənin predmetinin tədqiqində tədbiq olunan metodlar

• Ümumi iqtisadi nəzəriyyənin metodologiyasında bir neçə əsas yanaşmanı göstərmək olar:
• - subyektivçi
• - neopozitivist-empirik
• - rasionalist;
• - dialektik materialist.

Subyektivçi yanaşmada iqtisadi hadisələrin təhlilinin çıxış nöqtəsi kimi ətraf mühitə təsir edən təsərrüfatçı subyekt götürülür, özü də suveren "mən" mütləq müstəqildir, buna görə də hamı bərabərdir.

• Subyektivçi yanaşmada iqtisadi hadisələrin təhlilinin çıxış nöqtəsi kimi ətraf mühitə təsir edən təsərrüfatçı subyekt götürülür, özü də suveren "mən" mütləq müstəqildir, buna görə də hamı bərabərdir.
• Belə yanaşmada əsas kateqoriya tələbat və faydalılıqdır.

Neopozitivist-empirik yanaşma hadisələrin və onların dəyərləndirilməsinin daha diqqətlə öyrənilməsinə əsaslanır. Əsas yerde tədqiqatın texniki aparatı durur və o, alətdən dərketmə (riyazi aparat ekonometrika, kibernetika və s.) predmetinə çevrilir. Belə yanaşma iqtisadiyyatı firma səviyyəsindəki iqtisadı problemləri özündə ehtiva edən mikroiqtisadiyyata və cəmiyyət miqyaslı iqtisadi problemləri əks etdirən makroiqtisadiyyata bölməyi nəzərdə tutur.

• Neopozitivist-empirik yanaşma hadisələrin və onların dəyərləndirilməsinin daha diqqətlə öyrənilməsinə əsaslanır. Əsas yerde tədqiqatın texniki aparatı durur və o, alətdən dərketmə (riyazi aparat ekonometrika, kibernetika və s.) predmetinə çevrilir. Belə yanaşma iqtisadiyyatı firma səviyyəsindəki iqtisadı problemləri özündə ehtiva edən mikroiqtisadiyyata və cəmiyyət miqyaslı iqtisadi problemləri əks etdirən makroiqtisadiyyata bölməyi nəzərdə tutur.

Rasionalist yanaşma sivilizasiyanm "təbii" və ya rasionalisl qanunlarmı tapmağı qarşısma məqsəd qoyur. Bu, iqtisadi sistemi bütövlükdə, həmin sistemi tənzimləyən iqtisadi qanunları tədqiq etməyi. cəmiyyətin iqtisadi "anatomiya"smı öyrənməyi tələb edir

• Rasionalist yanaşma sivilizasiyanm "təbii" və ya rasionalisl qanunlarmı tapmağı qarşısma məqsəd qoyur. Bu, iqtisadi sistemi bütövlükdə, həmin sistemi tənzimləyən iqtisadi qanunları tədqiq etməyi. cəmiyyətin iqtisadi "anatomiya"smı öyrənməyi tələb edir