Mövzu 1 İqtisadi nəzəriyyənin yaranması və inkişafı. İqtisadi nəzəriyyənin predmeti və metodu

2. İqtisadi nəzəriyyənin inkişaf mərhələləri.

• 2. İqtisadi nəzəriyyənin inkişaf mərhələləri.
• Merkantilist təlimlərinin mahiyyəti sərvətin mənbəyinin müəyyənləşdirilməsindən ibarət idi. Lakin məsələni düzgün şərh etmirdilər, çünki sərvətin mənbəyini mübadilədə görür, sərvətin özünü isə pulla eyniləşdirirdilər. Təlimin adı da buradandır, çünki merkantil tərcümədə pulgir adam deməkdir. Merkantilistlər ticarətçilərin nümayəndələri idilər və onların maraqlarmı ifadə edirdilər.

Merkantilizm
Erkən
merkantilizmin əsasmda pul balansı sistemi, pul sərvətinin yalnız qanunvericilik yolu ilə artırılması dayanırdı.
Yetkin
merkantilizmin əsasını çox satıb, az almağı tələb edən aktiv ticarət balansı sistemi təşkil edirdi.
Merkantilizmin ən görkəmli nümayəndələri
Tomas Man
(1571-1641)
Antuan Monkretyen de Vattevil
(1575-1621)
Qaspar Skaruffı (1519-1584)
Dedli Nore
(1641-1691)
Devid Yum
(1711-1776)

A.Monkretyenin fikrincə, ticarət qazanc mənbəyi, «müxtəlif sənətlərin əsas məqsədi» və dövlətin güclənməsinin ən yaxşı üsuludur. «Dövləti varlı edən qızıl və gümüşün çoxluğu deyil,- o yazırdı,- yaşayış və geyim üçün zəruri əşyaların olmasıdır».

• A.Monkretyenin fikrincə, ticarət qazanc mənbəyi, «müxtəlif sənətlərin əsas məqsədi» və dövlətin güclənməsinin ən yaxşı üsuludur. «Dövləti varlı edən qızıl və gümüşün çoxluğu deyil,- o yazırdı,- yaşayış və geyim üçün zəruri əşyaların olmasıdır».

İqtisadi nəzəriyyənin bir elm kimi inkişafmda İngiltərədə Uilyam Pettinin (1623-1687) və Fransada Pyer Buagilberin (1646-1714) xüsusi yeri var. Onların təlimi müəyyən mənada merkantilistlərdən klassik (həqiqi) elmə - siyasi iqtisada keçid körpüsüdür.

• İqtisadi nəzəriyyənin bir elm kimi inkişafmda İngiltərədə Uilyam Pettinin (1623-1687) və Fransada Pyer Buagilberin (1646-1714) xüsusi yeri var. Onların təlimi müəyyən mənada merkantilistlərdən klassik (həqiqi) elmə - siyasi iqtisada keçid körpüsüdür.
• U.Pettinin əsərləri «Vergilər və rüsumlar haqqmda traktat»(1662), «Müdriklərə söz» (1665), «Siyasi hesab» (1646), «Pul haqqmda müxtəlif düşüncələr»dir (1682).

• U.Pettinin xidməti ondadır ki, o ilk dəfə olaraq sərvətin mənbəyinin əmək və torpaq olduğunu bəyan etmişdi. Onun belə bir deyimi məlumdur: «Əmək sərvətin atası və ən fəal prinsipidir, torpaq isə onun anasıdır».